Το τυφέκιο ελεύθερου σκοπευτή PGM Ultima Ratio είναι ένα όπλο με μικρή ιστορία αλλά η εντυπωσιακή του ακρίβεια και ο σχεδιασμός του έχουν οδηγήσει αρκετές χώρες στην αγορά του για τμήματα ελεύθερων σκοπευτών. Με αυτό το τυφέκιο θα ασχοληθούμε σε αυτό το άρθρο.

Σύντομη Ιστορία
Παρά την μικρή ιστορία του, το τυφέκιο PGM Ultima Ratio έχει εντυπωσιάσει με τις δυνατότητες του. Η Γαλλική εταιρία PGM Précision που το κατασκευάζει ειδικεύεται αποκλειστικά στα τυφέκια ελεύθερων σκοπευτών και όπλα αγωνιστικής σκοποβολής ακριβείας. Το τυφέκιο είναι διαθέσιμο σε αρκετά διαφορετικά διαμετρήματα αλλά το πιο δημοφιλές είναι αυτό των 7.62x51mm NATO, αλλιώς γνωστό και ως .308W. Σήμερα χρησιμοποιείται είναι βασικό όπλο στις ένοπλες δυνάμεις τεσσάρων χωρών (Βραζιλία, Γαλλία, Σλοβενία και Ισραήλ) αλλά όλο και περισσότερες χώρες το δοκιμάζουν ώστε να γίνει μέρος του οπλοστασίου τους. Τέλος, το όνομα του προήλθε από τις επιγραφές που είχαν τα κανόνια του Λουδοβίκου ΙΔ’ της Γαλλίας. Η επιγραφή ήταν η Λατινική φράση «Ultima Ratio Regum» που στα Ελληνικά μεταφράζεται ως «Το έσχατο Επιχείρημα των Βασιλέων».

Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Χώρα Προέλευσης     : Γαλλία
Χώρα Κατασκευής     : Γαλλία
Όνομα Μοντέλου        : Ultima Ratio
Τύπος Όπλου               : Τυφέκιο Ελεύθερου Σκοπευτή
Διαμέτρημα                  : .308W (7.62x51mm NATO)
Σχεδιαστής                   : PGM Précision
Βάρος                            : 6.12-7.39 κιλά (ανάλογα το μοντέλο)
Μήκος                           : 115.8/87.3 εκατοστά (ανοικτό/κλειστό κοντάκιο)
Δραστικό Βεληνεκές  : 800 μέτρα
Ταχύτητα Εξόδου       : 833 μέτρα/δευτερόλεπτο
Χωρητικότητα             : 5 ή 10 σφαίρες

Διαφορετικοί Τύποι
Υπάρχουν τέσσερα διαφορετικά μοντέλα του Ultima Ratio που διαφέρουν από το μήκος και το είδος της κάννης τους. Το όπλο είναι διαθέσιμο και σε άλλα διαμετρήματα πέρα από το .308W (7.62x51mm NATO) που είναι το βασικό του. Όλα τα διαθέσιμα διαμετρήματα για το PGM Ultima Ratio είναι:

• .308W (7.62x51mm NATO)
• .300 Savage
• 7mm-08 Remington
• .260 Remington (6.5-08 A-Square)
• 6.5×47mm Lapua
• 6mm BR

Όμως τα περισσότερα από αυτά είναι ειδικά διαμετρήματα για όπλα ελεύθερων σκοπευτών που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από κάποιες χώρες. Για αυτό το λόγο δεν θα μπούμε σε μεγαλύτερο βάθος. Οι τέσσερις διαφορετικοί τύποι του PGM Ultima Ratio είναι οι παρακάτω.

• Intervention
  Το intervention (στα Ελληνικά «Παρέμβαση») είναι το πιο γνωστό μοντέλο του, η κάννη του μήκους 60 εκατοστών και βάρους 2.65 κιλών ξεχωρίζει αμέσως από τις εξωτερικές χαραγές της. Το Intervention είναι διαθέσιμο τόσο με σταθερό όσο και με αναδιπλούμενο (στο πλάι) κοντάκιο. Παρακάτω βλέπετε το Intervention σταθερού κοντακίου.
  
• Commando I
  Το μοντέλο Commando I φέρει κοντύτερη κάννη μήκους 55 εκατοστών και βάρους 1.52 κιλών. Πέρα από αυτό το χαρακτηριστικό δεν έχει άλλες διαφορές. Με πάνω από ένα κιλό λιγότερο βάρος και 5 εκατοστά μήκος το Commando I στοχεύει περισσότερο στις μονάδες ειδικών επιχειρήσεων που οι απαιτήσεις τους είναι η γρήγορη μετακίνηση σε εχθρικό έδαφος. Η επόμενη φωτογραφία είναι από ένα PGM Ultima Ratio Commando I με αναδιπλούμενο (στο πλάι) κοντάκιο.
  
• Commando II
  Η δεύτερη γενιά του Commando απευθύνεται σε δυνάμεις αλεξιπτωτιστών και σχεδιάστηκε υπό την καθοδήγηση της Βρετανικής Ειδικής Αεροπορικής Υπηρεσίας – SAS (Special Air Service). Διαθέτει ακόμα μικρότερη κάννη μήκους 47 εκατοστών και βάρους 1.38 κιλών και είναι διαθέσιμο αποκλειστικά με αναδιπλούμενο (στο πλάι) κοντάκιο.
  
• Intégral Silencieux – Surpressed
  Όπως προδίδει το όνομα του, το Intégral Silencieux έχει κάννη με ενσωματωμένο σιγαστήρα μήκους 40 εκατοστών και βάρους 2.34 κιλών. Είναι σχεδιασμένο για χρήση αποκλειστικά με υποηχητικά βλήμματα.
  

Παρότι αυτοί είναι οι βασικοί τύποι που είναι διαθέσιμο το εν λόγω τυφέκιο ελεύθερου σκοπευτή, υπάρχουν μερικές παραλλαγές του. Για παράδειγμα, το PGM Ultima Ratio Custom που είναι σχεδιασμένο για αγωνιστική σκοποβολή ακριβείας διαθέτοντας επιπρόσθετα, εργονομική λαβή και ράγες προσάρτησης σκοπευτικών όπως βλέπετε στην επόμενη φωτογραφία.

Υπάρχουν και άλλες μετατροπές του που βλέπουμε συχνά όπως το επόμενο που έχει προσαρμοσμένη ειδική διόπτρα νυχτερινής σκόπευσης (ΔΝΣ) Simrad.

Αρχές Λειτουργίας
Η λειτουργία του βασίζεται στο χειροκίνητο μηχανισμό κλείστρου που εισήγαγε το 1824 ο Γερμανός σχεδιαστής όπλων Johann Nicolaus von Dreyse. Η ακριβής λειτουργία φαίνεται καλύτερα στο επόμενο βίντεο.

Ουσιαστικά, όταν ο χειριστής σηκώνει το μοχλό όπλισης τον ξεκλειδώνει-απασφαλίζει από το κύριο μέρος του όπλου και τραβώντας το προς τα πίσω οπλίζει τον επικρουστήρα συμπιέζοντας το ελατήριο του. Καθώς ο χειριστής σπρώχνει το κλείστρο εμπρός οδηγεί την επόμενη σφαίρα από το γεμιστήρα στη θαλάμη του όπλου. Ακόμα και σήμερα, μετά από 190 χρόνια από το σχεδιασμό αυτού του συστήματος παραμένει ένα από τα πιο αξιόπιστα και χρησιμοποιείται σε πλήθος από τυφέκια, ειδικά σε τυφέκια ακριβείας και ελεύθερως σκοπευτών που δεν απαιτούν μεγάλη ταχυβολία αλλά αξιοπιστία και ακρίβεια. Κάτι που προσφέρει αυτός ο μηχανισμός με τη σταθερότητα του. Εν συνεχεία, δύο κλείστρα (για διαφορετικό διαμέτρημα) του Ultima Ratio.

Σύμφωνα με το εγχειρίδιο του όπλου, όταν δεν χρησιμοποιείται πρέπει ο μηχανισμός του κλείστρου να αφαιρείται για λόγους ασφαλείας. Συνεχίζοντας με τα βασικά στοιχεία χειρισμού του όπλου, έχουμε το μοχλό πυρός και ασφαλείας δύο θέσεων, ασφάλεια (SAFE) και θέση πυρός (FIRE). Ο μοχλός βρίσκεται πάνω από το μηχανισμό της σκανδάλης στη αριστερή πλευρά ώστε ο σκοπευτής να τον φτάνει με τον αντίχειρα.

Αντίστοιχα, το κουμπί απελευθέρωσης του γεμιστήρα βρίσκεται στο κάτω μέρος του τυφεκίου, ακριβώς ανάμεσα στο μηχανισμό της σκανδάλης και το γεμιστήρα όπως μπορείτε να δείτε και εδώ.

Καθώς το όπλο αυτό προορίζεται για σκοπευτές μεγάλης ακριβείας έχει μία σειρά από ρυθμιζόμενα εξαρτήματα. Στα όπλα με σταθερό κοντάκιο απαιτείται η χρήση ενός εξάγωνου κλειδίου 5mm. Αρχικά χαλαρώνουμε τις δύο βίδες συγκράτησης από το μαξιλαράκι που βλέπετε παρακάτω.

Και εν συνεχεία ρυθμίζουμε το ύψος του ώστε να ακουμπάει σταθερά στο μάγουλο του σκοπευτή χωρίς ιδιαίτερη πίεση. Για τη ρύθμιση του μήκους, σπρώνουμε το μαξιλαράκι προς τα εμπρός και το αφαιρούμε. Από κάτω υπάρχουν δύο ακόμα βίδες που ρυθμίζονται με εξάγωνο κλειδί 5mm για την ρύθμιση του μήκους του κοντακίου.

Στην περίπτωση του αναδιπλούμενου κοντακίου οι ρυθμίσεις πραγματοποιούνται με δύο αντίστοιχες βίδες. Παρακάτω βλέπετε που βρίσκονται, στην αριστερή εικόνα για τη ρύθμιση του ύψους από το μαξιλαράκι και δεξία για τη ρύθμιση του μήκους του κοντακίου.

Το μονόποδο του κοντακίου εξασφαλίζει την καλύτερη σταθερότητα του όπλου και επίσης ρυθμίζεται κατά διεύθυνση και ύψος. Με το κουμπί που βλέπετε στη συνέχεια το μονόποδο απασφαλίζεται και είναι πλέον δυνατή η μετακίνηση του εμπρός ή πίσω σε τρεις πιθανές θέσεις (0°, 45° και 90°). Με την περιστροφή του μονόποδου ρυθμίζεται το ύψος του.

Και αυτά μπορείτε να τα δείτε καλύτερα σε μία φωτογραφία από ένα PGM Ultima Ratio με αναδιπλούμενο κοντάκιο ακριβώς εδώ.

Το αναδιπλούμενο κοντάκιο κλείνει προς τα αριστερά με το μοχλό ασφάλισης (κόκκινο πλαίσιο) του να βρίσκεται δεξιά. Για το κλείσιμο του ακολουθείτε τις παρακάτω οδηγίες.

Και για το άνοιγμα του αντίστοιχα τα ακόλουθα βήματα.

Ο δίποδας του όπλου ρυθμίζεται εύκολα καθ’ ύψος με τις ασφάλειες που διαθέτει το κάθε ένα από τα πόδια του στο πίσω μέρος τους. Αυτό μπορείτε να το δείτε και στην επόμενη φωτογραφία μέσα σε κόκκινο πλαίσιο.

Το τυφέκιο PGM Ultima Ratio προσφέρει και άλλες δυνατότητες ρύθμισης όπως η ρύθμισης της αντίστασης της σκανδάλης που όμως πρέπει να γίνεται από έμπειρο οπλουργό. Ολοκληρώνοντας και αυτή την παράγραφο, θα κάνουμε και μία σύντομη αναφορά στη φλογοκρύπτη του όπλου που συγκρατείται από δύο εξάγωνες βίδες των 3mm στο κάτω μέρος της.

Όπως και η κάννη με ενσωματωμένο σιγαστήρα που επίσης συγκρατείται από δύο αντίστοιχες βίδες 3mm. Αν αφαιρεσουμε τις βίδες αυτές θα έχουμε το σιγαστήρα και την κάννη του όπλου όπως τα βλέπετε στην δεξιά εικόνα.

Στην πραγματικότητα τα εξαρτήματα του σιγαστήρα του PGM Ultima Ratio είναι τα παρακάτω αλλά για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους σιγαστήρες και τον τρόπο λειτουργίας τους διαβάστε το σχετικό άρθρο εδώ.

Συντήρηση
Η συντήρηση του PGM Ultima Ratio απαιτεί το λύσιμο του και αυτό με τη σειρά του δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς τη χρήση κάποιων βασικών εργαλείων. Παρ’όλα αυτά, τα βήματα για την εκτέλεση της διαδικασίας αυτής είναι απλά και τα περιγράφουμε παρακάτω.

• Το πρώτο βήμα είναι η αφαίρεση του γεμιστήρα και ο έλεγχος της θαλάμης για να βεβαιωθούμε ότι το όπλο είναι άδειο.
• Στη συνέχεια αφαιρούμε το μηχανισμό του κλείστρου. Για να το κάνουμε αυτό, αφαιρούμε το μαξιλαράκι όπως περιγράψαμε στις προηγούμενες παραγράφους και εν συνεχεία τραβάμε προς τα πίσω το κλείστρο. Πιέζωντας την ασφάλεια κλείστρου που βλέπετε σε κόκκινο πλαίσιο εδώ μπορούμε να αφαιρέσουμε το κλείστρο από το όπλο.
  
• Αμέσως μετά εντοπίζουμε στο μπροστινό μέρος του όπλου τις τέσσερις εξάγωνες βίδες ασφάλισης 5mm που συγκρατούν την κάννη. Τις χαλαρώνουμε ελαφρώς και απλώς τραβάμε την κάννη εκτός του όπλου.
  

Σε αυτό το σημείο ολοκληρώσαμε τη διαδικασία λυσίματος του όπλου. Η συντήρηση του περιλαμβάνει πολύ προσεκτικό καθαρισμό της κάννης και ελάχιστο λάδωμα στο μηχανισμό του κλείστρου. Προσοχή, η κάννη πρέπει να είναι απόλυτα στεγνή για την αξιόπιστη λειτουργία της.

Από τα παραπάνω βήματα είναι εύκολο να κατανοήσουμε επίσης πως γίνεται η μετατροπή του όπλου σε διαφορετικό διαμέτρημα αλλάζωντας το κλείστρο και την κάννη με την αντίστοιχη του διαμετρήματος. Κλείνωντας, το όπλο έρχεται σε πλαστική βαλίτσα Pelican 1700 ή 1750 για το τυφέκιο με σταθερό και αναδιπλούμενο κοντάκι αντίστοιχα. Τις βλέπετε και τις δύο παρακάτω.

Ρύθμιση Σκοπευτικών
Η διόπτρα του όπλου είναι η Leupold Mark 4 LR/T 8.25-25×50 TMR και είναι προσαρμοσμένη στο όπλο από τις ράγες picatinny που διαθέτει. Η βάση της βιδώνεται με εξάγωνες βίδες 4mm που πρέπει να βιδωθούν με ροπή 7.5 Nm.

Η συγκεκριμένη διόπτρα σκόπευσης προσφέρει ρύθμιση τόσο κατά διεύθυνση όσο και κατά ύψος, δεξιά και πάνω αντίστοιχα. Με χρήση αυτών ο σκοπευτής μπορεί να ρυθμίσει τη διόπτρα κατάλληλα ώστε να έχει τη μέγιστη ακρίβεια.

Η χρήση διόπτρας σκόπευσης για βολές ελεύθερου σκοπευτή είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα και έτσι δε θα κάνουμε περαιτέρω αναφορά σε αυτό. Στο μέλλον θα υπάρξει ειδικό άρθρο με αναφορά των τεχνικών ελεύθερου σκοπευτή. Βεβαίως, το όπλο πωλείται και χωρίς διόπτρα σκόπευσης (ή άλλο σκοπευτικό σύστημα). Σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει κάποιο σκοπευτικό σύστημα προς ρύθμιση.

Σκόπευση
Εφόσον η διόπτρα σκόπευσης Leupold Mark 4 LR/T 8.25-25×50 TMR έχει ρυθμίστει κατάλληλα η σκόπευση περιλαμβάνει απλώς τη στόχευση του στόχου μέσα από το σταυρόνημα αντίστοιχα με την επόμενη φωτογραφία.

Η στάση πρέπει να είναι χαλαρή, χωρίς ένταση σε κανένα μέρος του σώματος. Το κεφάλι πρέπει να ακουμπάει σταθερά στο μαξιλαράκι με το μάγουλο χωρίς να έχει μεγάλη γωνία. Παράδειγμα της στάσης αυτής βλέπετε εδώ.

Αλλά και σε όρθια στάση εδώ από τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας Λιθουανίας με χρήση τρίποδα για τη σταθεροποίηση του τυφεκίου.

Ασφαλώς, η τέχνη του σκοπευτή ακριβείας είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο και ένα από αυτά είναι και η στάση σκόπευσης. Λόγω του ότι το παρόν άρθρο είναι μία εισαγωγή στο τυφέκιο PGM Ultima Ratio δε θα μπούμε σε περισσότερο βάθος για τη σωστή σκόπευση με τέτοιας κατηγορίας τυφέκια.

Χρήση στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις
Το όπλο αυτό δε χρησιμοποιείται στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.