Ένα από τα λίγα ελληνικά τραγούδια για τη πολεμική μας ιστορία, είναι το τραγούδι «Ο Σταμούλης ο λοχίας» του 1970. Είναι ένα τραγούδι με στίχους του Πυθαγόρα και μουσική του Γιώργου Κατσαρού σε συνεργασία με τον Γιάννη Καλατζή που περιγράφει μία άλλη οπτική γωνία από βετεράνους πόλεμου από τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940.

Όπως όλοι γνωρίζουμε, στις 28 Οκτωβρίου του 1940 ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδος, ο Ιωάννης Μεταξάς, αρνήθηκε να βοηθήσει τους Ιταλούς προσφέροντας πέρασμα και γη στην Ιταλία (του Μπενίτο Μουσολίνι) που συνεργάζονταν με τη Γερμανία (του Αδόλφου Χίτλερ) για τη Βαλκανική Εκστρατεία. Αυτό αποτέλεσε και την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου που είναι επίσης γνωστός και ως το Έπος του ’40.

Η Ιταλία είχε καταλάβει την Αλβανία το 1939 και από τότε είχαν γίνει σύμμαχοι. Γι’αυτό, σε αυτό το πόλεμο η Ελλάδα έπρεπε να πολεμήσει σε πολλά διαφορετικά μέτωπα. Στο Τεπελένι, επαρχία του νομού Αργυρόκαστρου στη νότια Αλβανία, είχαν αναπτυχθεί ιταλο-αλβανικές δυνάμεις κατά της Ελλάδος οι οποίες κατατροπώθηκαν από τους Έλληνες πολεμιστές. Ο Συνταγματάρχης Πρενκ Περβίζι, διοικητής των ιταλο-αλβανών στο Τεπελένι δήλωσε στους ανωτέρους του χαρακτηριστικά «οι Αλβανοί δε θα γίνουν κρέας για τα κανόνια των Ελλήνων» και υποχώρησε. Για αυτή του την ενέργεια συνελήφθη και φυλακίστηκε σε απομόνωση. Βλέπετε μία φωτογραφία του Αλβανού Συνταγματάρχη Πρενκ Περβίζι εδώ.

Το τραγούδι περιγράφει δύο βετεράνους πολέμου 30 χρόνια μετά το Έπος του ’40, που συναντιούνται συμπτωματικά στην Αμφιλοχία. Μπορείτε να μελετήσετε τους στίχους παρακάτω και στη συνέχεια είναι το τραγούδι.

Βρήκα στην Αμφιλοχία
Το Σταμούλη το λοχία
Παλιό μου συμπολεμιστή
Με το κεφάλι του σταχτί
Με το κεφάλι του σταχτί

Κάποτε στο Τεπελένι
Εικοσάχρονα παιδιά
Με μια ματωμένη χλαίνη
Τρέχαμε για λευτεριά

Τώρα σε αυτή την ηλικία
Πίνουμε αμίλητοι κρασί
Πως καταντήσαμε λοχία
Ποιος είμαι εγώ, ποιος είσαι εσύ;
Πως καταντήσαμε λοχία
Ποιος είμαι εγώ, ποιος είσαι εσύ;

Πώς αλλάξαμε λοχία
Κοίτα τη φωτογραφία
Ο πιο ανίκητος εχθρός
Είναι, λοχία, ο καιρός
Είναι, λοχία, ο καιρός

Κάποτε στο Τεπελένι
Εικοσάχρονα παιδιά
Με μια ματωμένη χλαίνη
Τρέχαμε για λευτεριά

Τώρα σε αυτή την ηλικία
Πίνουμε αμίλητοι κρασί
Πως καταντήσαμε λοχία
Ποιος είμαι εγώ, ποιος είσαι εσύ;
Πως καταντήσαμε λοχία
Ποιος είμαι εγώ, ποιος είσαι εσύ;