Η Αντιαρματική (Α/Τ) νάρκη ΤΜΚ-2 είναι Ρωσικής κατασκευής και έχει ένα πολύ ιδιαίτερο σχεδιασμό και τρόπο λειτουργίας. Εδώ θα τη δούμε σε λίγο μεγαλύτερο βάθος ώστε να τη γνωρίσουμε καλύτερα. Αξίζει να αναφέρουμε ότι μέχρι και σήμερα τη συναντάμε σε αρκετές χώρες.

Σύντομη Ιστορία
Έπειτα από μελέτες των αδύνατων σημείων των τεθωρακισμένων αρμάτων μάχης της δεκαετίας του 1950, οι ειδικοί της Σοβιετικής Ένωσης είχαν καταλήξει στο ότι το πιο αδύνατο σημείο βρίσκεται στη κοιλιά του άρματος λόγω της ελαφριάς θωράκισης του. Με αυτό κατά νου αλλά και τη βλάστηση των περιοχών στα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης σχεδιάστηκε το 1955 η νάρκη TMK-2. Σήμερα τη συναντάμε όλο και σε περισσότερες χώρες με καταγεγραμμένες αναφορές ναρκαλιευτών από την Αγκόλα, Αζερμπαϊτζάν, Αιθιοπία, Αφγανιστάν, Ερυθραία, Ιράκ, Μοζαμβίκη και Ναμίμπια.

 
Τεχνικά Χαρακτηριστικά

 
Δομή και Χαρακτηριστικά
Το σώμα της νάρκης αποτελείται από δύο τμήματα κωνικού σχήματος. Το επάνω τμήμα είναι κενό και χρησιμεύει στο να δημιουργεί κατάλληλο χώρο, σαν οδηγός, για τη κίνηση των αερίων κατά την έκρηξη. Το κάτω μέρος του σώματος της περιέχει το γέμισμα κοίλου σχήματος με 6 κιλά εκρηκτική ύλης ΤΝΤ ή 6.5 κιλά εκρηκτικής ύλης TG-50.

Στη παραπάνω εικόνα μπορείτε να δείτε τις διαστάσεις καθώς και το σχήμα της νάρκης Α/Τ ΤΜΚ-2 από το πλάι. Ολόκληρο το σώμα της είναι μεταλλικό και είναι σχεδιασμένη να λειτουργεί αξιόπιστα σε θερμοκρασίες από -50 μέχρι 50 βαθμούς Κελσίου. Η αρχή λειτουργίας της είναι ότι η νάρκη βρίσκεται θαμμένη σε 30-35 εκατοστά βάθος στο έδαφος (χώμα, χιόνι, κτλ.) με μόνο τη κεραία-αισθητήρα της να προεξέχει. Όταν ένα άρμα μάχης σπρώξει αυτή τη κεραία-αισθητήρα η νάρκη θα πυροδοτηθεί.

Το σχήμα του εκρηκτικού γεμίσματος σε συνδυασμό με το κενό τμήμα του σώματος της θα δημιουργήσει μία κατευθυνόμενη έκρηξη ακριβώς κάτω από το άρμα μάχης που έσπρωξε τον αισθητήρα της. Αν η νάρκη έχει γέμισμα 6 κιλών ΤΝΤ μπορεί να διαπεράσει θωράκιση πάχους 60 χιλιοστών και με το γέμισμα των 6.5 κιλών TG-50 η διατρητικότητα της φτάνει τα 110 χιλιοστά θωράκισης. Βλέπετε στις παρακάτω εικόνες πως το σχήμα της καθοδηγεί τα αέρια της έκρηξης προς ένα σημείο για μέγιστη διατρητικότητα.

Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η γόμωση της ώστε να επιτευχθεί αυτό είναι λιώνοντας το γέμισμα εκρηκτικής ύλης και τοποθετώντας μέσα στη νάρκη ΤΜΚ-2 από μία σχετική οπή που διαθέτει στο πλάι της. Μπορείτε να το δείτε καλύτερα αυτό από την κάτω όψης της νάρκης στην επόμενη εικόνα.

Στη βάση της υπάρχει επίσης η λαβή μεταφοράς της. Προτού προχωρήσουμε στο πως λειτουργεί ο πυροδοτικός μηχανισμός της παραθέτουμε μία επεξηγηματική εικόνα με όλα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της νάρκης Α/Τ ΤΜΚ-2 που περιγράφουμε σε αυτό το άρθρο.

 
Πυροδοτικός Μηχανισμός
Για να κατανοήσουμε την αρχή λειτουργίας του πυροδοτικού μηχανισμού πρέπει πρώτα να δούμε το πως είναι δομημένο το εσωτερικό του αλλά και το εσωτερικό ολόκληρης της νάρκης Α/Τ ΤΜΚ-2. Στην επόμενη εικόνα βλέπουμε το εσωτερικό της νάρκης.

Η κεραία-αισθητήρας βιδώνεται πάνω στη μεταλλική βάση που έχει στο σώμα της η νάρκη όπως μπορείτε να δείτε στα αριστερά στη παρακάτω φωτογραφία. Στη κορυφή της η κεραία-αισθητήρας έχει μία βίδα η οποία επιτρέπει τη ρύθμιση του ύψους της αν κάτι τέτοιο είναι επιθυμητό.

Στη βάση της κεραίας υπάρχει ο εναυστήρας MBK-2 (στα Ρώσικα). Αυτός ο εναυστήρας συγκρατεί έναν επικρουστήρα υπό πίεση και τον απελευθερώνει όταν η κεραία δεχθεί κλίση 24-36 μοιρών. Κάτι πολύ πιθανό όταν ένα άρμα μάχης περάσει από επάνω της. Βλέπετε στη συνέχεια μία επεξηγηματική εικόνα από τα μέρη που περιλαμβάνονται στον εναυστήρα MBK-2 που βρίσκεται στο εσωτερικό της κεραίας της νάρκης Α/Τ ΤΜΚ-2.

Ο τρόπος λειτουργίας του εναυστήρα MBK-2 (όπως φαίνεται και από το παραπάνω σχήμα) είναι χάρη στη μεταλλική ράβδο που κρατάει υπό πίεση μέσω του εμβόλου τα μεταλλικά σφαιρίδια. Όταν η ράβδος μετακινηθεί το έμβολο στο οποίο καταλήγει θα ανασηκωθεί και έτσι τα σφαιρίδια δε θα βρίσκονται υπό πίεση. Εν συνεχεία, τα σφαιρίδια θα φύγουν στο χώρο που απελευθερώθηκε από το έμβολο και θα αφήσουν τον επικρουστήρα να πέσει με τη φόρα που του δίνει το ελατήριο του πάνω στο πυροκροτητή. Η νάρκη TMK-2 χρησιμοποιεί τον πυροκροτητή του πυροδοτικού μηχανισμού МД-7М (στα Ρώσικα, MD-7M στα Αγγλικά) που τον βλέπετε πιο αναλυτικά στο επόμενο επεξηγηματικό σχέδιο.

Με αυτό το τρόπο όταν ο εναυστήρας MBK-2 πυροδοτήσει το καψύλλιο πυροδότησης του MD-7M θα αναφλέξει το στοιχείο καθυστέρησης που καίει για 0.3 με 0.45 δευτερόλεπτα. Αρκετός χρόνος σύμφωνα με τους κατασκευαστές ώστε το άρμα να έχει προχωρήσει και η νάρκη να βρίσκεται κοντά στο κέντρο της κοιλιάς του. Στη συνέχεια πυροδοτείται ο πυροκροτητής που για τη νάρκη Α/Τ ΤΜΚ-2 που περιγράφουμε εδώ είναι ο ДУМ-2 (στα Ρώσικα) ή αλλιώς, DUM-2 στα Αγγλικά. Αυτό το πυροκροτητή τον βλέπετε στην επόμενη επεξηγηματική εικόνα.

Άρα ο εναυστήρας καθυστερεί τη πυροδότηση του ДУМ-2 κατά 0.3 με 0.45 δευτερόλεπτα και εν συνεχεία ο ДУМ-2 δεν είναι τίποτα παραπάνω από δύο πυροκροτητές συνδεδεμένοι με ακαριαίο πυραγωγό σχοινί που οδηγούν στη πυροδότηση της νάρκης. Αυτό διότι η μία πλευρά του είναι συνδεδεμένη με τον εναυστήρα και η δεύτερη με το γέμισμα εκρηκτικής ύλης της νάρκης. Μπορείτε να δείτε λίγο καλύτερα πως όλα αυτά αλληλεπιδρούν στην επόμενη φωτογραφία από τη διατομή μίας νάρκης Α/Τ ΤΜΚ-2.

Περιληπτικά, όταν ένα άρμα πιέσει τη κεραία-αισθητήρα που προεξέχει σε κλίση 24-36 μοιρών, θα απελευθερωθεί ο επικρουστήρας του εναυστήρα MBK-2 που θα προσκρούσει στο καψύλλιο πυροδότησης του МД-7М και έτσι θα το πυροδοτήσει. Το καψύλλιο με τη σειρά του θα αναφλέξει το στοιχείο καθυστέρησης ώστε να δώσει στο άρμα αρκετό χρόνο να προχωρήσει πάνω από τη νάρκη. Όταν φτάσει στο τέλος του το στοιχείο καθυστέρησης θα πυροδοτήσει τον πυροκροτητή ДУМ-2 ο οποίος μέσω του ακαριαίου πυραγωγού σχοινιού και του πυροκροτητή που είναι προσαρμοσμένος στην άκρη του θα πυροδοτήσει το κύριο γέμισμα της νάρκης.

 
Ναρκοθέτηση
Η διαδικασία δεν μπορεί να γίνει αυτοματοποιημένα μέσω κάποιας συσκευής ναρκοθέτησης. Αρχικά ο στρατιώτης κόβει ακαριαίο πυραγωγό σχοινί όσο απαιτείται για τη σύνδεση του ДУМ-2. Εν συνεχεία το συνδέει με το σώμα της νάρκης, τοποθετεί τον εναυστήρα MD-7M στην ειδική βάση και συνδέει την άλλη άκρη του ДУМ-2 εκεί. Το βλέπετε αυτό στην επόμενη φωτογραφία.

Έπειτα, ο στρατιώτης που κάνει τη ναρκοθέτηση σκάβει μία τρύπα βάθους 30-35 εκατοστών, τοποθετεί τη νάρκη και εν συνεχεία της βιδώνει τη κεραία-αισθητήρα MBK-2. Τέλος, τη σκεπάζει προσεκτικά ώστε να μην κουνήσει τη κεραία και κάνει την απαραίτητη απόκρυψη.

 
Εξουδετέρωση
Η εξουδετέρωση νάρκης TMK-2 έχει σοβαρό κίνδυνο διότι ακούσια μετακίνηση της κεραίας-αισθητήρα μπορεί να την πυροδοτήσει. Ο πιο ασφαλής τρόπος είναι από απόσταση κόψιμο του ακαριαίου πυραγωγού σχοινιού που ενώνει τους δύο πυροκροτητές (για παράδειγμα με κάποιο εργαλείο όπως το K-Cutter) και στη συνέχεια η αφαίρεση τους από ειδικό πυροτεχνουργό. Μία άλλη μέθοδος είναι το προσεκτικό σκάψιμο γύρω από τη νάρκη και η αφαίρεση των δύο πυροκροτητών ξεβιδώνοντας τους. Καθώς ο κίνδυνος ακούσιας μετακίνησης της κεραίας-αισθητήρα είναι μεγάλος προτείνεται η ελεγχόμενη καταστροφή-πυροδότηση από ασφαλές σημείο εφόσον κάτι τέτοιο είναι εφικτό.