Η αντιαρματική (Α/Τ) νάρκη PM-60 προέρχεται από την Ανατολική Γερμανία κατασκευασμένη με ελάχιστα μεταλλικά μέρη για πιο δύσκολο εντοπισμό της και με γενικά απλό αλλά πολύ αξιόπιστο μηχανισμό πυροδότησης. Αν και έχει σταματήσει η κατασκευή της, τη συναντάμε ακόμα κυρίως στην Αφρική.

Σύντομη Ιστορία
Τα τέλη της δεκαετίας του 1950 η κρατική βιομηχανία όπλων της Ανατολικής Γερμανίας ξεκίνησε τη κατασκευή μίας Α/Τ νάρκης βασισμένη στο σχέδιο μίας Ιταλικής Α/Τ πλαστικής νάρκης. Η νάρκη σταμάτησε να κατασκευάζεται τα τέλη της δεκαετίας του 1990 αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε τη συναντάμε πια. Το όνομα της είναι ευρέως γνωστό ως PM-60 (από τη Γερμανική λέξη Panzermine που σημαίνει Α/Τ νάρκη και το έτος που ξεκίνησε επίσημα η παραγωγή της) αν και από το Γερμανικό εργοστάσιο ονομάζονταν K-1. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έχουμε για αυτή τη νάρκη είναι από το Σεπτέμβριο του 2000 όπου το Γερμανικό Υπουργείο Άμυνας έκανε δήλωση ότι δεν πήρε ποτέ τις νάρκες PM-60/K-1 από τις αποθήκες τις Ανατολικής Γερμανίας αλλά έχουν γραπτή δήλωση ότι η Ανατολική Γερμανία τις είχε εξουδετερώσει με ασφάλεια. Παρ’όλα αυτά, ακόμα και πρόσφατα έχουν βρεθεί ενεργές νάρκες PM-60/K-1 στην Ερυθραία και την Αιθιοπία της Αφρικανικής ηπείρου.

 
Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Τύπου                                        : PM-60 ή K-1
Βάρος                                         : 11.4 κιλά
Γέμισμα                                     : 9.9 κιλά ΤΝΤ
Χώρα Προέλευσης                  : Ανατολική Γερμανία
Έτος Αρχικής Κατασκευής    : 1960
 

Δομή και Χαρακτηριστικά
Η νάρκη PM-60 έχει διάμετρο 30.5 εκατοστά, ύψος 12.7 εκαστοστά και είναι κατασκευασμένη εξ’ολοκλήρου από πλαστικό. Χωρίζεται σε δύο τμήματα, το επάνω και το κάτω που ασφαλίζουν το ένα με το άλλο χάρη σε 16 πλαστικές βίδες που έχει περιμετρικά και την κάνουν πολύ εύκολα αναγνωρίσιμη σε συνδυασμό με την αναδιπλούμενη χειρολαβή μεταφοράς της.

Όπως φαίνεται και από τη παραπάνω φωτογραφία, στο επάνω της μέρος η νάρκη δεν έχει κανένα αφαιρούμενο μέρος καθώς όλο το κεντρικό της πλαστικό τμήμα λειτουργεί ως μία ενιαία πλάκα πιέσεως. Επίσης, από αυτή τη φωτογραφία βλέπετε το μοχλό οπλισμού της (γκρι μοχλός) που εμποδίζει τη πυροδότηση της όταν είναι πιεσμένος προς τα μέσα. Το κάτω μέρος της το βλέπετε καλύτερα εδώ.

Βλέπουμε την βάση της πλαστικής αναδιπλούμενης λαβής και δύο υποδοχές για τους δύο πυροδοτικούς μηχανισμούς που μπορεί να δεχθεί. Ώστε να γίνει καλύτερα κατανοητό από τι τμήματα αποτελείται θα χρησιμοποιήσουμε τις παρακάτω επεξηγηματικές φωτογραφίες από το εγχειρίδιο του στρατού της Ανατολικής Γερμανίας.

1. Επάνω πλαστικό κάλυμμα
2. Κάτω πλαστικό κάλυμμα
3. Πλαστικές βίδες συγκράτησης
4. Πλάκα πιέσεως
5. Αυλάκωμα πλάκας πιέσεως
6. Χειρολαβή
7. Μοχλός οπλισμού-ασφαλείας
8. Πείρος ασφαλείας
9. Εσοχή μοχλού

Και αντίστοιχα, με βάση το παρακάτω επεξηγηματικό σχέδιο βλέπουμε τα στοιχεία του κάτω μέρους της νάρκης PM-60/K-1.

6. Χειρολαβή
12. Πώμα γεμίσματος
13. Πώμα βασικού πυροδοτικού μηχανισμού
14. Πώμα δευτερεύον πυροδοτικού μηχανισμού

Κλείνοντας αυτή τη παράγραφο, για να γίνει καλύτερα κατανοητός ο τρόπος λειτουργίας της PM-60 θα δούμε το παρακάτω σχέδιο που μας δίνει μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα στο εσωτερικό της νάρκης.

Όταν η πλάκα πιέσεως δεχθεί πίεση της τάξης των 150-200 κιλών ο πυροδοτικός μηχανισμός θα πυροδοτήσει τη πρωτεύουσα εκρηκτική ύλη μέσω του πυροκροτητή του και με εκ συμπαθείας έκρηξη θα γίνει η πυροδότηση των 11 περίπου κιλών του κύριου γεμίσματος από ΤΝΤ. Επίσης, από το παραπάνω σχέδιο βλέπετε πως ο μοχλός ασφαλείας τοποθετεί ένα «πιρούνι» ασφάλισης στη κεφαλή του πυροδοτικού μηχανισμού ώστε να μην πυροδοτηθεί ακόμα και αν του ασκηθεί πίεση. Αν αφαιρέσουμε (για την ακρίβεια κόψουμε) τη πλάκα πιέσεως μπορούμε να το δούμε καλύτερα από επάνω που βρίσκεται αυτός ο μοχλός όπως ακριβώς το βλέπετε στην παρακάτω φωτογραφία.

10. Μοχλός ασφαλείας
11. Ασφάλεια

Βέβαια δεν αναφέραμε καθόλου τη λειτουργία του δεύτερου πυροδοτικού μηχανισμού αλλά ούτε πως ακριβώς λειτουργεί ο βασικός πυροδοτικός μηχανισμός. Και τα δύο αυτά θα τα δούμε σε βάθος στην επόμενη παράγραφο.
 
Πυροδοτικός Μηχανισμός
Ο κύριος πυροδοτικός μηχανισμός της νάρκης τοποθετείται στο κέντρο της από την ειδική εσοχή που έχει στο κάτω μέρος της. Η λειτουργία του βασίζεται σε μία ασφάλεια μεταλλικού σφαιριδίου όπου μπορεί να γίνει πιο εύκολα κατανοητή με το παρακάτω σχέδιο του πυροδοτικού μηχανισμού.

Με ικανή πίεση (δηλαδή 150-200 κιλά) η πλάκα πιέσεως θα αρχίσει να πιέζεται προς τα κάτω συμπιέζοντας ταυτόχρονα το ελατήριο του επικρουστήρα. Όταν φτάσει στο σημείο της εσοχής του σφαιριδίου, το σφαιρίδιο θα πέσει μέσα στην εσοχή απελευθερώνοντας τον επικρουστήρα που θα χτυπήσει το καψύλιο και που θα οδηγήσει στη πυροδότηση του πυροκροτητή. Αυτός είναι ένας από τους δύο πυροδοτικούς μηχανισμούς που μπορεί να έχει η Α/Τ νάρκη PM-60. Ο δεύτερος είναι χημικός πυροδοτικός μηχανισμός που μπορεί να τοποθετηθεί στην ίδια υποδοχή αντί του παραπάνω και έχει διαφορετικό μηχανισμό λειτουργίας.

Σε αυτή τη περίπτωση ο μηχανισμός λειτουργεί ως ένα έμβολο που πιέζει μία κάψουλα σταδιακά, με πίεση 150-200 κιλών η κάψουλα σπάει και μέσα από το υφασμάτινο διαχωριστικό τμήμα αναφλέγει το εμπρηστικό μίγμα με χημική αντίδραση. Με την απότομη άνοδο της θερμοκρασίας του, το εμπρηστικό μίγμα πυροδοτεί με τη σειρά του τον πυροκροτητή όπως θα έκανε ένα απλό καψύλιο. Τέλος, έχουμε το πώμα για το δεύτερο πυροδοτικό μηχανισμό που χρησιμοποιείται κατά κανόνα για τη παγίδευση της νάρκης ή τοποθέτηση πυροκροτητή για χειροκίνητη πυροδότηση από απόσταση, ηλεκτρική ή απλή.

 
Ναρκοθέτηση
Η ναρκοθέτηση της PM-60 δε μπορεί να πραγματοποιηθεί με αυτοματοποιημένο τρόπο. Έτσι ο χειριστής πρέπει να ακολουθήσει τα παρακάτω βήματα για τη ναρκοθέτηση της.

1. Τραβάει το μοχλό ασφάλισης προς τα έξω
2. Αφαιρεί το πώμα του πυροδοτικου μηχανισμού από τη βάση
3. Τοποθετεί το πυροδοτικό μηχανισμό
4. Βιδώνει το πυροκροτητή στο πυροδοτικό μηχανισμό
5. Κλείνει το πώμα του πυροδοτικού μηχανισμού
6. Πιέζει το μοχλό ασφάλισης στη θέση ασφαλείας
7. Σκάβει μία τρύπα ώστε η νάρκη να είναι 2-4 εκατοστά κάτω από το έδαφος
8. Τοποθετεί τη νάρκη
9. Τραβάει το μοχλό ασφάλισης για να την οπλίσει
10. Κάνει παραλλαγή στη νάρκη

Αν απαιτείται η παγίδευση της ή η προσθήκη δεύτερου πυροδοτικού μηχανισμού για ελεγχόμενη πυροδότηση η διαδικασία θα πρέπει να περιλαμβάνει και αυτό. Εδώ βλέπετε μία τέτοια νάρκη στην οποία έχει τοποθετηθεί δετερεύον μηχανισμός πυροδότησης στην ειδική εσοχή της.

 
Εξουδετέρωση
Η εξουδετέρωση της είναι σχετικά απλή καθώς γίνεται απλώς πιέζωντας προς τα μέσα το μοχλό ασφάλισης. Ωστόσο, η αφαίρεση της δεν είναι το ίδιο εύκολη. Αρχικά ο εντοπισμός της δεν είναι δυνατός από συσκευές εντοπισμού μετάλλων. Εν συνέχεια, είναι κατασκευασμένη ώστε να μπορεί εύκολα να παγιδευτεί οπότε η διαδικασία πρέπει να περιλαμβάνει το προσεκτικό έλεγχο της περιμέτρου της και της βάσης της πρίν τη μετακίνηση της προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Η πιο συνηθισμένη παγίδευση της γίνεται με μηχανισμό απελευθέρωσης ώστε αν προσπαθήσει να τη σηκώσει κάποιος να πυροδοτηθεί. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να γίνεται προσεκτικός έλεγχος της βάσης και της περιμέτρου της πρίν από την άρση. Αμέσως μετά την άρση, ο ναρκαλιευτής αφαιρεί τον ή τους πυροδοτικούς μηχανισμούς για να κάνει τη νάρκη ασφαλή στη μεταφορά. Στη παρακάτω φωτογραφία βλέπετε μία εκπαιδευτική νάρκη PM-60/K-1.