Πρόσφατα είχαμε δημοσιεύσει ένα άρθρο για τη λειτουργία του κλειδώματος του κλείστρου κατά τη τελευταία βολή το οποίο μπορείτε να το διαβάσετε πατώντας στο «Γιατί το κλείστρο μένει ανοιχτό στη τελευταία βολή;». Σε αυτό το άρθρο θα δούμε ένα άλλο μηχανισμό των ημιαυτόματων και αυτόματων όπλων, το μηχανισμό του εξολκέα.

Στο προηγούμενο άρθρο χρησιμοποιήσαμε ως παραδείγματα ένα ημιαυτόματο πιστόλι Glock και μία αραβίδα AR-15. Σε αυτό το άρθρο θα κάνουμε το ίδιο με το πιστόλι 1911 διαμετρήματος .45 ACP και το τυφέκιο μάχης HK G3. Προτού προχωρήσουμε όμως στις επιμέρους τεχνικές αναλύσεις ας ορίσουμε ποια είναι η λειτουργία του εξολκέα.

Ο εξολκέας έχει στόχο την αφαίρεση του άδειου κάλυκα έπειτα από κάθε βολή σε ένα αυτόματο ή ημιαυτόματο όπλο. Εκμεταλλεύεται τη μετακίνηση του μηχανισμού του κλείστρου για να το επιτύχει αυτό και κατά κανόνα αποτελείται από δύο εξαρτήματα. Ένα άγκιστρο που ασφαλίζει στο αυλάκι που έχουν οι σφαίρες που είναι σχεδιασμένες για τέτοιου τύπου όπλα.

Και ένα μοχλό που σπρώχνει τον άδειο κάλυκα εκτός του μηχανισμού του κλείστρου. Με αυτό το απλό σύστημα ο εξολκέας κρατάει σε σωστή θέση το κάλυκα και με μία απότομη κίνηση τον αφαιρεί από το μηχανισμό του κλείστρου ώστε να του επιτρέψει τη τροφοδότηση του με την επόμενη σφαίρα από το γεμιστήρα κατά την επιστροφή του στη κλειστή θέση. Γνωρίζοντας αυτά μπορούμε να προχωρήσουμε στην επιμέρους ανάλυση που όπως θα δείτε δε διαφέρει πολύ στα περισσότερα όπλα.

Τυφέκιο Μάχης HK G3
Για γενικές πληροφορίες σχετικά με αυτό το όπλο μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο «Τυφέκιο Μάχης ΗΚ G3» που είχαμε αναρτήσει παλαιότερα. Αν αφαιρέσουμε το μηχανισμό του κλείστρου από το τυφέκιο θα εντοπίσουμε πολύ εύκολα το άγκιστρο του εξολκέα, δηλαδή το άγκιστρο αυτό που κλειδώνει στο αυλάκι της σφαίρας όπως δείξαμε παραπάνω. Το άγκιστρο αυτό το βλέπετε μέσα στο κόκκινο πλαίσιο στην επόμενη φωτογραφία.

Με τη πρώτη ματιά φαίνεται άκαμπτο αλλά αν προσέξουμε θα δούμε ότι συγκρατείται με ένα έλασμα που του επιτρέπει να ανοίγει όσο χρειάζεται ώστε να υποδέχεται τη σφαίρα για την οποία είναι σχεδιασμένο.

Ο πείρος που βλέπετε παραπάνω χρησιμεύει στην ασφάλιση από τις ρόδες του κλείστρου που δεν έχει καμία άμεση σχέση με το θέμα που περιγράφουμε. Ουσιαστικά μας ενδιαφέρει το ελατήριο του εξολκέα και ασφαλώς ο ίδιος ο εξολκέας και πως αυτά είναι τοποθετημένα στο κλείστρο. Στη πραγματικότητα βλέπετε πως είναι αυτά τα εξαρτήματα εδώ.

Επίσης είναι ξεκάθαρο από το άνοιγμα που βλέπετε στο κλείστρο πως ο εξολκέας επιτρέπει στη σφαίρα να μπει και να κλειδώσει σε αυτό. Λογικά σε αυτό το σημείο θα είναι κατανοητό πως ο εξολκέας συγκρατεί τον άδειο κάλυκα όταν οπισθοδρομεί ο μηχανισμός του κλείστρου από τη πίεση των αερίων. Πως όμως αφαιρείται ο κάλυκας;

Στο κάτω μέρος του το κλείστρο έχει ένα κενό-αυλάκι. Εκεί μπαίνει ο μοχλός του εξολκέα ο οποίος βρίσκεται μέσα στο μηχανισμό της σκανδάλης στο τυφέκιο μάχης HK G3. Οπότε, καθώς το κλείστρο οπισθοδρομεί, αυτός ο μοχλός βρίσκεται μέσα σε αυτό το αυλάκι και σπρώχνει τον κάλυκα εκτός του κλείστρου. Το μοχλό αυτό τον βλέπετε καλύτερα παρακάτω.

Καθώς ο μηχανισμός του κλείστρου οπισθοδρομεί, πιέζει προς τα κάτω αρχικά τη σφύρα της σκανδάλης (δηλαδή την οπλίζει) και εν συνεχεία το πίσω μέρος του μοχλού που βλέπετε παραπάνω στο κόκκινο πλαίσιο. Όπως πιέζεται προς τα κάτω ανασηκώνεται το μπροστινό του μέρος που μπαίνει στο αυλάκι από το κλείστρο και σπρώχνει τη σφαίρα έξω από τη θαλάμη. Αυτός ο μοχλός δεν έχει καμία άλλη σύνδεση με το μηχανισμό της σκανδάλης παρά μόνο μία βίδα στο κέντρο του ώστε να λειτουργεί με αυτό το τρόπο.

Για να μπορέσει ο μοχλός να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση, στο κάτω μέρος του υπάρχει ένα μικρό ελατήριο επαναφοράς το οποίο μπορείτε να το δείτε καλύτερα από το εγχειρίδιο οπλουργού της εταιρίας HK όπως είναι στην επόμενη επεξηγηματική εικόνα.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να είναι κατανοητό πως ο εξολκέας συγκρατεί τον άδειο κάλυκα αλλά και τον αφαιρεί έπειτα από κάθε βολή επιτρέποντας στο όπλο ημιαυτόματη ή αυτόματη βολή. Στη συνέχεια θα κάνουμε μία παρόμοια ανάλυση για το πιστόλι 1911.

 
Πιστόλι 1911
Αρχικά, αν θέλετε να μάθετε κάποιες γενικές πληροφορίες σχετικά με αυτό το ημιαυτόματο πιστόλι μπορείτε να μεταβείτε στο άρθρο «Πιστόλι Αμερικής Μ1911 των 0.45» που έχουμε δημοσιεύσει στο παρελθόν.

Και εδώ, ο εξολκέας αποτελείται από τα ίδια δύο εξαρτήματα. Αν κλειδώσουμε τον ολισθητήρα στην ανοιχτή θέση και κοιτάξουμε μέσα θα δούμε δίπλα από τη θύρα εξόδου του άδειου κάλυκα το πρώτο εξάρτημα του εξολκέα, το άγκιστρο. Το βλέπετε εδώ μέσα στο κόκκινο πλαίσιο.

Στα περισσότερα μοντέλα του 1911 ο εξολκέας βρίσκεται στο εσωτερικό του ολισθητήρα όπως ακριβώς το βλέπετε στη παραπάνω φωτογραφία. Ωστόσο, κάποια μοντέλα τον έχουν εξωτερικά όπως το μπορείτε να το δείτε εδώ.

Σε κάθε περίπτωση, στο πιστόλι 1911 ο εξολκέας δεν είναι τίποτα παραπάνω από μία ειδικά σχεδιασμένη μεταλλική ράβδο με ένα άγκιστρο που κλειδώνει κατάλληλα πάνω στο αυλάκι ασφάλισης της σφαίρας. Το εξάρτημα αυτό είναι ασφαλισμένο πάνω στον ολισθητήρα και μετακινείται μαζί του.

Το άγκιστρο του εξολκέα συγκρατεί τη σφαίρα με ασφάλεια. Αυτό συμβαίνει χάρη στο ειδικό αυλάκι που έχουν όλες οι σφαίρες που είναι σχεδιασμένες για αυτόματα και ημιαυτόματα όπλα. Το πως ακριβώς αγκιστρώνει πάνω στη σφαίρα το βλέπετε στην επόμενη φωτογραφία.

Όταν από τη πίεση των αερίων ο ολισθητήρας θα αρχίσει να οπισθοδρομεί, το άγκιστρο θα μεταφέρει τον άδειο κάλυκα μαζί του. Αυτό συμβαίνει μέχρι να χτυπήσει στο μοχλό του εξολκέα που μπορείτε να τον δείτε καλύτερα παρακάτω μέσα στο κόκκινο πλαίσιο.

Ο μοχλός αυτός είναι προσαρμοσμένος στο κορμό του όπλου και δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία μεταλλική πλάκα που μπορεί να αφαιρεθεί εξίσου εύκολα όταν έχουμε λύσει το όπλο όπως βλέπετε εδώ.

Με αυτά τα δύο πολύ απλά εξαρτήματα το ημιαυτόματο πιστόλι 1911 μπορεί να προσφέρει αξιόπιστη εξαγωγή του άδειου κάλυκα έπειτα από κάθε βολή. Όλα τα παραπάνω μαζί είναι ορατά και στη παρακάτω κινούμενη εικόνα.

Κλείνοντας, όλα τα όπλα έχουν κάποιες μικρές διαφορές στο σχεδιασμό του μηχανισμού του εξολκέα ωστόσο η βασική αρχή παραμένει σε όλα η ίδια. Κάποιο άγκιστρο ασφαλίζει τη σφαίρα και ένας μοχλός πιέζει τον άδειο κάλυκα κατά τη μετακίνηση του όπλου για να τον αφαιρέσει από το μηχανισμό του κλείστρου. Είναι ένας από τους πιο βασικούς μηχανισμούς σε οποιοδήποτε ημιαυτόματο ή αυτόματο όπλο καθώς χωρίς αυτό η ημιαυτόματη ή αυτόματη λειτουργία θα ήταν αδύνατη.