Το 2011 η Ρωσία ανακοίνωσε ένα νέο μη επανδρωμένο αεροσκάφος, ή UAV (Unmanned Aerial Vehicle) στα Αγγλικά. Από τότε μέχρι σήμερα αυτό το UAV έχει χρησιμοποιηθεί με εξαιρετικά αποτελέσματα σε πολλές πολεμικές επιχειρήσεις. Στο παρόν άρθρο θα γνωρίσουμε το Orlan-10, που κάνει πολύ περισσότερα από τη πλειοψηφία των ελαφρών στρατιωτικών UAV.

Προτού ξεκινήσει ο πόλεμος της Ουκρανίας, λίγοι γνώριζαν για αυτό το ρωσικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος. Το Μάιο του 2014 όμως άντρες των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων δήλωσαν ότι κατέρριψαν ένα ρωσικό κατασκοπευτικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος στην ανατολική Ουκρανία. Βλέπετε τα συντρίμμια στη παρακάτω φωτογραφία που δημοσίευσε η ουκρανική υπηρεσία πληροφοριών SBU.

Αυτό δεν ήταν άλλο από το Орлан-10 (Orlan-10, η λέξη Orlan σημαίνει «αετός») που κατασκευάζεται από τη ρωσική εταιρία με έδρα στην Αγία Πετρούπολη, Special Technological Centre. Η εταιρία αυτή το 2010 ξεκίνησε τη κατασκευή του ως μέρος ενός προγράμματος του Υπουργείου Αμύνης της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το πρόγραμμα απαιτούσε ένα ελαφρύ μη επανδρωμένο αεροσκάφος με ικανότητα εκτέλεσης των παρακάτω αποστολών.

• Εναέρια αναγνώριση
• Παρατήρηση
• Παρακολουθήσεις στόχων
• Έρευνα και διάσωση
• Πολεμική εκπαίδευση
• Παρεμβολές σημάτων
• Εντοπισμός πηγής σημάτων
• Αυτόματη ακολούθηση στόχου

Παρότι η κατασκευή του ξεκίνησε το 2010 και το 2014 έγινε γνωστό από τη κατάρριψη που περιγράψαμε, οι πρώτες επίσημες αναφορές χρήσης του ήταν από τον Οκτώβριο του 2015 σε ρωσική βάση στην Αρμενία, και το Μάρτιο του 2016 στη ρωσική βάση του Σακχαλίν της Ρωσίας. Επίσης, σήμερα γνωρίζουμε ότι μεγάλος αριθμός υπάρχει και στο Στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Είναι ένα αρκετά ενδιαφέρον αερόχημα με απλό σχεδιασμό. Απογειώνεται από καταπέλτη (όπως και τα περισσότερα ελαφρά UAV) και πετάει με ένα μικρό βενζινοκινητήρα A-95. Βλέπετε μερικά αποσπάσματα από το επόμενο βίντεο του ρωσικού ειδησεογραφικού σταθμού RT.

Στο βίντεο φαίνεται και η «προσγείωση» του Orlan-10 που γίνεται με αλεξίπτωτο ενώ στο κάτω μέρος του ανοίγει ένας πορτοκαλί αερόσακος που το προστατεύει από το κραδασμό της πρόσκρουσης αλλά το κάνει και πιο εύκολα ορατό στην ομάδα περισυλλογής. Επίσης είναι εύκολα ορατό το πόσο γρήγορα το Orlan-10 μπορεί να αποσυναρμολογηθεί για μεταφορά και ταχεία ανάπτυξη. Στην έκθεση 19^th FIDAE (19^th International Air and Space Fair, 19^η Διεθνή Έκθεση Εναέριων και Διαστημικών Μέσων) που έγινε το Μάρτιο του 2016 η εταιρία ανακοίνωσε το μοντέλο Orlan-10E το οποίο είναι ελεύθερο για πώληση και σε χώρες εκτός της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Η επόμενη φωτογραφία είναι από αυτή την έκθεση.

Το Orlan-10 έχει μέγιστο βάρος απογείωσης 15 κιλά εκ των οποίων τα 6 μπορούν να είναι ο εξοπλισμός του (κάμερες, συσκευές υποκλοπών, παρεμβολής σημάτων, κτλ.). Η ταχύτητα πτήσης του είναι από 90 έως 150 χλμ/ώρα με μέγιστη διάρκεια πτήσης 16 ώρες ενώ το μέγιστο υψόμετρο που μπορεί να πετάξει είναι 16500 πόδια (5 χιλιόμετρα). Λειτουργεί εγγυημένα σε θερμοκρασίες εδάφους από −30°C μέχρι 40°C και μπορεί να πετάει με άμεση επικοινωνία με το σταθμό βάσης σε αποστάσεις έως 140 χιλιόμετρα από το σταθμό, ή μπορεί να έχει προγραμματισμένη πτήση χωρίς επαφή με το σταθμό επιτρέποντας του πτήση μέχρι και 600 χιλιόμετρα μακριά από το σταθμό βάσης.

Εδώ βλέπετε τη τάπα καυσίμων στο επάνω μέρος του αεροχήματος. Η λέξη топливо σημαίνει «καύσιμο» και η λέξη зажигание σημαίνει «μίζα/εναυστήρας». Τώρα που είδαμε τα βασικά γενικά χαρακτηριστικά του Orlan-10. Ας δούμε τα λιγότερο γνωστά χαρακτηριστικά του. Το επόμενο βίντεο είναι από την επαρχία Νταράα της Συρίας και βλέπουμε ένα μη επανδρωμένο ρωσικό αεροσκάφος Orlan-10 να πετάει σε χαμηλό ύψος. Αυτό που κάνει αμέσως εντύπωση είναι ότι σε αντίθεση με τα περισσότερα μονοκινητήρια UAV, δε δημιουργεί έντονο θόρυβο. Τα περισσότερα μικρά UAV έχουν ένα πολύ χαρακτηριστικό ήχο. Σε κάποια σημεία του βίντεο ακούγεται λίγο αλλά όχι αρκετά για να τραβήξει άμεσα τη προσοχή. Σίγουρα αυτό δείχνει ότι έχει γίνει προσπάθεια μείωσης του θορύβου που παράγει ακόμα και σε χαμηλές πτήσεις.

Μία ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα που έκανε έρευνες για τις χρήσεις του Orlan-10 καθώς έχει εμφανιστεί να πετάει ακόμα και σε μεγάλα αστικά κέντρα εντόπισε ότι είναι μέρος του δικτύου παρακολουθήσεων Leer-3, ανάμεσα από άλλα. Αυτό σημαίνει ότι το Orlan-10 μπορεί να πετάει σε χαμηλά ύψη ξεγελώντας τις συσκευές κινητής τηλεφωνίας προσποιούμενο μία ισχυρή κεραία παρόχου κινητής τηλεφωνίας και έτσι να υποκλέπτει όλες τις τηλεφωνικές επικοινωνίες. Εδώ βλέπετε μία ταμπέλα από φωτογραφία που διέρρευσε από βάση του δικτύου Leer-3 της Ρωσίας που επιβεβαιώνει τη χρήση του συγκεκριμένου UAV για παρακολουθήσεις κινητών τηλεφώνων.

Ο τίτλος της ταμπέλας είναι «комплекс леер-3 с беспилотньными аппаратами орлан-10» (Δίκτυο LEER-3 με μη επανδρωμένα αεροσκάφη Orlan-10). Ακριβώς από κάτω επιβεβαιώνονται οι υποψίες των ερευνητών καθώς η ταμπέλα γράφει «предназначен для мониторинга сетей стандарта GSM, определения системных идентификаторов мобильных станций, их местоопределения и передачи полученных данных» (Σχεδιασμένο για παρακολούθηση δικτύων GSM, δημιουργία εικονικών κεραιών κινητής τηλεφωνίας, εντοπισμό θέσεων και υποκλοπή δεδομένων που μεταδίδονται). Στη ταμπέλα φαίνεται και ένα βασικό σχεδιάγραμμα που δείχνει πως το Orlan-10 επικοινωνεί με δορυφόρους και σταθμούς βάσης για να το επιτύχει αυτό. Και οι δυνατότητες του δε σταματάνε εκεί, παρακάτω βλέπετε την ιστοσελίδα της κατασκευάστριας εταιρίας του.

Σε αυτή τη σελίδα, ανάμεσα από άλλα διαβάζουμε και κάποιες λιγότερο γνωστές ικανότητες του Orlan-10 οι οποίες είναι ειδικά σχεδιασμένες για παρακολουθήσεις. Εν συντομία αυτές είναι οι παρακάτω.

• Εντοπισμός κατεύθυνσης στόχων βάση του εύρους συχνοτήτων που έχει οριστεί
• Έλεγχος μίας λίστας συχνοτήτων και καναλιών επικοινωνίας
• Δημιουργία εκπομπών σε ρυθμισμένες συχνότητες
• Ανάλυση φάσματος από διαφορετικά εύρη συχνοτήτων
• Άμεση αναπαράσταση καταστάσεων φασμάτων συχνοτήτων
• Κράτηση ρυθμίσεων φάσματος για μετέπειτα χρήση
• Καταγραφή παραμέτρων σήματος
• Τροποποίηση παραμέτρων σήματος σε υπηρεσίες δεδομένων σύγχρονων δικτύων κινητής τηλεφωνίας και μετάδοσης δεδομένων (όπως ορίζονται στα πρότυπα GSM/DCS, IMT-MC-450, UMTS, TERRA και LTE), όπως επίσης και τηλεοπτικών μεταδόσεων (πρότυπο DVP-T/T2/H)
• Εντοπισμός θέσης εκπομπής σήματος, και αναπαράσταση της θέσης σε ψηφιακό χάρτη της περιοχής
• Αυτόματη εκτέλεση μετρήσεων
• Δημιουργία αναφορών βάση των αποτελεσμάτων μετρήσεων

Η παραπάνω φωτογραφία είναι από τον Οκτώβριο του 2015 όταν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις κατέρριψαν ένα άγνωστης προέλευσης μη επανδρωμένο αεροσκάφος που πετούσε κοντά στα σύνορα με τη Συρία. Όπως αποδείχθηκε αργότερα, ήταν ένα ρωσικό Orlan-10 με κάμερες υψηλής ανάλυσης. Αυτό δε θα πρέπει να κάνει εντύπωση αλλά ένα άλλο φορτίο του Orlan-10 σίγουρα κάνει εντύπωση. Τον Ιούλιο του 2015 ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός (ΕΣΣ) κατέρριψε ένα Orlan-10 που πετούσε επάνω από μία συνάντηση ηγετικών στελεχών του στη Συρία. Αυτό που έκανε μεγάλη εντύπωση όμως ήταν το φορτίο του που το βλέπετε στην επόμενη φωτογραφία.

Αυτό που βλέπετε μέσα στο Orlan-10 είναι δώδεκα κάμερες υψηλής ανάλυσης με διαφορετικές γωνίες. Αυτό το σύστημα τραβάει ταυτόχρονα φωτογραφίες από 12 διαφορετικές πλευρές και τις ενώνει κατασκευάζοντας μία τρισδιάστατη απεικόνιση του εδάφους, με απλά λόγια, ένα τρισδιάστατο χάρτη. Βλέπετε ένα καλύτερο πλάνο από το φορτίο του συγκεκριμένου Orlan-10 στην επόμενη φωτογραφία.

Ο χειρισμός του φαίνεται από τα μέχρι σήμερα γνωστά στοιχεία να είναι πιο εύκολος από αυτό των περισσότερων στρατιωτικών προδιαγραφών UAV. Από διαρροές βρέθηκε ένας σταθμός ελέγχου της κατασκευάστριας εταιρίας κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με την Εσθονία. Εκεί βλέπουμε ότι ακόμα και οι σταθεροί σταθμοί χειρισμού είναι αρκετά απλοί. Βλέπετε μερικές σχετικές φωτογραφίες εδώ.

Μάλιστα, φαίνεται πως όλος ο χειρισμός του οχήματος γίνεται εξολοκλήρου από ένα φορητό υπολογιστή. Μπορείτε να δείτε πως είναι η οθόνη του χειριστή του συγκεκριμένου UAV καλύτερα στη παρακάτω φωτογραφία. Τα τετράγωνα με τους αριθμούς μπορείτε να τα αγνοήσετε, δεν είναι μέρος του προγράμματος χειρισμού.

Σήμερα η Ρωσική Ομοσπονδία έχει πάνω από 1000 τέτοια οχήματα ενώ έχει ένα πρόγραμμα ύψους ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων για ανάπτυξη περισσοτέρων μέχρι το 2020. Από το 2012 μέχρι και σήμερα η Ρωσία κατασκευάζει τουλάχιστον δύο νέες βάσεις χειρισμού UAV το χρόνο έχοντας σήμερα πάνω από 170 τόσο εντός όσο και εκτός της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το Orlan-10 έχει εμφανιστεί, και σε μερικές περιπτώσεις καταρριφθεί, σε πολλά μέρη του κόσμου συμπεριλαμβανομένων της Ουκρανίας, Ρωσίας, Συρίας, Τουρκίας, και Εσθονίας.

Όπως είδαμε και σε αυτό το άρθρο, παρότι ο Αετός-10 (Orlan-10) φαντάζει ως ένα συνηθισμένο ελαφρύ αναγνωριστικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος, είναι μία πολύ προηγμένη μηχανή παρακολουθήσεων με δυνατότητες που δε βλέπουμε συχνά σε UAV όπως για παράδειγμα τρισδιάστατη χαρτογράφηση εδάφους, εντοπισμός σημάτων-στόχων, υποκλοπή επικοινωνιών κινητής τηλεφωνίας, κτλ. Άρα παρότι φαινομενικά απλό, το Orlan-10 είναι ένα πολύ προηγμένο πολεμικό σύστημα.