Ίσως το πιο χρήσιμο χτύπημα στην πολεμική τέχνη της πυγμαχίας (boxing) είναι το τζάμπ (jab) που συχνά αναφέρεται και ως ντιρέκτ (direct). Είναι το χτύπημα που βλέπουμε περισσότερο σε αγώνες και υπάρχουν πολλοί λόγοι πίσω από αυτό. Σε αυτό το άρθρο θα αναλύσουμε το χτύπημα αυτό, τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του αλλά και γιατί είναι τόσο χρήσιμο.

Στην παραπάνω φωτογραφία φαίνεται ο Floyd Mayweather Jr. (αριστερά) που πετυχαίνει ένα εξαιρετικό αριστερό τζάμπ στον αντίπαλο του, Robert Guerrero.

Ανάλυση του Τζάμπ
Το τζάμπ είναι ένα εκρηκτικό, πολύ γρήγορο χτύπημα σε ευθεία που βασίζεται στον αιφνιδιασμό. Πήρε το όνομα του το 1825 από την Σκωτσέζικη λέξη jab που σημαίνει χτυπάω/τρυπάω/καρφώνω. Η δομή του φαντάζει απλή. Ουσιαστικά το χέρι που είναι πιο κοντά στον αντίπαλο δίνει το χτύπημα ενώ το άλλο χέρι δεν μετακινείται από τη στάση φύλαξης (guard). Το αποτέλεσμα είναι αυτό που είδαμε στην αρχική φωτογραφία ή εδώ:

Το τζάμπ βασίζεται στο ότι γίνεται με τέτοιο τρόπο που ο αντίπαλος δεν το αντιλαμβάνεται παρά μόνο όταν είναι πολύ αργά. Παρότι δεν είναι πολύ ισχυρό χτύπημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εκατοντάδες τεχνικές. Η σωστή εκτέλεση του τζάμπ (στην απλή/σταθερή μορφή του) περιλαμβάνει τα παρακάτω.

1. Ποδια
   Τα πόδια πρέπει να πατάνε γερά με τη σωστή γωνία στάσης πυγμαχίας και με τα γόνατα ελαφρώς λυγισμένα. Αυτό βοηθάει στην καλύτερη ισορροπία η οποία είναι βασικό στοιχείο κάθε πολεμικής τέχνης.
   

 

2. Χέρια
   Τα χέρια πρέπει να είναι σε στάση φύλαξης (guard) με τους ώμους ελαφρώς σηκωμένους. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι αρκετά χαλαρά και σφιγμένα μόνο κατά τη διάρκεια της επαφής με τον αντίπαλο. Όσο περισσότερη ένταση έχουν οι μύες τόσο πιο αργή θα είναι η κίνηση τους.
   

 

3. Στάση Σώματος
   Ένας σημαντικός κανόνας της πυγμαχίας είναι ότι το σώμα μας πρέπει να είναι πάντα ίσιο. Αν γύρουμε εμπρός, πίσω ή στο πλάι μειώνουμε τις δυνατότητες μας καθώς η κίνηση και η ισορροπία μας περιορίζεται δραματικά.
   

 

Ενώ τα βήματα για την εκτέλεση του είναι:

1. Το χέρι που είναι προς τον αντίπαλο εκτινάσσεται γρήγορα σε ευθεία από τη στάση φύλαξης (guard). Την ίδια στιγμή το δεύτερο χέρι μένει σταθερό σε θέση φύλαξης (guard).
   

 

2. Το χερί που εκτελεί το χτύπημα περιστρέφεται προτού κάνει επαφή με τον αντίπαλο έτσι ώστε όταν γίνει η επαφή η παλάμη να είναι προς τα κάτω και ο ώμος αρκετά σηκωμένος ώστε να καλύπτει το σαγόνι από ένα ενδεχόμενο χτύπημα. Ιδανικά το χτύπημα πρέπει να γίνει με τις δύο αρθρώσεις του δείκτη και μέσου.
   

 

Κατά περίπτωση μπορεί να γίνουν πολλαπλά τζάμπ με το ίδιο χέρι. Στη συνέχεια θα δούμε τα πιο συνηθισμένα λάθη κατά την εκτέλεση του.

• Σφιγμένο σώμα
  Όσο πιο σφιγμένο είναι το σώμα μας τόσο πιο αργές θα είναι οι κινήσεις. Εφόσον το τζάμπ βασίζεται στην ταχύτητα αυτό είναι πολύ σημαντικός παράγοντας και πρέπει να αποφεύγουμε την ένταση ιδιαίτερα στους μύες των χεριών.

 

• Ίσια στάση σώματος
  Αν σκύψουμε προς τα εμπρός δεν έχουμε πλέον αρκετή ισορροπία για να αντιδράσουμε έγκαιρα σε ένα χτύπημα ή τη συνέχεια της επίθεσης μας. Αν δεν φτάνουμε τον αντίπαλο με ένα σταθερό τζάμπ τότε δεν σκύβουμε/τεντωνόμαστε αλλά κάνουμε τζάμπ με βήμα (θα το δούμε στη συνέχεια).
  

 

• Αγκώνας μέσα
  Το πιο συνηθισμένο αλλά και το πιο σημαντικό λάθος στην εκτέλεση ενός τζάμπ είναι αυτό. Ο αγκώνας από το χέρι που εκτελεί το τζάμπ πρέπει να κινείται σε ευθεία και ποτέ μα ποτέ να μην βγαίνει προς τα έξω. Ο λόγος είναι ότι ο εγκέφαλος παρατηρεί τις κινήσεις περιμετρικά του σώματος, όταν δει τον αγκώνα να εκτείνεται έξω από το σώμα θα αντιδράσει μπλοκάροντας το χτύπημα μας, ωστόσο αν η κίνηση δεν βγεί έξω από τη σιλουέτα του σώματος μας το χτύπημα θα φαντάζει αστραπιαίο και αιφνιδιαστικό.
  

 

• Ώμος
  Ο ώμος από το χέρι που εκτελεί το τζάμπ πρέπει να σηκώνεται ώστε να προσφέρει φύλαξη στο σαγόνι μας. Προσοχή, δεν πρέπει να χαμηλώνει το κεφάλι γιατί επηρεάζει αρνητικά την ισορροπία μας.
  

 

• Κλειδωμένα Γόνατα
  Αυτό το λάθος θα έχει ως αποτέλεσμα την ιδιαίτερα μειωμένη δυνατότητα αντίδρασης μας. Ο λόγος είναι ότι δε μπορούμε γρήγορα και εύκολα να αλλάξουμε στάση χωρίς να χαλάσουμε την ισορροπία μας αν τα γόνατα είναι κλειδωμένα.
  

 

Παραλλαγές
Υπάρχουν δεκάδες παραλλαγές στο τζάμπ και οι περισσότερες έχουν να κάνουν με την κίνηση των ποδιών που δεν είναι μέρος του απλού τζάμπ. Θα αναφέρουμε ενδεικτικά μερικές εδώ.

• Τζάμπ με βήμα
  Σε αυτή την παραλλαγή κατά την εκτέλεση το μπροστά πόδι κάνει ένα μικρό βήμα που πατάει στο έδαφος τη στιγμή που γίνεται η επαφή με τον αντίπαλο. Με αυτό το τρόπο μπορεί να γίνει ένα τζάμπ όταν η απόσταση δεν είναι κοντινή αλλά προσφέρει και μεγαλύτερη ισχύ στο χτύπημα.
  

 

• Τζάμπ με Περιστροφή
  Αυτό είναι μία παραλλαγή πολύ σπάνια χρησιμοποιείται διότι έχει μεγάλο ποσοστό αποτυχίας. Ουσιαστικά, το πίσω πόδι περιστρέφεται κατά την εκτέλεση του τζάμπ για να δώσει περισσότερη ώθηση. Ωστόσο, αν αποτύχει το τζάμπ ο επιτιθέμενος βρίσκεται σε μία στάση που δεν του επιτρέπει ούτε γρήγορη επαναφορά σε στάση φύλαξης ούτε δεύτερη επίθεση.
  

 

• Τζάμπ Αντεπίθεσης
  Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται όταν μπλοκάρουμε ένα χτύπημα που αυτομάτως μας δίνει αντίστροφη ώθηση. Χρησιμοποιούμε αυτή την ώθηση για να αντεπιτεθούμε με ένα τζάμπ όπως φαίνεται στο επόμενο σχέδιο. Για να μεταφέρουμε τη δύναμη από το χτύπημα του αντιπάλου γίνεται μία πολύ μικρή περιστροφή της λεκάνης.
  

 

• Δυνατό Τζάμπ
  Εδώ χρησιμοποιούμε την τεχνική από το τζάμπ με βηματισμό ενώ ταυτόχρονα κάνουμε μία μικρή κίνηση κατεβάζοντας ελαφρώς και σηκώνοντας τη λεκάνη κατά την επαφή. Αυτό κάνει το χτύπημα κατά πολύ πιο ισχυρό.
  

 

Υπάρχουν και άλλες παραλλαγές με βήματα στο πλάι και διαφορετική κίνηση του σώματος αλλά τα παραπάνω είναι αυτά που χρησιμοποιούνται περισσότερο.

Πλεονεκτήματα
Το τζάμπ είναι το πιο συνηθισμένο χτύπημα στην πυγμαχία για πολλούς λόγους. Δεν αφήνει τον επιτιθέμενο πολύ εκτεθειμένο σε αντεπιθέσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για επίθεση όσο και για άμυνα/δημιουργία απόστασης. Αν εκτελεστεί σωστά είναι αιφνιδιαστικό και τις περισσότερες φορές επιτυχημένο ενώ ταυτόχρονα δεν απαιτεί πολύ ενέργεια. Είναι ιδανικό για χτυπήματα τόσο στο κεφάλι όσο και στο σώμα και επειδή δεν επηρεάζει τη στάση φύλαξης μπορεί εύκολα να συνδιαστεί με οποιοδήποτε άλλο χτύπημα.

Μειονεκτήματα
Το βασικό μειονέκτημα του τζάμπ είναι ότι δεν είναι αρκετά ισχυρό χτύπημα. Λόγω της φύσης του δεν έχει τόση ενέργεια όσο άλλα χτυπήματα της πυγμαχίας.