Η M14 είναι μία νάρκη κατά προσωπικού (Κ/Π) που σχεδιάστηκε από τις ΗΠΑ το 1955 και έχει χρησιμοποιηθεί σε δεκάδες πολέμους. Το 2010 οι ΗΠΑ δήλωσαν όταν δεν κάνουν πλέον χρήση της M14 αλλά έχουν αποθέματα 1.5 εκατομμυρίων ναρκών τέτοιου τύπου για περίπτωση ανάγκης στη Κορεατική Χερσόνησο. Στο παρόν άρθρο θα δούμε όλα τα τεχνικά χαρακτηριστικά καθώς και τις τεχνικές ναρκοθέτησης και εξουδετέρωσης της.

Σύντομη Ιστορία
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεκάδες νέα οπλικά συστήματα σχεδιάστηκαν για την εθνική ασφάλεια κάθε χώρας. Μία από τις νάρκες κατά προσωπικού (Κ/Π) που σχεδιάστηκε στις ΗΠΑ ήταν η Μ14. Η μαζική παραγωγή της ξεκίνησε το 1955 και η χρήση της σταμάτησε το 1974 αν και υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται σε αρκετές χώρες. Μέχρι σήμερα η νάρκη αυτή έχει βρεθεί σε μεγάλους αριθμούς σε εκκαθαρίσεις ναρκοπεδίων των παρακάτω χωρών.

• Δημοκρατία της Ανγκόλας (Νότια Αφρική)
• Βασίλειο της Καμπότζης (Νοτιοανατολική Ασία)
• Τσαντ (Κεντρική Αφρική)
• Χιλή (Νότια Αμερική)
• Ελ Σαλβαδόρ (Κεντρική Αμερική)
• Ερυθραία (Βορειοανατολική Αφρική)
• Αιθιοπία (Κέρας της Αφρικής)
• Ιράν (Νοτιοδυτική Ασία)
• Ιράκ (Νοτιοδυτική Ασία)
• Ιορδανία (Μέση Ανατολή)
• Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος (Νοτιοανατολική Ασία)
• Λίβανος (Μέση Ανατολή)
• Δημοκρατία του Μαλάουι (Νοτιοανατολική Αφρική)
• Μοζαμβίκη (Νότια Αφρική)
• Σομαλία (Ανατολική Αφρική)
• Βιετνάμ (Νοτιοανατολική Ασία)
• Ζάμπια (Νότια Αφρική)

Αν και έχουν βρεθεί και παράνομα αντίγραφα σε χώρες όπως Ινδία και Τουρκία με τις μεγαλύτερες ποσότητες στη Μιανμάρ. Η νάρκη είχε σχεδιαστεί για να είναι δύσκολη στον εντοπισμό και έτσι έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε μεταλλικά στοιχεία, δεν έχει κανενός είδους μηχανισμό αυτοκαταστροφής και έχει πολύ μικρό μέγεθος. Όπως ήδη αναφέραμε οι ΗΠΑ έχουν σταματήσει την κατασκευή τους αν και έχουν μικρό απόθεμα (1.5 εκατομμύρια νάρκες) για περίπτωση ανάγκης στη Κορεατική Χερσόνησο. Η κατασκευή της συνεχίζεται σε χώρες όπως η Ινδία, Τουρκία και Μιανμάρ και συχνά συναντάμε αυτή τη νάρκη να χρησιμοποιείται από παραστρατιωτικές δυνάμεις και άλλες παράνομες οργανώσεις.

Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Τύπου                                       : M14
Βάρος                                       : 100 γραμμάρια
Γέμισμα                                   : 29 γραμμάρια Τετρύλ
Χώρα Προέλευσης                : ΗΠΑ
Έτος Αρχικής Κατασκευής  : 1955

Δομή και Χαρακτηριστικά
Η νάρκη περιέχει πολύ μικρή ποσότητα εκρηκτικής ύλης (29 γραμμάρια) καθώς είναι σχεδιασμένη για τραυματισμό και όχι εκκαθάριση των εχθρικών δυνάμεων. Η εκρηκτική ύλη Τετρύλ (τρινιτροφαινυλομεθυλονιτραμίνη) έχει συντελεστή αποτελεσματικότητας 1.25 με ταχύτητα εκρήξεως 7570 μέτρα/δευτερόλεπτο και είναι ευαίσθητη σε μηχανικό τράνταγμα. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τα χαρακτηριστικά της νάρκης Κ/Π Μ14 θα βασιστούμε στο επόμενο σχέδιο που είχε δημοσιευτεί από το Υπουργείο Αμύνης των ΗΠΑ.

Με διάμετρο μόλις 5.6 εκαστόστα και ύψος 4 είναι πολύ μικρή για να εντοπιστεί εύκολα, επίσης το σώμα της όπως και τα περισσότερα εξαρτήματα της είναι από πλαστικό (σκληρό PVC). Συνήθως τη συναντάμε σε χρώμα μαύρο ή χακί με το βέλος ένδειξης να έχει κίτρινο χρώμα. Επίσης, λόγω του γεμίσματος της με εκρηκτική ύλη Τετρύλ θεωρείται επικίνδυνη και αναξιόπιστη η χρήση της σε θερμοκρασίες κάτω των -40°C ή υψηλότερες των 50°C. Ο χρόνος ζωής της είναι 7 μήνες εκτεθειμένη σε τροπικό κλίμα ή 20 χρόνια σε μέτριες θερμοκρασίες με χαμηλά επίπεδα υγρασίας. Στη συνέχεια βλέπουμε μία φωτογραφία με το εσωτερικό της νάρκης Μ14 από το Υπουργείο Αμύνης των ΗΠΑ.

Όπως φαίνεται από το παραπάνω σχέδιο, η λειτουργία της νάρκης βασίζεται στο έλασμα Belleville. Το έλασμα αυτό πήρε το όνομα του από τον Julian F. Belleville που το σχεδίασε και χρησιμοποιείται σε πολλές εφαρμογές στο χώρο της μηχανολογίας. Παρακάτω βλέπουμε πως λειτουργεί όταν ασκηθεί πίεση σε αυτό.

Όπως φαίνεται, όταν ασκηθεί ικανή πίεση για να το ενεργοποιήσει, λειτουργεί ως έλασμα. Στη Μ14 νάρκη αυτό θα αναγκάσει τον επικρουστήρα να πυροδοτήσει τον πυροκροτητή. Η πίεση που απαιτείται για να γίνει αυτό σύμφωνα με το σχετικό τεχνικό εγχειρίδιο του Στρατού των ΗΠΑ είναι ανάμεσα σε 9 και 16 κιλά.

Η ασφάλεια που είδαμε παραπάνω δεν επιτρέπει στην πλάκα πιέσεως να μετακινηθεί και να πυροδοτήσει τη νάρκη ασχετώς με την πίεση που θα δεχθεί. Βλέπετε στην επόμενη φωτογραφία μερικές Μ14 νάρκες Κ/Π με και χωρίς τη μεταλλική ασφάλεια σχήματος U που μόλις αναφέραμε.

Το κίτρινο βέλος ένδειξης χρησιμοποιείται για τον οπλισμό και εξουδετέρωση της νάρκης. Η πλάκα πιέσεως μπορεί να περιστραφεί προσφέροντας δύο καταστάσεις, A (Armed – Οπλισμένη) και S (Safe – Ασφαλισμένη). Αυτές μπορειτε να τις δείτε στο επόμενο σχεδιάγραμμα.

Η περιστροφή της πλάκας πιέσεως για από τη μία θέση στην άλλη απαιτεί χρήση του ειδικού εργαλείου M22. Παράλληλα, ο τρόπος λειτουργίας της κατάστασης Armed/Safe στηρίζεται στα στα τρία σημεία στήριξης της πλάκας πιέσεως. Όταν είναι ασφαλισμένη δε μπορεί να πιεστεί καθώς τη συγκρατεί το σώμα της νάρκης. Αυτό το βλέπουμε καλύτερα στο επόμενο σχέδιο.

Αριστερά βλέπουμε τη νάρκη σε ασφαλισμένη κατάσταση (safe). Σε αυτή την κατάσταση η πλάκα πιέσεως (νούμερο 10) συγκρατείται από τρία σημεία στο σώμα της νάρκης (νούμερο 6). Έτσι ακόμα και αν ασκηθεί πίεση δε μπορεί να μετακινηθεί προς τα κάτω. Αντίθετα, όταν είναι οπλισμένη (armed) βλέπουμε στο σχέδιο δεξιά ότι δεν εμποδίζει κάτι την πλάκα πιέσεως από το να πιέσει το έλασμα Belleville.

Στο κάτω μέρος της νάρκης έχουμε τα διακριτικά του κατασκευαστή με τον αντίστοιχο κωδικό και το πώμα πυροκροτητή για το οποίο θα δούμε περισσότερα στην επόμενη παράγραφο.

Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι έχει ακτίνα δράσης 25 μέτρων με ακτίνα θανάτου μόλις 1 μέτρο. Στην επόμενη φωτογραφία βλέπουμε το πάνω και το κάτω μέρος από μία πραγματική Μ14 νάρκη Κ/Π σε κατάσταση S (Safe – ασφαλισμένη) με τον πυροκροτητή να έχει αφαιρεθεί από τη βάση της.

Πυροδοτικός Μηχανισμός
Η νάρκη Κ/Π Μ14 χρησιμοποιεί τον Αμερικάνικο πυροκροτητή Μ46 που έχει πλαστική συσκευασία με σχήμα που του επιτρέπει να τοποθετείται στη συγκεκριμένη νάρκη. Στη συνέχεια βλέπουμε στο νούμερο 3 τον πυροκροτητή Μ46 και γύρω του, με λευκό χρώμα την πλαστική συσκευασία του.

Όταν το έλασμα Belleville (νούμερο 9) πιεστεί θα ρίξει απότομα τον επικρουστήρα (μπλε χρώμα) πάνω στον πυροκροτητή (νούμερο 3) που με τη σειρά του θα πυροδοτήσει την έκρηξη του Τετρύλ (νούμερο 2). Στην επόμενη φωτογραφία είναι έξι πυροκροτητές Μ46 που έχουν αφαιρεθεί από νάρκες Μ14.

Και εν συνεχεία οι ίδιοι έξι πυροκροτητές Μ46 στις συσκευασίες τους από χαλκό εφόσον έχουν αφαιρεθεί από την ειδική πλαστική βάση που φαίνεται παραπάνω.

Ο επικρουστήρας είναι από χαλυβδοσίδηρο και η μακροχρόνια έκθεση του σε υγρασία μπορεί να προκαλέσει σοβαρή διάβρωση που θα επηρεάσει τη λειτουργία της νάρκης. Στην επόμενη φωτογραφία βλέπουμε τρεις επικρουστήρες από Μ14 νάρκη Κ/Π με διαφορετικά επίπεδα διάβρωσης.

Ναρκοθέτηση
Δεν υπάρχει μέθοδος για αυτοματοποιημένη ναρκοθέτηση της Μ14. Κατ’ επέκταση, ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό ακολουθεί τα επόμενα βήματα για την τοποθέτηση της σύμφωνα με τις διαταγές που λαμβάνει.

• Σκάβουμε μία τρύπα βάθους περίπου 10 εκατοστών. Προσοχή να είναι σκληρή επίπεδη επιφάνεια που δε θα καταρεύσει με πίεση 9-16 κιλών.
• Με χρήση του ειδικού εργαλείου Μ22 οπλίζουμε τη νάρκη (μετακίνηση της πλάκας πιέσεως δεξιόστροφα από τη θέση S στη θέση A).
  
• Τοποθετούμε τη νάρκη μέσα στην τρύπα.
• Αφαιρούμε τον κρίκο ασφάλισης της νάρκης.
  
• Προχωρούμε στην απόκρυψη (camouflage) της νάρκης.

Μία πραγματική νάρκη Μ14 πρίν την εξουδετέρωση της βλέπουμε στην επόμενη φωτογραφία.

Εξουδετέρωση
Η νάρκη αυτή δεν έχει κανένα μηχανισμό παγιδεύσεως ή αυτοκαταστροφής. Αυτό κάνει την εξουδετέρωση της ασφαλή και εύκολη σε σχέση με άλλους εκρηκτικούς μηχανισμούς. Παρότι η εξουδετέρωση της μπορεί να γίνει γρήγορα και με ασφάλεια με ελεγχόμενη έκρηξη (κυρίως με τη χρήση πλαστικών εκρηκτικών), μπορεί να αφοπλιστεί και ακολουθώντας τα βήματα που θα δούμε στη συνέχεια.

• Ο ναρκαλιευτής παρατηρεί για τυχόν αυτοσχέδιους μηχανισμούς ή μηχανισμούς παγίδευσης στη γύρω περιοχή.
• Καθαρίζει την περιοχή γύρω και πάνω από τη νάρκη χωρίς να ασκεί καμία πίεση στην πλάκα πιέσεως.
• Κρατώντας με το ένα χερί χαμηλά το σώμα της νάρκης τοποθετεί τον κρίκο ασφάλισης.
• Με το ειδικό εργαλείο Μ22 αλλάζει την κατάσταση της νάρκης σε S (safe – ασφαλισμένη).
• Πολύ προσεκτικά την γυρνάει ανάποδα και αφαιρεί το πώμα πυροκροτητή και εν συνεχεία τον πυροκροτητή.

Σε αυτό το σημείο ο πυροκροτητής πρέπει να το τοποθετηθεί σε ασφαλές σημείο μακριά από τη νάρκη ή άλλες εκρηκτικές ύλες. Η νάρκη είναι ασφαλής για μεταφορά με τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας.

Αν κάποιο από τα παραπάνω βήματα δεν είναι εφικτό πρέπει να οργανωθεί και εκτελεστεί διαδικασία καταστροφής της με ελεγχόμενη έκρηξη.