Το τυφέκιο μάχης FN FAL ξεκίνησε τη δεκαετία του 1950 από τη Βέλγικη εταιρία Fabrique Nationale de Herstal (γνωστή ως FN) ως ένα Fusil Automatique Léger (FAL) ή στα Ελληνικά «Ελαφρύ Αυτόματο Τυφέκιο Μάχης». Έχει χρησιμοποιηθεί ως στρατιωτικό τυφέκιο μάχης σε πάνω από 90 χώρες, ανάμεσα τους και η Ελλάδα ενώ ακόμα και σήμερα παραμένει γνωστό για την αντοχή και αξιοπιστία του.

 
Σύντομη Ιστορία
Το 1946 είχε ολοκληρωθεί το αρχικό σχέδιο του FN FAL χρησιμοποιώντας το τότε τυποποιημένο Γερμανικό διαμέτρημα 7.92×33mm Kurz. Τα τέλη της δεκαετίας του 1950 οι ΗΠΑ (καθώς και οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ) ξεκίνησαν διαγωνισμούς για προμήθεια νέων τυφεκίων μάχης. Παρότι το FN FAL δεν κέρδισε στο διαγωνισμό των ΗΠΑ, πολλές χώρες το υιοθέτησαν καθώς με τις μετατροπές που είχαν κάνει οι σχεδιαστές του, Dieudonné Saive και Ernest Vervier, ήταν πλέον αντάξιο όλων των ανταγωνιστών του.

Κάτι που το έκανε ιδιαίτερα ξεχωριστό ήταν ότι είχε χαμηλότερη ανάκρουση στο διαμέτρημα 7.62×51mm NATO από τα αντίστοιχα M14 και EM-2. Ο λόγος για αυτό είναι το εξελιγμένο σύστημα διαχείρησης αερίων που διαθέτει και προσφέρει την δυνατότητα στο χειριστή ακόμα και να αλλάζει τη ταχυβολία του όπλου. Η Ελλάδα πρίν την απόκτηση των Γερμανικών HK G3 (διαβάστε περισσότερα εδώ) και έπειτα από συμφωνία με την FN κατασκεύαζε τυφέκια μάχης FAL και FALO στην Ελληνική Βιομηχανία Όπλων (ΕΒΟ) και στη ΠΥΡΚΑΛ. Αρχικά τα όπλα χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά από τις Ειδικές Δυνάμεις ενώ αργότερα (1973-1999) τα απέκτησαν και όλες οι μονάδες του Δ’ Σώματος Στρατού. Σήμερα χρησιμοποιούνται ακόμα από Σώματα Ασφαλείας όπως το Λιμενικό Σώμα και η Ελληνική Αστυνομία.

Για παράδειγμα, παραπάνω βλέπετε ένα στέλεχος της Ειδικής Κατασταλτικής Αντιτρομοκρατικής Μονάδας (ΕΚΑΜ) της Ελληνικής Αστυνομίας που κρατάει ένα τυφέκιο μάχης FN FAL.

 
Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Χώρα Προέλευσης     : Βέλγιο
Χώρα Κατασκευής     : Βέλγιο
Όνομα Μοντέλου       : FAL
Τύπος Όπλου              : Τυφέκιο Μάχης
Διαμέτρημα                 : 7.62×51mm NATO
Σχεδιαστής                  : Dieudonné Saive και Ernest Vervier
Βάρος                            : 3.9-5.95 κιλά (ανάλογα το μοντέλο)
Μήκος                           : 74.8/112.5 εκατοστά (ανοικτό/κλειστό κοντάκιο)
Δραστικό Βεληνεκές  : 600 μέτρα
Ταχύτητα Εξόδου       : 840 μέτρα/δευτερόλεπτο
Ταχυβολία                    : 700 σφαίρες/λεπτό
Χωρητικότητα             : 20 ή 30 σφαίρες

 
Διαφορετικοί Τύποι
Καθώς το FN FAL υιοθετήθηκε από πολλές χώρες υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι που ωστόσο δεν έχουν πολύ μεγάλες διαφορές. Τα πιο διαδεδομένα μοντέλα του είναι τα ακόλουθα.

• FN FAL OSW
  Γνωστό και ως FAL αλεξιπτωτιστών, το OSW από τα αρχικά των λέξεων «Operational Special Weapon» (Ειδικό Επιχειρησιακό Όπλο) έχει τη κοντύτερη κάννη μήκους 33 εκατοστών και αποσπώμενο κοντάκι.
  

 

• FN FALO
  Επίσης γνωστό και ως FN LAR 50.41 (πλαστικό κοντάκι) ή 50.42 (ξύλινο κοντάκι) είναι ένα οπλοπολυβόλο βασισμένο στη πλατφόρμα του FN FAL. Έχει πολύ πιο ανθεκτικό σχεδιασμό με διαφορετική κάννη ώστε να αντέχει συνεχείς ριπές για μεγαλύτερο διάστημα από το απλό FN FAL. Ξεχωρίζει από το χειροφυλακτήρα αλλά και τη κάννη του.
  

 

• FN FAL 50.61
  Αυτό είναι το απλό FN FAL με αποσπώμενο κοντάκι. Ξεχωρίζει καθώς έχει σταθερή χειρολαβή μεταφοράς.
  

 

• FN FAL 50.62
  Ίδιο με το 50.61 με μόνη διαφορά την αποσπώμενη χειρολαβή μεταφοράς και τη μικρότερη κάννη μήκους 45.8 εκατοστών.
  

 

• FN FAL 50.63
  Αυτό το μοντέλο σχεδιάστηκε με βάση τις απαιτήσεις των Βέλγων αλεξιπτωτιστών. Έχει κάννη μήκους 43.6 εκατοστών, αποσπώμενο κοντάκι χωρίς χειρολαβή μεταφοράς. Έτσι μπορούσε να περνάει από τη πόρτα του αεροσκάφους C-119 σε χιαστί χωρίς κίνδυνο. Το μοντέλο αυτό έγινε γνωστό και ως FN FAL Para.
  

 

• FN FAL 50.64
  Κανονικό μήκος με κορμό από κράμα αλουμινίου και αποσπώμενο μοχλό οπλισμού.
  

 

• FN FAL Standard
  Αυτό είναι το πιο απλό μοντέλο που δε διαθέτει αποσπώμενο κοντάκι.
  

 

 
Αρχές Λειτουργίας
Η αρχή λειτουργίας του αερόψυκτου τυφεκίου FN FAL είναι με παλινδρόμηση των κινητών μερών με τη βοήθεια της πίεσης των αερίων και επαναφορά με τη βοήθεια επανατατικού ελατηρίου. Η μεγάλη επιτυχία του και ο λόγος για την εντυπωσιακή αντοχή του βρίσκονται στον απλό σχεδιασμό του που αφήνει περιθώρια για πολλά λάθη χωρίς να επηρεάζει τη σωστή λειτουργία του.

Στο παραπάνω σχέδιο βλέπετε με πράσινο χρώμα την πορεία που ακολουθούν τα αέρια και με μωβ χρώμα το έμβολο που σπρώχνει προς τα πίσω το μηχανισμό του κλείστρου ώστε να αφαιρέσει τον άδειο κάλυκα και κατά την επαναφορά του με το επανατατικό ελατήριο να σπρώξει την επόμενη σφαίρα στη θαλάμη. Τα παραπάνω μπορείτε να τα δείτε καλύτερα και στο επόμενο βίντεο που δείχνει τόσο τη λειτουργία και το πλήρες λύσιμο του όσο και τον εσωτερικό μηχανισμό του σε 3D γραφικό.

http://dai.ly/x28foj5

Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ένα από τα μοναδικά χαρακτηριστικά του FN FAL. Πάνω στο κύλινδρο των αερίων υπάρχει μία ρυθμιζόμενη βαλβίδα. Με αυτό το μηχανισμό ο χειριστής μπορεί να ελευθερώνει μικρότερη ή μεγαλύτερη ποσότητα αερίων κάνωντας το έμβολο να πιέζει το μηχανισμό του κλείστρου πιο αργά ή πιο γρήγορα. Με αυτή τη μέθοδο το FN FAL προσφέρει ρυθμιζόμενη ταχυβολία. Βλέπετε τη βαλβίδα ρύθμισης εδώ.

Με κόκκινο χρώμα φαίνεται η ροή των αερίων και στο πράσινο πλαίσιο είναι η βαλβίδα ρύθμισης που έχει σταδιακές μεταβολές του ανοίγματος απελευθέρωσης των αερίων. Παρακάτω βλέπετε πως φαίνεται εξωτερικά.

Η αφαίρεση του γεμιστήρα γίνεται πιέζωντας προς τα εμπρός του κουμπί απελευθέρωσης του που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά πίσω από το γεμιστήρα.

Είναι σημαντικό να το γνωρίζουμε αυτό διότι στην αριστερή πλευρά πίσω από το γεμιστήρα υπάρχει ένας μοχλός που μπορεί να τραβηχτεί μόνο προς τα κάτω. Είναι ο αναστολέας του κλείστρου. Το FN FAL έχει λειτουργία κλειστού κλείστρου, που σημαίνει ότι αν τελειώσουν οι σφαίρες ο μηχανισμός του κλείστρου θα κλειδώσει στο ανοιχτό σημείο (πίσω). Μετά τη τοποπθέτηση του γεμάτου γεμιστήρα θα πρέπει να κλείσει για να είναι έτοιμο για βολή, αυτό γίνετε είτε με τον αναστολέα κλείστρου είτε με το μοχλό οπλισμού. Παρακάτω βλέπετε τον αναστολέα κλείστρου (πιέζεται προς τα κάτω) αριστερά και δεξιά του το κουμπί απελευθέρωσης γεμιστήρα (πιέζεται προς τα εμπρός).

Στην αριστερή πλευρά το τυφέκιο διαθέτει το επιλογέα πυρός και ασφάλειας που ανάλογα το μοντέλο μπορεί να είναι δύο ή τριών επιλογών για βολή κατά βολή, βολή κατά ριπάς και ασφάλεια. Βλέπετε το μοχλό πυρός και ασφάλειας στο κόκκινο πλαίσιο παρακάτω.

Αντίστοιχα, ο μοχλός οπλισμού του φαίνεται στην επόμενη φωτογραφία μέσα σε κόκκινο πλαίσιο και βρίσκεται μόνο στην αριστερή πλευρά του τυφεκίου.

Πάνω από τη πιστολοειδή λαβή και μπροστά από το κοντάκιο υπάρχει ο ασφαλιστικός μοχλός που συγκρατεί τον κορμό με το στέλεχος της θήκης του κλείστρου. Πιέζωντας το μοχλό αυτό προς τα επάνω το όπλο ανοιγεί για συντήρηση όπως βλέπετε στη παρακάτω φωτογραφία.

Αυτά περιγράφουν τις βασικές αρχές λειτουργίας των τυφεκίων και οπλοπολυβόλων της οικογενείας FN FAL. Λόγω της μεγάλης του ιστορίας στις Ένοπλες Δυνάμεις και Σώματα Ασφαλείας δεκάδων χωρών, το FN FAL συνεχίζει να αναπτύσεται από μικρότερες εταιρίες για πολίτες αλλά και επαγγελματίες. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Αμερικανική εταιρία DSA Inc. που βασισμένη στο FN FAL OSW κατασκέυασε ένα σύγχρονο ημιαυτόματο όπλο με σκελετό από κράμα πλαστικού σε ψηφιακή παραλλαγή πόλης βαφής DuraCoat, με ράγες Picatinny τεσσάρων σημείων, κάθετη χειρολαβή, διόπτρα σκόπευσης Valdada-IOR 3×25 Compact Tactical, μοντέρνου σχεδιασμού φλογοκρύπτη και εργονομικό κοντάκι. Σχετική φωτογραφία βλέπετε παρακάτω από τα κεντρικά της εταιρίας στο Barrington του Ιλινόις των ΗΠΑ από το 2005 όπου το παρουσιάζει η Ariana Lezama για την έκθεση «SHOT Show». Το όνομα της παρακάτω αραβίδας είναι DSA SA58C και όλος ο μηχανισμός του είναι βασισμένος στο FN FAL OSW.

Κλείνοντας αυτή τη παράγραφο, παραθέτουμε ένα βίντεο διάρκειας 9.5 λεπτών από την ίδια εταιρία, την DSA Inc., που δείχνει την μοναδική αντοχή του Βέλγικου FN FAL σε συνθήκες πολύ πέραν των συνηθισμένων.

 
Συντήρηση
Ένα ακόμα προτέρημα του FN FAL είναι η εύκολη συντήρηση του που αποτελείται από ελάχιστα στάδια. Από το παραπάνω βίντεο είναι ξεκάθαρο ότι ακόμα και με ελάχιστη συντήρηση παραμένει ένα πολύ αξίοπιστο τυφέκιο μάχης. Ωστόσο, όπως σε κάθε σχετικό άρθρο έτσι και σε αυτό θα δούμε πρώτα τη διαδικασία λύσης του όπλου.

• Αρχικά αφαιρούμε το γεμιστήρα και βεβαιωνόμαστε ότι το όπλο είναι άδειο οπλίζοντας και πυροδοτώντας προς ασφαλές κατεύθυνση.
  

 

• Χρησιμοποιούμε τον ασφαλιστικό μοχλό για να ανοίξουμε το τυφέκιο.
  

 

• Αφαιρούμε το μηχανισμό του κλείστρου με το επανατατικό ελατήριο τραβώντας το προσεκτικά προς τα πίσω.
  

 

• Αφαιρούμε το κάλυμμα απλώς τραβώντας το προς τα πίσω.
  

 

Σε αυτό το σημείο το όπλο έχει λυθεί αρκετά για τη συνηθισμένη του συντήρηση. Τα εξαρτήματα που πρέπει να έχουμε είναι τα ακόλουθα.

Ωστόσο, για πιο μεθοδική και ολοκληρωμένη συντήρηση μπορούμε να προχωρήσουμε και άλλο κάνωντας τα παρακάτω.

• Αφαιρούμε το χειροφυλακτήρα βγάζωντας τον πείρο ασφαλείας που τον συγκρατεί στο εμπρός μέρος του όπως βλέπετε εδώ.
  

 

• Περιστρέφουμε το πώμα αερίων κατά ένα τέταρτο μίας πλήρης περιστροφής προς τα δεξιά και έτσι ελευθερώνουμε το έμβολο με το ελατήριο του και τα αφαιρούμε.
  

 

Αν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, τότε το τελικό στάδιο πρέπει να μοιάζει με αυτό της παρακάτω φωτογραφίας. Στη φωτογραφία αυτή βλέπετε επίσης αριστέρα κάτω από το τυφέκιο μάχης FN FAL το πώμα άσφαιρης βολής καθώς και τη ξιφολόγχη του μαζί με τη θήκη της.

Τα βήματα για την αρμολόγηση του είναι τα ίδια με αντίθετη σειρά. Όσον αφορά τη συντήρηση του, εφόσον έχει αποσυναρμολογηθεί, το τυφέκιο πρέπει να καθαριστεί καλά και να γίνει ελαφριά λύπανση του κυλίνδρου αερίων, του εσωτερικού της θήκης του κλείστρου καθώς και του κλείστρου με ειδικό λάδι όπλων. Στη περίπτωση του τυφεκίου PARA τότε τα βήματα είναι αντίστοιχα με το επιπρόσθετο βήμα της αναδίπλωσης του κοντακίου κατά το λύσιμο.

Το FN FAL μπορεί να λυθεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό αλλά αυτό δε προτείνεται να γίνεται από απλούς χειριστές παρά μόνο από έμπειρους οπλουργούς για επισκευές ή εκτενή συντήρηση.

 
Ρύθμιση Σκοπευτικών
Από την εργοστασιακή κατασκευή τους τα τυφέκια FN FAL έρχονται με ρυθμισμένα σκοπευτικά συστήματα. Όμως, αν παρ’ελπίδα η ρύθμιση δεν είναι σωστή, τότε ειδικός οπλουργός μπορεί να κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις. Συγκεκριμένα, με βολές σε απόσταση 100 μέτρων για διόρθωση καθ’ ύψος ο ειδικός βιδώνει ή ξεβιδώνει το στόχαστρο.

Η βίδα ρύθμισης του στόχαστρου έχει 16 σκάλες (κλικ) οι οποίες αντιστοιχούν σε απόκλιση ενός εκατοστού στα εκατό μέτρα. Αντίστοιχα, για διορθώσεις κατά διεύθυνση χρησιμοποιούμε το κλισιοσκόπιο που διαθέτει δύο βίδες ρύθμισης δεξιά και αριστερά. Και εδώ μετακινούμε το κλισιοσκόπιο όπως απαιτείται και οι βίδες έχουν σκάλες (κλικ) που αντιστοιχούν και πάλι σε απόκλιση, αυτή τη φορά δεξιά ή αριστερά, ενός εκατοστού στα 100 μέτρα.

Πέρα από αυτό το σκοπευτικό σύστημα, το FN FAL είναι διαθέσιμο και με εργοστασιακή διόπτρα ελεύθερου σκοπευτή μεγέθυνσης 3.6x που προσαρμόζεται στο κάλυμμα του κλείστρου όπως βλέπετε εδώ.

Η εν λόγω διόπτρα έχει δυνατότητα ρύθμισης τόσο κατά διέυθυνση όσο και ύψος και η στόχευση γίνεται μέσα από ένα απλό σταυρόνημα, ακριβώς όπως το βλέπετε στη συνέχεια.

Εδώ βλέπετε ένα FN FAL Standard με προσαρμοσμένη τη παραπάνω διόπτρα ελεύθερου σκοπευτή μεγένθυνσης 3.6Χ.

 
Σκόπευση
Η σκόπευση με τη διόπτρα ελεύθερου σκοπευτή γίνεται έπειτα από υπολογισμούς και σωστή ρύθμιση της ώστε ο στόχος να βρίσκεται στο κέντρο από το σταυρόνημα. Η σκόπευση με το ενσωματωμένο σκοπευτικό σύστημα γίνεται με την ευθυγράμμιση του όπως βλέπετε στο επόμενο γραφικό.

Το κλισιοσκόπιο του FN FAL διαθέτει ένα κουμπί με ασφάλεια ελατηρίου που πιέζωντας το επιτρέπει τη μετακίνηση του εμπρός ή πίσω για διαφορετικές αποστάσεις. Οι επιλογές που έχει είναι 2, 3, 4, 5 και έξι που αντιστοιχούν σε 200, 300, 400, 500 και 600 μέτρα όπως βλέπετε και παρακάτω.

 
Χρήση στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις
Όπως ήδη αναφέραμε στη παράγραφο «Σύντομη Ιστορία», το FN FAL κατασκευάζονταν για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έπειτα από σύμβαση από τα εργοστάσια των ΕΒΟ και ΠΥΡΚΑΛ. Η χρήση του ήταν αποκλειστικά για τις Ειδικές Δυνάμεις τα πρώτα χρόνια, βλέπετε για παράδειγμα ένα Καταδρομέα που το χρησιμοποιεί στη παρακάτω φωτογραφία.

Ενώ για τη περίοδο 1973-1999 εφοδιάστηκαν με αυτά και όλες οι μονάδες του Δ’ Σώματος Στρατού όπως ο παρακάτω στρατιώτης πεζικού που είναι σε θέση βολής με ένα οπλοπολυβόλο FN FALO.

Σήμερα, παρότι οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν ακόμα μικρό αριθμό τέτοιων τυφεκίων, τα όπλα αυτά χρησιμοποιούνται κατά κανόνα από τα Σώματα Ασφαλείας ως βαρύς οπλισμός όταν αυτό απαιτείται. Παραπάνω παραθέσαμε μία πρόσφατη φωτογραφία με ένα στέλεχος της Ειδικής Κατασταλτικής Αντιτρομοκρατικής Μονάδας (ΕΚΑΜ) της Ελληνικής Αστυνομίας που έφερε ένα τέτοιο τυφέκιο μάχης. Παρακάτω βλέπετε ακόμα μία πρόσφατη φωτογραφία από την Ομάδα Ειδικών Αποστολών (ΟΕΑ) Κρήτης.

Στη φωτογραφία βλέπουμε δύο άντρες της ΟΕΑ, ο πρώτος (από αριστερά προς τα δεξιά) φέρει ένα υποπολυβόλο 9 χιλιοστών HK MP5A3 (διαβάστε περισσότερα για αυτό το υποπολυβόλο εδώ) και ο δεύτερος ένα τυφέκιο μάχης FN FAL. Η φωτογραφία είναι από τις 4 Ιουλίου 2013 όταν ο Γενικός Αστυνομικός Διευθυντής Κρήτης, Υποστράτηγος κύριος Μανώλης Παραβολιδάκης περίμενε τους άντρες της ΟΕΑ να επιστρέψουν από τη Βοιωτία για να τους συγχαρεί. Βλέπετε ακόμα μία σχετική φωτογραφία από την ίδια συνάντηση παρακάτω.

Αξίζει να αναφέρουμε κλείνοντας ότι παρότι οι ΟΕΑ υπάγονται στο Λιμενικό Σώμα, η ΟΕΑ Κρήτης υπάγεται στην Ελληνική Αστυνομία και είναι επανδρωμένη με στελέχη που επιλέχθηκαν έπειτα από σχολείο που έγινε υπό την επίβλεψη εκπαιδευτών της ΕΚΑΜ. Τέλος, κλείνουμε με μία παλιά φωτογραφία, έναν ήρωα του Λιμενικού Σώματος, τον 25χρονο Λιμενοφύλακα Μαρίνο Ζαμπάτη που υπηρετούσε στο Κλιμάκιο Ειδικών Αποστολών (ΚΕΑ) της Λιμενικής Αρχής Κέρκυρας μέχρι τα ξημερώματα Μεγάλου Σαββάτου στις 27 Απριλίου 1997 που έπεσε στο καθήκον από εχθρικά πυρά σε μία από τις αμέτρητες επιχειρήσεις καταδίωξης εμπόρων ναρκωτικών που είχε εκτελέσει. Εδώ τον βλέπετε υπερήφανο εν ώρα υπηρεσίας με ένα FN FAL στο χέρι.