Το Νοέμβριο του 2015 μία ρωσική υπηρεσία πληροφοριών ολοκλήρωσε επιτυχώς μία μυστική επιχείρηση εξουδετέρωσης ενός στόχου υψηλής αξίας, του Τσετσένου διοικητή Αμπντουλβαχίντ Εντέλγκιριεβ στη Κωνσταντινούπολη της Τουρκίας. Όπως θα δείτε δεν είναι ξεκάθαρο εάν εκτελέσθηκε από τη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών, τη GRU (Главное разведывательное управление, Κύρια Διοίκηση Πληροφοριών), ή την υπηρεσία πληροφοριών εξωτερικού, την SVR (Служба внешней разведки, Υπηρεσία Πληροφοριών Εξωτερικού), καθώς συμμετείχαν στελέχη και από τις δύο. Παρότι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα υπόθεση δεν εντοπίσαμε πολλές αναφορές στο ελληνόφωνο διαδίκτυο. Κατ’επέκταση, δημοσιεύουμε αυτή την έρευνα μας που δίνει μία εικόνα για το πως εκτελεί αυτού του είδους τις μυστικές δράσεις μία σύγχρονη και μεγάλη υπηρεσία πληροφοριών.

Οι μυστικές δράσεις για εξουδετερώσεις στόχων υψηλής αξίας είναι μία τακτική στην οποία οι ρωσικές υπηρεσίες (GRU, FSB, και SVR) παραμένουν από τις πιο ενεργές συγκριτικά με υπηρεσίες άλλων χωρών. Ωστόσο, επιλέξαμε τη συγκεκριμένη καθώς αποτελεί ένα καλό παράδειγμα του τρόπου δράσης των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών σε αυτό το είδος μυστικών δράσεων (και ίσως να δείτε και κάποια κοινά με τη Μοσάντ όπως την επιχείρηση που είδαμε εις το άρθρο μας «Υπόθεση Μωχάμεντ Ζουάρι»). Ο πρωταγωνιστής της υπόθεσης μας ήταν ο Τσετσένος τρομοκράτης Αμπντουλβαχίντ Εντέλγκιριεβ γεννηθείς του 1982 ο οποίος είχε φτάσει να αναλάβει διοικητικό ρόλο σε ισλαμικές ομάδες Τσετσένων με συμμετοχή και οργάνωση πολλών επιθέσεων κατά ρωσικών στόχων. Είναι ο άνθρωπος που βλέπετε στις παραπάνω και παρακάτω φωτογραφίες.

Ο Α. Εντέλγκιριεβ από νεαρή ηλικία εμπλέκετο εις ισλαμικές τρομοκρατικές δράσεις κατά Ρώσων. Το 2008 έφτασε πολύ κοντά στο θάνατο όταν τραυματίστηκε σοβαρά σε ένα βουνό στη Τσετσενία όταν χτυπήθηκε από ΑΕΜ (Αυτοσχέδιο Εκρηκτικό Μηχανισμό) και σχεδόν έχασε το αριστερό του πόδι. Μετά την ανάρρωση του, αποφάσισε να βοηθήσει τους τζιχαντιστές που μάχονταν στο μέτωπο της Συρίας, και μέσω των επαφών του έφτασε στη Τουρκία. Εκεί εντάχθηκε σύντομα στα ανώτερα κλιμάκια της Τζαμπάτ αλ-Νούσρα, της οργάνωσης που αποτελεί το παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Συρία. Μάλιστα, έφτασε σύντομα και πολύ κοντά στον διοικητή του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) στη Συρία, τον Γεωργιανό Αμπού Ομάρ αλ-Σισάνι που τον βλέπετε στην ακόλουθη φωτογραφία.

Η Ρωσία είχε σαφώς τον Αμπντουλβαχίντ Εντέλγκιριεβ, όπως και άλλους Τσετσένους τζιχαντιστές, στο στόχαστρο της, αλλά δεν ήτο από τις μεγάλες απειλές για να τραβήξει ιδιαιτέρως τη προσοχή των κρατικών υπηρεσιών. Ωστόσο, τα επόμενα χρόνια έγινε κάτι που θα τον έβαζε αρκετά υψηλά στη λίστα των στόχων υψηλής αξίας για την εθνική ασφάλεια της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ενώ ο Εντέλγκιριεβ ζούσε ανάμεσα σε Τστσενία, Συρία, και Τουρκία ώστε να πολεμάει στο μέτωπο της Συρίας αλλά να ζει με την οικογένεια του στην ασφάλεια της Τουρκίας, από πληροφορίες που είχαν συλλέξει οι ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών, γνώριζαν ότι μαζί με τον Αμπού Ομάρ αλ-Σισάνι και άλλους ρωσόφωνους τζιχαντιστές ξεκίνησαν να σχεδιάζουν για το πως θα φέρουν τη μάχη για εξισλαμισμό ξανά στη Ρωσία. Κάπως έτσι, ο Α. Εντέλγκιριεβ ανέβηκε στη λίστα των στόχων υψηλής αξίας. Και εάν αυτό δεν ήτο ήδη αρκετό, το 2012 οργάνωσε μία απόπειρα δολοφονίας του Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα.

Συγκεκριμένα, το 2012 σε ένα διαμέρισμα (παραπάνω φωτογραφία) κοντά στο λιμάνι της Οδησσού στην Ουκρανία γίνεται μία έκρηξη που σύντομα γίνεται γνωστό ότι ήτο αποτέλεσμα λάθους ενός κατασκευαστή αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών από τζιχαντιστές. Από τα στοιχεία συνελήφθησαν αρκετά άτομα, και ένας εκ των κατασκευαστών των ΑΕΜ ομολόγησε ότι δρούσαν βάσει σχεδίου του Α. Εντέλγκιριεβ για δολοφονία του Β. Πούτιν στη Μόσχα με μία σειρά συντονισμένων βομβιστικών επιθέσεων. Μάλιστα, είπε ότι πέραν των επιχειρησιακών σχεδίων που τους είχε αποστείλει ο ίδιος ο Εντέλγκιριεβ, ήταν και εκείνος που τους είχε παραδώσει και τις εκρηκτικές ύλες για τη κατασκευή των ΑΕΜ. Αυτό είχε δημιουργήσει τόσο μεγάλη ανησυχία στην ανώτατη πολιτική ηγεσία της Ρωσίας ώστε ο ίδιος ο Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν να κάνει δημόσια την ακόλουθη δήλωση.

«Ποτέ δε κατάφεραν να μπουν στο δρόμο μου και ποτέ δε θα τα καταφέρουν. Ακούστε, εάν ζεις με αυτό το τρόπο και φόβο συνεχώς… Δεν είναι ζωή. Εκείνοι θα πρέπει να μας φοβούνται.»

Δε θα ήτο παράλογο να υποθέσουμε ότι η ηγεσία της GRU ή της SVR (ή και οι δύο) θα πρότειναν στον Πρόεδρο Πούτιν την έγκριση για εξουδετέρωση του Α. Εντέλγκιριεβ έπειτα από τα παραπάνω γεγονότα, και μετά από την ολοκλήρωση των τυπικών γραφειοκρατικών διαδικασιών το αίτημα θα εγκρίθηκε. Και κάπως έτσι, φτάνουμε στο 2015, όταν πλέον βάσει των πληροφοριών που είχαν συλλέξει γνώριζαν επ’ακριβώς που βρίσκεται ο Εντέλγκιριεβ και έτσι ήτο εις θέση να ολοκληρώσουν μία «χειρουργικής» ακρίβειας μυστική δράση σε ξένο κράτος.

11 Οκτωβρίου 2015
Στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης φτάνει ένας 43 ετών άντρας απευθείας από τη Μόσχα. Είχε πλαστά χαρτιά με όνομα Αλεξάντερ Νασίροβ (σήμερα αναγνωρίζεται ως στέλεχος της SVR) και αμέσως ενοικίασε ένα αυτοκίνητο ενώ ήταν αρκετά επιθετικός προς τον υπάλληλο ώστε το όχημα είναι απαραιτήτως λευκό και να μη διαθέτει GPS. Το όχημα που ενοικίασε ήτο ένα λευκό Skoda Octavia. Έπειτα πήγε στο ξενοδοχείο «Peninsula» στη Κωνσταντινούπολη όπου και διέμενε.

12 Οκτωβρίου 2015
Ο Α. Νασίροβ προσποιούμενος τον Ρώσο τουρίστα συλλέγει κρυμμένο εξοπλισμό όπως όπλα και κινητά τηλέφωνα και έρχεται σε επαφή με τοπικές πηγές της ρωσικής υπηρεσίας. Ταυτόχρονα κάνει μία αρχική τακτική αναγνώριση και αποθηκεύει τα αποτελέσματα σε μία μνήμη USB. Η συλλογή του περιελάμβανε φωτογραφίες του χώρου στάθμευσης του στόχου, αριθμό κυκλοφορίας, θέσεις από τις κάμερες στους δρόμους, πληροφορίες για τα ξενοδοχεία της περιοχής, σημεία εισόδου-εξόδου από ξενοδοχεία, κωδικοί PIN και PUK και αριθμοί από τοπικές κάρτες SIM, κτλ.

13 Οκτωβρίου 2015
Ο Αλεξάντερ Νασίροβ ενοικιάζει από τη Κωνσταντινούπολη ένα δεύτερο αυτοκίνητο με μεγάλη έμφαση και πάλι ώστε να μη διαθέτει GPS και να είναι σκούρου χρώματος. Τελικά, ενοικίασε ένα γκρι-μαύρο Toyota Corolla, και το πάρκαρε έξω από το ξενοδοχείο «Yalova».

14 Οκτωβρίου 2015
Στις 14 Οκτωβρίου, με δύο διαφορετικές πτήσεις φτάνουν από τη Μόσχα δύο Ρώσοι στη Κωνσταντινούπολη, οι δύο άντρες που βλέπετε παρακάτω, με πλαστά έγγραφα που είχαν τα ονόματα Αλεξάντερ Σμίρνοβ (55 ετών) και Γιούρι Ανίσιμοβ (52 ετών). Και οι δύο πήγαν στο ξενοδοχείο «Yalova / Lova Hotel SPA» σε διαφορετικά δωμάτια και δίχως να έρθουν σε φυσική επαφή ο ένας με τον άλλον. Την επομένη πήγαν σε νέα ξενοδοχεία, ο πρώτος στο ξενοδοχείο «Byzantium» και ο δεύτερος στο ξενοδοχείο «Senatus». Όπως γνωρίζουμε σήμερα, ο ένας ήτο αξιωματικός της GRU και ο δεύτερος μέλος του ρωσικού οργανωμένου εγκλήματος της Ρωσίας που σύμφωνα με κάποιους ειδικούς του χώρου έχει εκπαιδευτεί ως πράκτορας για τέτοιου είδους επιχειρήσεις από τις ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών.

15-16 Οκτωβρίου 2015
Και οι τρεις Ρώσοι συναντιούνται στο ξενοδοχείο «Senatus» όπου ο Νασίροβ μυστικά τους παραδίδει τον εξοπλισμό (όπλα, USB, κλειδιά των οχημάτων, κινητά τηλέφωνα, μετρητά χρήματα σε δολάρια, κτλ.) Στις 16 Οκτωβρίου ο Αλεξάντερ Νασίροβ φεύγει αεροπορικώς για τη Μόσχα και έτσι ολοκλήρωσε την αποστολή του για προετοιμασία της υλικοτεχνικής υποστήριξης πρώτης φάσης, τη δεύτερη φάση ανέλαβαν οι δύο νέοι Ρώσοι.

17-25 Οκτωβρίου 2015
Πολύ στενή παρακολούθηση του στόχου, σε βαθμό που ένας γείτονας του ανέφερε ότι έβλεπε συχνά τα δύο άτομα αυτά να κάθονται μέσα στο αυτοκίνητο για ώρες. Επίσης, στη δημοσιότητα εδόθησαν φωτογραφίες που δείχνουν τους δύο Ρώσους κατασκόπους να είναι κυριολεκτικά δίπλα από το στόχο, όπως αυτό που βλέπετε παρακάτω όπου οι δύο Ρώσοι κατάσκοποι περπατούν κυριολεκτικά έξωθεν της οικίας του στόχου στη συνοικία Μπασάκσεχιρ της Κωνσταντινούπολης. Αξίζει να τονίσουμε ότι στις παρακολουθήσεις χρησιμοποιούσαν πάντοτε μόνο το σκουρόχρωμο Toyota Corolla, ώστε το λευκό Skoda Octavia να είναι «καθαρό» για τη τελική φάση της επιχείρησης από την ομάδα κρούσης. Από ανοικτές πηγές ήτο αδύνατο να εντοπίσουμε το πότε ακριβώς έφυγαν οι δύο Ρώσοι, Α. Σμίρνοβ και Γ. Ανισίμοβ, αλλά εκείνο το διάστημα έφυγαν αεροπορικώς από τη Τουρκία.

26 Οκτωβρίου 2015
Μία άλλη ομάδα (όπως γνωρίζουμε πλέον η ομάδα κρούσης) εμφανίζεται στη περιοχή, αποτελούμενη από τρία άτομα επίσης με πλαστά έγγραφα και ψεύτικα ονόματα που δε δόθηκε στη δημοσιότητα το πότε έφτασαν στη Τουρκία, αλλά γνωρίζουμε ότι οι προηγούμενοι δύο παρέδωσαν σε αυτούς το υλικό και εξοπλισμό τους. Βλέπετε τα τρία αυτά άτομα παρακάτω.

Ανάμεσα σε αυτή τη νέα ομάδα βλέπουμε και τον Αντρέι Σόλκοβ, του οποίου το πραγματικό όνομα είναι Ανατόλι Τσέπιγκα και είναι γνωστός στο χώρο Συνταγματάρχης της GRU που ήτο επίσης εις το Λονδίνο στην επιχείρηση εξουδετέρωσης του Σεργκέι Σκρίπαλ το 2018, και κατ’επέκταση της δηλητηρίαση της Ντάουν Στάρτζες.

Η ομάδα κρούσης συνέχισε τη στενή παρακολούθηση του στόχου. Ενδεικτικά, παρακάτω βλέπετε τον Αντρέι Σόλκοβ να κάθεται σε ένα παγκάκι έξωθεν του τζαμιού στο οποίο ευρίσκετο ο στόχος, και φαινομενικά τυχαίως, εμφανίζεται ο Ντιμίτρι Μπόντροβ. Ο αξιωματικός της GRU σηκώνεται και τον ακολουθεί. Εκείνη την ημέρα έλαβαν τον εξοπλισμό που είχαν προετοιμάσει και αποκρύψει οι προηγούμενες ομάδες.

29 Οκτωβρίου 2015
Σχεδόν ολόκληρη την ημέρα, οι τρεις Ρώσοι παρακολουθούσαν εξαιρετικά στενά και φωτογράφιζαν κάθε κίνηση του Α. Εντέλγκιριεβ. Ο Συνταγματάρχης της GRU φέρεται να ήταν ο οδηγός, και μάλλον συντονιστής της επιχείρησης, και οι άλλοι δύο η ομάδα κρούσης. Η τουρκική MIT (Millî İstihbarat Teşkilatı, Εθνικός Οργανισμός Πληροφοριών) έδωσε στη δημοσιότητα αρκετές φωτογραφίες από κάμερες παρακολούθησης που δείχνουν το λευκό, αυτή τη φορά, όχημα να περιφέρεται γύρω από την οικία του στόχου καθώς και να τον ακολουθεί σε όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Πέραν της κινητής παρακολούθησης, οι τρεις Ρώσοι καταγράφησαν να κάνουν επίσης πεζή παρακολούθηση σε όλα τα σημεία ενδιαφέροντος την ίδια ημέρα. Βλέπετε ένα παράδειγμα και από αυτό παρακάτω.

1 Νοεμβρίου 2015
Οι Ρώσοι κατάσκοποι γνώριζαν ότι ο στόχος τους, ο Εντέλγκιριεβ, θα πήγαινε για ψώνια όπως έκανε συνήθως. Αυτή τη φορά όμως έγινε κάτι που δε το περίμενε. Οι τρεις Ρώσοι επιβαίνουν στο λευκό Skoda, και περιμένουν να δουν τον Εντέλγκιριεβ να βγαίνει από το σπίτι του. Είχαν φτάσει στο σημείο στις 11:15 το πρωί. Περίπου στις 13:00 ο Εντέλγκιριεβ φτάνει με ένα μαύρο Volvo που οδηγούσε. Αμέσως ο Ρώσος οδηγός τον εμβολίζει στο σημείο όπου στάθμευσε εγκλωβίζοντας τον. Ο Εντέλγκιριεβ προσπαθεί να μετακινήσει το όχημα αλλά δε μπορεί.

Οι δύο Ρώσοι (δηλαδή εκτός τον οδηγό), βγαίνουν και πυροβολούν μία φορά τον Εντέλγκιριεβ από το παράθυρο της θέσεως του οδηγού με πιστόλι. Ο Εντέλγκιριεβ βγαίνει και αρχίζει να τρέχει αλλά οι δύο άντρες τον προλαβαίνουν, τον ρίχνουν κάτω και τον μαχαιρώνουν στο λαιμό.

Μάλιστα, σύμφωνα με τη τουρκική υπηρεσία πληροφοριών, τη MIT, αυτή η μέθοδος επιλέχθηκε διότι το έμβλημα SVR (αλλά και της FSB) έχει το συγκεκριμένο μαχαίρι ως σύμβολο της. Με αυτό το τρόπο, σύμφωνα με τις τουρκικές αρχές, ήθελαν να στείλουν ένα μήνυμα προς άλλους ρωσόφωνους ομοϊδεάτες του Εντέλγκιριεβ.

Χρησιμοποιώντας το χτυπημένο λευκό Skoda οι τρεις Ρώσοι διέφυγαν με τελευταία καταγραφή τους στις 13:39 όπως βλέπετε στη συνέχεια. Έπειτα αναφέρεται ότι βγήκαν από τη χώρα αφήνωντας πίσω αρκετά αποδεικτικά στοιχεία της ενέργειας τους.

Η νεκροψία του Αμπντουλβαχίντ Εντέλγκιριεβ όρισε ως αιτία θανάτου την αιμορραγία από τα τραύματα στο λαιμό. Ωστόσο, το αποτέλεσμα της δίκης ήτο ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι Ρώσοι θεωρούνταν ύποπτοι για την ανθρωποκτονία αλλά είχαν πλέον όλοι φύγει από τη Τουρκία.

Μάλιστα, για κάποιους εξ’αυτών για τους οποίους η MIT κατάφερε να βρει τα πραγματικά τους στοιχεία εξέδωσε και εντάλματα διεθνούς σύλληψης τους μέσω της Interpol. Παρακάτω βλέπετε τη κηδεία του Εντέλγκιριεβ που έγινε με πολύ μεγάλη κάλυψη από το χώρο των τζιχαντιστών και φανατικών ισλαμιστών.

Η ιστορία μας όμως δε τελειώνει εδώ, η MIT ανακάλυψε ότι ο Αλεξάντερ Σμίρνοβ είναι στη πραγματικότητα ο Βαλίντ Λουράκμαεβ, που τη δεκαετία του 1990 ήταν εκτελεστής της Τσετσένικης μαφίας στη Μόσχα, αλλά μετέπειτα στρατολογήθηκε από την SVR για τις υπηρεσίες του. Από αυτό εντόπισαν ότι είχε συμμετάσχει σε 7 ακόμα τέτοιες εξουδετερώσεις σε τουρκικό έδαφος. Έτσι κατάφεραν να εκδώσουν διεθνές ένταλμα συλλήψεως του μέσω της Interpol.

Τον Απρίλιο του 2016, μόλις 6 μήνες μετά το παραπάνω περιστατικό ο Αλεξάντερ Σμίρνοβ φτάνει στο αεροδρόμιο Ατατούρκ της Κωνσταντινούπολης ακολουθούμενος από τον Γιούρι Ανίσιμοβ για μία νέα μυστική επιχείρηση ίδιου περιεχομένου. Ωστόσο, η αναγνώριση προσώπου κατά τον έλεγχο διαβατηρίων ειδοποιεί τη MIT που ξεκινά άμεση στενή παρακολούθηση τους. Ενοικιάζουν ξανά ένα λευκό αυτοκίνητο δίχως GPS, και το σταθμεύουν στο ξενοδοχείο «Yalova», όπως τη προηγούμενη φορά. Έπειτα πήγαν στο κέντρο προσποιούμενοι τους τουρίστες.

Εκεί η MIT τους συνέλαβε και τους δύο, αλλά σύντομα θα γίνει κάτι ενδιαφέρον. Οι ίδιοι δήλωναν ότι ήταν Ρώσοι επιχειρηματίες και αρνούνταν να συνεργαστούν με τις αρχές. Εν τέλει, χωρίς ιδιαίτερη κάλυψη από τα ΜΜΕ στις 24 Οκτωβρίου του 2017 γίνεται μία διπλωματική συμφωνία ανάμεσα σε Τουρκία και Ρωσία για ανταλλαγή των δύο Ρώσων κρατούμενων με δύο κρατούμενους της ηγεσίας της «Εθνοσυνέλευσης των Τατάρων της Κριμαίας» που ήταν φυλακισμένοι στη Ρωσία. Τους Άχτεμ Τσιγιόζ και Ίλμι Ούμεροβ. Μέχρι και σήμερα η Ρωσία δεν έχει παραδεχτεί οποιαδήποτε σχέση όλων των παραπάνω με το κράτος της Ρωσίας, ενώ στη Τουρκία, παρότι είχαν καταθέσει και δημοσιοποιήσει αποδείξεις από δαχτυλικά αποτυπώματα, φωτογραφίες, βίντεο, και δείγμα DNA, η επίσημη δήλωση ήταν ότι έγινε λανθασμένη αναγνώριση των Α. Σμίρνοβ και Γ. Ανίσιμοβ από τις τουρκικές αρχές και γι’αυτό αφαιρέθηκαν από τη δικογραφία ως ύποπτοι.