Πριν μήνες είχαμε κάνει μία σύντομη εισαγωγή σε αυτό το θέμα στη σελίδα μας στο Facebook. Σε αυτό το άρθρο θα κάνουμε μία βαθύτερη ανάλυση του θέματος και γιατί πολλοί το αντιμετωπίζουν με τη λάθος σειρά. Η πυραμίδα της βρετανικής μονάδας ειδικών επιχειρήσεων SAS (Special Air Service, Ειδική Υπηρεσία Αέρα) αφορά τη σειρά που πρέπει να έχει ένας πολεμιστής στην απόκτηση ικανοτήτων.

Σήμερα το να αναπτύξει κανείς μαχητικές ικανότητες είναι μερικές φορές δυσκολότερο απ’ότι τις παλαιότερες εποχές. Ο κύριος λόγος είναι ότι η πρόσβαση σε εκπαιδεύσεις κάθε είδους, οπλισμό, και εξοπλισμό για κάθε αντικείμενο είναι τόσο εύκολη και υπάρχει τεράστιος όγκος εκεί έξω και χάρη σε αυτό αρκετοί πέφτουν σε ένα συνηθισμένο λάθος. Ιδιαίτερα οι νέοι στο χώρο μπαίνουν σε αυτή την εξουθενωτική συγκέντρωση στον εξοπλισμό και τις προηγμένες τακτικές μάχης χωρίς πρώτα να έχουν κατανοήσει πλήρως τις θεμελιώδεις αρχές. Αυτό είναι κάτι που όλοι οι έμπειροι εκπαιδευτές αναφέρουν πάντα και το τηρούν με ευλάβεια. Πίσω στο θέμα μας, η SAS είναι αναμφισβήτητα από τις καλύτερες μονάδες ειδικών επιχειρήσεων στο κόσμο αλλά δεν είναι ευρέως γνωστό ότι από την ίδρυση της η δομή των ικανοτήτων των στελεχών της βασίζεται σε μία πολύ απλή πυραμίδα. Τη πυραμίδα που βλέπετε παρακάτω μεταφρασμένη στα ελληνικά.

Όπως και στη πραγματικότητα, για να κρατηθεί η πυραμίδα όρθια πρέπει να έχει γερές βάσεις. Με αυτή την αρχή, όλα τα στελέχη της SAS μαθαίνουν να σκέφτονται με αυτή τη σειρά για κάθε νέα ικανότητα που θέλουν να αποκτήσουν. Είτε αυτό είναι η σκόπευση με ένα όπλο, είτε ενέδρες, χειρισμός οχημάτων, επιβίωση, εκμάθηση ξένης γλώσσας, είτε οτιδήποτε άλλο. Ας τα δούμε εν συντομία ένα προς ένα.

Τρόπος Σκέψης και Θέληση για Επιτυχία
Στη σημερινή μας κοινωνία αυτό το βλέπουμε επί καθημερινής βάσης. Βλέπουμε από τη μία πλευρά ανθρώπους να πεθαίνουν γιατί αποκλείστηκαν στα οχήματα τους, γιατί δεν έφεραν αντίσταση σε κάποιον εγκληματία, κτλ. και από την άλλη πλευρά βλέπουμε ανθρώπους που έκοψαν άκρα τους για να επιζήσουν, δέχθηκαν δεκάδες σφαίρες και κατάφεραν να κερδίσουν τη μάχη και να ζήσουν, κτλ. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει μόνο μία διαφορά. Ο τρόπος σκέψης και η θέληση για επιτυχία. Αυτό είναι το πιο δύσκολο να μάθει κανείς γιατί είναι τρόπος ζωής και αντιμετώπισης της πραγματικότητας. Σχεδόν σε κάθε εκπαίδευση Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας, κατά τη διαδικασία της επιλογής οι εκπαιδευτές θέλουν να εξαθλιώσουν σωματικά και ψυχολογικά τους εκπαιδευόμενους για αυτό και μόνο το λόγο. Να βρουν ποιοι είναι αυτοί που έχουν το τρόπο σκέψης του μαχητή, που θα συνεχίζουν να προσπαθούν να επιτύχουν το στόχο τους ανεξάρτητα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Οποιοσδήποτε και αν είναι ο επόμενος στόχος σας, ξεκινήστε από αυτό. Βάλτε βαθιά μέσα στο μυαλό σας ότι τίποτα δε μπορεί να σας σταματήσει, πιστέψτε το και μη σταματήσετε ποτέ να το εφαρμόζετε επί καθημερινής βάσης. Χωρίς αυτό, τα επόμενα επίπεδα δε πρόκειται ποτέ να φέρουν ιδιαίτερα αποτελέσματα.

Εκπαίδευση, Γνώσεις και Εξάσκηση
Ακόμα και με το πιο μαχητικό τρόπο σκέψης και την απόλυτη θέληση για επιτυχία δε θα πάει κάποιος μακριά στο στόχο του εάν δεν εκπαιδευτεί σε αυτό. Άρα, εφόσον υπάρχει ο τρόπος σκέψης και η θέληση, πάμε στο επόμενο στάδιο που είναι η εκπαίδευση επάνω στο αντικείμενο ενδιαφέροντος, η απόκτηση γνώσεων και η συνεχής εξάσκηση. Αυτά σε συνδυασμό με το προηγούμενο επίπεδο θα εξασφαλίσουν ότι ο εκπαιδευόμενος δε θα έχει απλώς τη θέληση να κάνει κάτι, αλλά θα ξέρει και πως ακριβώς πρέπει να γίνει αυτό το κάτι. Πολύ σημαντικό επίσης σε αυτό το σημείο της πυραμίδας είναι το τελευταίο κομμάτι, η εξάσκηση. Με το να παρακολουθήσει κάποιος μία εκπαίδευση, να μελετήσει σοβαρά το θέμα στη θεωρία και στη πράξη για απόκτηση γνώσεων δε σημαίνει τίποτα απολύτως χωρίς συνεχή εκπαίδευση. Ασφαλώς, το συνεχή έχει να κάνει με το αντικείμενο. Για παράδειγμα, για γυμναστική θα είναι καθημερινή, για σκοποβολή μπορεί να είναι από καθημερινή μέχρι εβδομαδιαία, ενώ για χειρισμό ενός οχήματος μπορεί να είναι κάθε μερικούς μήνες. Αλλά χωρίς συνεχή εκπαίδευση αυτό το επίπεδο της πυραμίδας θα καταρρεύσει.

Εξοπλισμός
Η κορυφή της πυραμίδας είναι ο εξοπλισμός. Εφόσον κάποιος έχει μία σταθερή βάση από τα δύο προηγούμενα επίπεδα, τότε το μόνο σημείο βελτίωσης του είναι ο εξοπλισμός. Αυτό σημαίνει ότι ήδη γνωρίζει άψογα την ικανότητα-στόχο του αλλά με χρήση κατάλληλου εξοπλισμού μπορεί να γίνει ακόμα πιο αποδοτικός. Σκεφτείτε το σαν έναν οδηγό αγώνων, σίγουρα μπορεί να οδηγήσει καλά σε ένα παλιό, σε κακή κατάσταση, όχημα αλλά όταν του δώσει κάποιος ένα καινούργιο, ειδικά σχεδιασμένο όχημα αγώνων μπορεί να φέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Σε άτομα που έχουν φτάσει σε αυτό το επίπεδο ο εξοπλισμός μπορεί να προσφέρει αισθητή βελτίωση αλλά σε άτομα χωρίς καλό υπόβαθρο το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να τα βλάψει κρύβοντας τις πραγματικές αιτίες για τη κακή τους απόδοση.

Σήμερα βλέπουμε όλο και συχνότερα ανθρώπους να ξεκινάνε τη πορεία τους σε αυτή τη πυραμίδα είτε ανάποδα, δηλαδή από τον εξοπλισμό, είτε από τη μέση, δηλαδή τις εκπαιδεύσεις και την εξάσκηση. Ένα καλό παράδειγμα από αυτό ήταν το άρθρο μας «Ιστορίες: Μπορείς να σκοτώσεις; (Ρ. Γκορ)» όπου ουσιαστικά περιγράφει τη βάση της πυραμίδας για την αυτοάμυνα, ότι εξοπλισμό και αν φέρει κανείς, όσες εκπαιδεύσεις και αν έχει κάνει, εάν δεν έχει πάρει την απόφαση ότι μπορεί να σκοτώσει τότε όλα γκρεμίζονται τη κρίσιμη στιγμή στην αυτοάμυνα. Ακριβώς το ίδιο ισχύει σε κάθε ικανότητα που θέλουμε να αποκτήσουμε. Αντίστοιχα, ο εκπαιδευτής ελεύθερων σκοπευτών των Navy SEAL κύριος Κρις Σάινογκ, πριν από κάθε εκπαίδευση του ρωτάει τους εκπαιδευόμενους «γιατί είστε εδώ; Γιατί θέλετε να εκπαιδευτείτε;», ο λόγος είναι ακριβώς ο ίδιος. Γιατί θέλει να εξασφαλίσει ότι έχουν ήδη το σωστό υπόβαθρο προτού πάνε σε αυτό το επίπεδο. Άρα, παρότι η τάδε διόπτρα είναι όμορφη ή η εκπαίδευση στο τάδε αντικείμενο είναι καταπληκτική, να ξεκινάτε πάντα από τις κατάλληλες βάσεις. Η πυραμίδα αυτή βοηθάει πολύ γιατί είναι απλή και μπορεί εύκολα να την ανακαλεί στη μνήμη του κανείς προτού πάρει την απόφαση να κάνει κάτι.