Το άρθρο αυτό αποτελεί έργο συλλογικής εργασίας υπό το «Πρόγραμμα ΕΝΥΩ». Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως τους A T και Ν. Γεωργιτσόπουλο για την έρευνα τους.

Στις 28 Φεβρουαρίου του 2012 έγινε κάτι που θα άλλαζε δραστικά τον αμυντικό χώρο στη Τουρκία. Ιδρύθηκε η πρώτη ιδιωτική εταιρεία αμυντικών υπηρεσιών. Με απλά λόγια, η πρώτη νόμιμη ιδιωτική εταιρεία μισθοφόρων στη Τουρκία. Ασφαλώς αναφερόμαστε στην εταιρεία SADAT με έδρα στη Κωνσταντινούπολη της Τουρκίας. Κάτι τέτοιο δεν έγινε ασφαλώς χωρίς κρατική υποστήριξη, και σε αυτό το άρθρο θα δούμε κάποιες ενδιαφέρουσες σχέσεις της SADAT με το καθεστώς Ερντογάν που δείχνουν ότι είναι κάτι πολύ παραπάνω από μία «απλή» ιδιωτική επιχείρηση μισθοφόρων.

Παρότι στα περισσότερα μέσα διαβάζουμε ότι η SADAT ιδρύθηκε από 23 αξιωματικούς των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και υπηρεσιών πληροφοριών μετά την αποστράτευση τους, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Παρότι πράγματι κατά την ίδρυση της το 2012 η SADAT αποτελούνταν από 23 τέτοια στελέχη, ο ιδρυτής της και μέχρι σήμερα πρόεδρος της είναι ο Αντνάν Τανριβέρντι, πρώην στρατηγός του τουρκικού στρατού που τον βλέπετε παρακάτω.

Ποιος είναι όμως ο Αντνάν Τανριβέρντι; Ο Α. Τανριβέρντι ήταν ανώτατος στρατιωτικός πυροβολικού με ειδίκευση στον ασύμμετρο πόλεμο. Για αυτό το λόγο άλλωστε η τελευταία του τοποθέτηση ήταν ως διοικητής των τουρκικών στρατευμάτων στη κατεχόμενη Κύπρο. Ωστόσο, το 1997 έπειτα από εσωτερική έρευνα για ρατσιστικές ομάδες που συμμετείχαν σε ένα κύκλωμα διαφθοράς και ενώ είχε το βαθμό του στρατηγού, εκδιώχθηκε από τις ένοπλες δυνάμεις λόγω των ακραίων ισλαμικών πεποιθήσεων του. Αυτό όμως δε τον σταμάτησε από το να συνεχίζει να δρα στο «βαθύ κράτος» της Τουρκίας ως σύμβουλος, και ενορχηστρωτής μυστικών δράσεων υπέρ των ισλαμικών τάσεων που όλως τυχαίως ήτο η ίδια πολιτική ευθεία με το πολιτικό κόμμα AKP, το κόμμα που εκπροσωπεί ο σημερινός Πρόεδρος της Τουρκίας, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αλλά βρισκόμαστε κυριολεκτικά 17 χρόνια πριν την εκλογή του Ερντογάν ως Προέδρου της Τουρκίας, αλλά ενόσω ήτο ο Πρωθυπουργός της χώρας. Αργότερα ο Αντνάν Τανριβέρντι ξαναμπήκε στις ένοπλες δυνάμεις αλλά το 2012 έφυγε για ένα νέο ξεκίνημα.

Μέσω των στενών του σχέσεων, όπως θα δούμε παρακάτω, με το «βαθύ κράτος» της Τουρκίας ο Α. Τανριβέρντι το 2012, δηλαδή 15 χρόνια μετά την αρχική εκδίωξη του από τις ένοπλες δυνάμεις λόγω των ακραίων ισλαμικών του τάσεων, λαμβάνει από τη κυβέρνηση AKP με Πρωθυπουργό τον Ερντογάν και με έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας, τη πρώτη άδεια ίδρυσης ιδιωτικής εταιρείας μισθοφόρων εις τη Τουρκία. Ο Αντνάν Τανριβέρντι σχεδόν αμέσως μετά την ίδρυση της SADAT, άνοιξε και μία θυγατρική εταιρεία (με ανάλογες εγκρίσεις και άδειες), την ASSAM με μοναδική αποστολή τη παροχή πολιτικών συμβούλων και πληροφοριών στη πολιτική ηγεσία της Τουρκίας για θέματα ασφαλείας. Κάνοντας έτσι τη SADAT μία παραστρατιωτική επιχειρησιακή οργάνωση, και την ASSAM μία ιδιωτική υπηρεσία πληροφοριών και πολιτικών συμβούλων, και οι δύο με άμεση εμπλοκή στο πολιτικό και στρατιωτικό σύστημα της Τουρκίας. Ακόμα και σήμερα, όλα τα στελέχη των SADAT και ASSAM είναι πρώην στελέχη των ενόπλων δυνάμεων και υπηρεσιών πληροφοριών της Τουρκίας.

Μέχρι εκείνη τη περίοδο το ότι οι SADAT και ASSAM ήτο ο «προσωπικός στρατός» του Ερντογάν ήταν μία υπόθεση χωρίς απτές αποδείξεις, αλλά αυτό σύντομα άλλαξε. Στις 15 Ιουλίου του 2016 γίνεται η αποτυχημένη προσπάθεια ανατροπής του καθεστώτος Ερντογάν στη Τουρκία από στελέχη των ενόπλων δυνάμεων. Εκεί είδαμε για πρώτη φορά μία ταχεία ενεργοποίηση όλων των στελεχών της SADAT (περί τα 200 άτομα τότε), για να σταματήσουν τη προσπάθεια του πραξικοπήματος με άμεση αντίδραση σε θέσεις κλειδιά και σε συνεργασία με τον άλλο οργανισμό που σταμάτησε ουσιαστικά το πραξικόπημα, τη MIT (Millî İstihbarat Teşkilatı, Εθνικός Οργανισμός Πληροφοριών). Το πιο τρανταχτό παράδειγμα ήταν από τη γέφυρα του Βοσπόρου στη Κωνσταντινούπολη όπου Τούρκοι πολίτες κατέγραψαν σε βίντεο στελέχη της SADAT να επιτίθενται σε στελέχη των ενόπλων δυνάμεων που συμμετείχαν στο πραξικόπημα.

Και αν αυτό δεν είναι ήδη αρκετά ύποπτο για να φανούν οι σχέσεις Ερντογάν και SADAT, στις 17 Αυγούστου του 2016, δηλαδή ένα μήνα μόλις μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα ο Ερντογάν ο ίδιος ανακοινώνει τον νέο ανώτατο κυβερνητικό σύμβουλο για θέματα ασφαλείας, τον Α. Τανριβέρντι ο οποίος παραμένει στη διοίκηση των SADAT και ASSAM έως τον Ιανουάριο του 2020 ενώ τοποθετεί στο διοικητικό συμβούλιο και τον γιο του, τον Μεχλί Τανριβέρντι. Από το 2016 έως και σήμερα, η SADAT και ASSAM εμφανίζονται οπουδήποτε δρα με αμφιλεγόμενες τακτικές το τουρκικό κράτος ώστε να προσφέρουν ικανότητα άρνησης, όπως ότι σε πολλές περιπτώσεις το τουρκικό κράτος δε γνώριζε καν ότι η SADAT ήτο εκεί.

Μερικά παραδείγματα τέτοιων δράσεων είναι η εκπαίδευση τρομοκρατών του ΙΚ (Ισλαμικό Κράτος) και της Χαμάς προς όφελος του τουρκικού κράτους, και μάλιστα εντός τουρκικού εδάφους, εις τας εγκαταστάσεις της SADAT το 2018. Υπάρχει επίσης οπτικοακουστικό υλικό από στελέχη της SADAT να εκπαιδεύουν ισλαμικές οργανώσεις στη Συρία και στο Ιράκ. Επίσης, η SADAT αποτελεί βασικό εκπαιδευτικό οργανισμό για τις στρατιωτικές βάσεις της Τουρκίας σε Κατάρ και Σομαλία, και ασφαλώς σήμερα δρουν πολύ ενεργά εις την εμπόλεμη ζώνη της Λιβύης προς όφελος των τουρκικών εθνικών συμφερόντων.

Εν κατακλείδι, φαίνεται ότι οι SADAT και ASSAM ακολουθούν το ιρανικό δόγμα του IRGC (Islamic Revolutionary Guard Corps, Σώμα της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς) ως ένα βαθμό, και πιο συγκεκριμένα της Δυνάμεως Κουντς, αλλά με δομή ιδιωτικής επιχείρησης. Δηλαδή ένα παρακρατικό οργανισμό ελεγχόμενο απόλυτα από το καθεστώς ηγεσίας του κράτους όχι μόνο οικονομικά ή πολιτικά, αλλά με βαθιά ταυτισμένο ιδεολογικό και θρησκευτικό υπόβαθρο. Αντίστοιχα με το IRGC, βλέπουμε τη SADAT να αναλαμβάνει το λεγόμενο πόλεμο χαμηλής ισχύος με δυνατότητα άρνησης από το κράτος της Τουρκίας οπουδήποτε θα ήτο ριψοκίνδυνη μία άμεση εμπλοκή του κράτους, όπως για παράδειγμα σε εκπαιδεύσεις τρομοκρατών, δράσεις κατά κρατικών υπηρεσιών, κτλ.

Θεωρούμε ότι αυτό το άρθρο μας προσφέρει μία απάντηση στο ερώτημα περί σχέσεων της SADAT με το καθεστώς Ερντογάν, όπως επίσης και το ρόλο κλειδί που παίζει τόσο στο «βαθύ κράτος» της Τουρκίας (σκεφτείτε το περιστατικό με το πραξικόπημα και την ανάθεση του ανώτατου συμβούλου ασφαλείας στον ιδρυτή της από τον ίδιο τον Ερντογάν για παράδειγμα), όσο και στο στρατιωτικό επιχειρησιακό επίπεδο όπου βλέπουμε να δημιουργείται μία θρησκευτική παραστρατιωτική παρακρατική οργάνωση με στόχο την εκτέλεση χαμηλής ισχύος πολέμου τόσο με συμβατικές όσο και με ασύμμετρες τακτικές, που άλλωστε ήτο η ειδικότητα του Αντνάν Τανριβέρντι. Όπως θα πρέπει να είναι κατανοητό, όλα τα παραπάνω είναι ιδιαιτέρως σημαντικά για την Ελλάδα καθώς οι SADAT και ASSAM θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μία επέκταση των επίλεκτων δυνάμεων της Τουρκίας, με άμεση διοίκηση και έλεγχο από το καθεστώς Ερντογάν.