Πρόσφατα ο γράφων είχε τη τιμή να συνομιλήσει με έναν εν ενεργεία SEAL του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ. Από εκεί ακούσαμε μία φράση που την είχαμε διαβάσει και στο βιβλίο «No Easy Day», ήταν η φράση «η νεράιδα της καλής ιδέας» και σε αυτό το άρθρο θα εξηγήσουμε σε τι ακριβώς αναφέρεται αυτό καθώς αφορά τη καθημερινότητα κάθε ανθρώπου.

Σε αντίθεση με ότι νομίζει ο περισσότερος κόσμος, οι άντρες των δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων έχουν πολύ αναλυτική και δομημένη σκέψη. Ωστόσο, έχουν καταφέρει να βρουν τη τέλεια ισορροπία ανάμεσα στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση όσων κάνουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι τους αναφέρουν ότι «αν δεν έχεις χρόνο για σχεδιασμό, τότε σχεδιάζεις την αποτυχία σου». Οι ίδιοι όμως άνθρωποι λένε και τη φράση «ο πολύς σχεδιασμός προκαλεί παράλυση». Με απλά λόγια, ότι και αν κάνει κάποιος πρέπει να έχει στο μυαλό ότι αποκλείεται να πάει ακριβώς όπως το σχεδιάζει. Αυτό ήδη τον βάζει σε πλεονεκτική θέση καθώς δε θα βρεθεί προ εκπλήξεως όταν το σχέδιο του αποτύχει. Φυσικά και θα πρέπει να δοκιμάσει με το 100% των ικανοτήτων του να κατασκευάσει το καλύτερο δυνατό σχέδιο αλλά κανείς δε μπορεί να προβλέψει όλες τις πιθανές περιπτώσεις. Άρα πάντα θα πρέπει να σχεδιάζει έχοντας κατά νου ότι όλα μπορούν να αλλάξουν και ότι δε μπορεί να προβλέψει όλες τις πιθανές εκφάνσεις.

Και εδώ έρχεται η «η νεράιδα της καλής ιδέας». Είναι όταν κάποιο άτομο ή κάποια ομάδα έχει κάνει το παραπάνω σχεδιασμό και εμφανίζεται κάποιος με μία «καλή ιδέα» της τελευταίας στιγμής. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι όσο καλή και αν ακούγεται, αυτή η ιδέα θα προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις. Από το πιο απλό ότι δεν έχει δοκιμαστεί, μέχρι το πιο σοβαρό του ότι, επειδή ακούγεται καλή ιδέα δε σημαίνει ότι είναι.

Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι πέφτουν στη παγίδα της νεράιδας της καλής ιδέας που εμφανίζεται και συνήθως οδηγεί σε πολύ άσχημα αποτελέσματα. Αυτό γίνεται ακόμα χειρότερο σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Άτομα που δεν είχαν σκεφτεί ποτέ τους πως θα αντιδράσουν σε ένα περιστατικό ξαφνικά έχουν μία επίσκεψη από τη νεράιδα της καλής ιδέας και την ακολουθούν χωρίς δεύτερη σκέψη, συνήθως με τραγικά αποτελέσματα.

Θα κλείσουμε με ένα απόσπασμα από το βιβλίο «No Easy Day» όπου ο κύριος Μαρκ Όουεν, στέλεχος της θρυλικής DEVGRU, κάνει μία πολύ ωραία επεξηγήση του όρου μέσα από παραδείγματα από την επιχείρηση εξουδετέρωσης του Οσάμα Μπιν Λάντεν. Το απόσπασμα είναι έπειτα από εβδομάδες άσκησης κατάληψης ενός ακριβούς αντίγραφου της οικείας του Μπιν Λάντεν κρυμμένο σε ένα δάσος στη Βόρεια Καρολίνα των ΗΠΑ με κάθε τρόπο (ελικόπτερα, αλεξίπτωτα, πεζοί, οχήματα, κτλ.) και με εκατοντάδες πιθανούς συνδυασμούς θυρών και δωματίων. Το απόσπασμα είναι αμέσως μετά από αυτή τη φάση, όταν η ομάδα είχε μεταβεί στο Αφγανιστάν και περίμενε την έγκριση για εκτέλεση της επιχείρησης στο Πακιστάν. Μπορείτε να διαβάσετε το απόσπασμα μεταφρασμένο στα ελληνικά παρακάτω.

«Στο Αφγανιστάν, είχαμε άγνοια για το στύψιμο στην Ουάσινγκτον. Είχαμε ημερήσιες ενημερώσεις. Μη επανδρωμένα αεροσκάφη πετούσαν πάνω από από τη βάση μας για να μας προσέχουν. Και έπρεπε να πολεμάμε και τη «νεράιδα της καλής ιδέας». Εμφανίζεται σε όλες τις αποστολές σε ένα βαθμό, και δεν είναι φίλη μας. Η νεράιδα εμφανίζεται όταν έχουμε πολύ ελεύθερο χρόνο. Ειδικά όταν οι αξιωματικοί και οι σχεδιαστές αρχίζουν να ονειρεύονται παράλογα σενάρια που ίσως να αντιμετωπίσουμε σε κάθε αποστολή.

“Θα πρέπει να κάνουμε έλεγχο πλήθους”, ο ομαδάρχης της περιμετρικής μας ασφάλειας είπε. “Αυτό σημαίνει ότι θα προσποιηθούμε την αστυνομία εκεί πέρα”.

Νωρίτερα, στην ομάδα επέπλεε μία ιδέα, η ομάδα εξωτερικής περιμέτρου να πάρει ένα από τα αυτοκίνητα του Μπιν Λάντεν και να του βάλει ένα φάρο περιπολικού για κάνει τη δραστηριότητα στη περιοχή του στόχου να φαίνεται σαν αστυνομική επιχείρηση.

Έτσι είπα, ‘Κύριε, θα το σπρώξουμε ως εκεί ή θα έχουμε τα κλειδιά;’ Δε πρόκειται να είχαμε τα κλειδιά. Ο ομαδάρχης είπε “Και αν κλειδώσει το τιμόνι; Επίσης, ποια ομάδα έχει χρόνο να σπρώξει το αμάξι στο δρόμο και ως τη στροφή; Και ας μη ξεχνάμε ότι μετά θα έχουμε ένα αστυνομικό φάρο να καταδεικνύει τη περιοχή μας”.

“Τι χρώμα φως έχουν τα περιπολικά στο Πακιστάν;” Είπα εγώ.

“Δεν έχω ιδέα” είπε. Αυτή ήταν η επόμενη ερώτηση μου. Μετά μπήκαμε σε μία μισάωρη συζήτηση για τον Αλί. Ο Αλί ήταν ο μεταφραστής της CIA στη περιμετρική ασφάλεια. Μιλούσε Παστούν, που ήταν η τοπική διάλεκτος. Η νεράιδα της καλής ιδέας τον θέλει να φοράει πολιτικά ρούχα. Θα βρίσκεται ανάμεσα στον πολυβολητή και σε εμένα. Εμείς θα φοράμε στολές, άρα τι σημασία έχει το να μη φοράει στολή;

Ευτυχώς η λογική κέρδισε και τις δύο μάχες. Δε σπρώξαμε το ψεύτικο περιπολικό και ο Αλί φορούσε στολή.

Τέτοια συμβαίνουν πάντα όταν οι σχεδιαστές το παρακάνουν. Η CIA μας ζήτησε να κουβαλήσουμε ένα 30 κιλών κουτί που μπλοκάρει όλα τα σήματα κινητής τηλεφωνίας. Το βάρος ήταν ήδη ζήτημα, και αυτή η καλή ιδέα πέθανε γρήγορα. Αν μπορούσαμε να πάρουμε πίσω όλο το χρόνο που έχουμε περάσει μαχόμενοι τη νεράιδα, ίσως να κερδίζαμε μερικά χρόνια στις ζωές μας.»