Η OM-14 είναι μία αντιασφυξιογόνα μάσκα των Πολωνικών Ενόπλων Δυνάμεων που δε χρησιμοποιείται πλέον. Παρ’όλα αυτά, έχει μερικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που παραμένουν ίδια ακόμα και σε αρκετά πιο σύγχρονες μάσκες. Σε αυτό το άρθρο θα δούμε σε βάθος το τρόπο λειτουργίας της αλλά και τις καινοτομίες της.

Σύντομη Ιστορία
Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι περισσότερες χώρες ζούσαν στο φόβο των όπλων μαζικής καταστροφής. Αυτό οδήγησε στη κατασκευή τεράστιου αριθμού εξοπλισμό προστασίας. Μέρος από αυτό, για τη Πολωνία, ήταν και η αντιασφυξιογόνα μάσκα OM-14 που εμφανίστηκε κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1950 και χρησιμοποιούνταν από τις Πολωνικές Ένοπλες Δυνάμεις μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ήταν βασισμένη σε παλαιότερο σχεδιασμό αντίστοιχης μάσκας από τη Σοβιετική Ένωση και κατασκευάζονταν από τη Πολωνική εταιρία WSK (Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego). Σήμερα, υπάρχει τόσο μεγάλος αριθμός αποθεμάτων από αυτές τις μάσκες που πλέον πωλούνται ως συλλεκτικά αντικείμενα σε εξευτελιστικές τιμές. Εδώ βλέπετε το εξώφυλλο από το δισέλιδο στρατιωτικό εγχειρίδιο χρήσης της.

 
Εγχειρίδιο Χρήσης
Η ΟΜ-14 έχει ένα πολύ σύντομο και περιεκτικό εγχειρίδιο οδηγιών που τη συνοδεύει. Καθώς είναι τόσο απλό και περιεκτικό θα το παραθέσουμε εδώ μεταφρασμένο στα Ελληνικά. Είναι το παρακάτω.

==========================================================
Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego
PZL – Βαρσοβία II

Γενικής Χρήσης Μάσκα με Καλύπτρα Κεφαλής
Τύπου ΟΜ-14
Οδηγίες Χρήσης

Ρυθμίζοντας το Μέγεθος της Μάσκας
Η μάσκα πρέπει να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένη στις διαστάσεις του κεφαλιού του χρήστη, και έτσι η μάσκα πρέπει να προσκολλάται σφιχτά. Η επιλογή κατάλληλου μεγέθους είναι δυνατή μέσα από τα πέντε διαθέσιμα μεγέθη.
Για να ελέγχξετε αν η μάσκα έχει τοποθετηθεί σωστά, πρέπει να τη φορέσετε και να κάνετε μία σύντομη εκπνοή. Αν κατά την εκπνοή ο αέρας δεν φεύγει από τη περίμετρο της μάσκας, το μέγεθος είναι σωστό. Σε περίπτωση διαρροής του αέρα πρέπει να επιλεχθεί μάσκα διαφορετικού μεγέθους.

Εξηγώντας τη Χρήση της Μάσκας
Μετά την αφαίρεση της μάσκας από τη θήκη της πρέπει να καθαριστεί από τη πούδρα διατήρησης, καθαρίζετε τη μάσκα με ένα καθαρό πανί εμποτισμένο με νερό. Πρέπει να ελέγξετε ότι η μάσκα δεν έχει κάποιο τεχνικό πρόβλημα, και ελέγξτε προσεκτικά και τις βαλβίδες εξαγωγής – αν είναι ομοιόμορφα τοποθετημένες στις υποδοχές τους. Μετά τον έλεγχο η μάσκα πρέπει να συνδεθεί απευθείας ή με χρήση του κυματοειδή σωλήνα με μία πηγή καθαρού αέρα, ή συσκευής καθαρισμού αέρα. Έπειτα ελέγξτε τις συνδέσεις για στεγανότητα. Για να το κάνετε αυτό, τοποθετήστε το πώμα ή κλείστε με το χέρι τη τρύπα εισαγωγής αέρα της συσκευής καθαρισμού και κάντε μία σύντομη εισπνοή. Οι συνδέσεις είναι στεγανές αν ο αέρας δεν φτάσει στη μάσκα.
Μόλις ολοκληρώσατε τον έλεγχο χρήσης της μάσκας.
Στη περίπτωση χρήσης της μάσκας σε δύσκολες συνθήκες, στις οποίες οι φακοί μπορεί να «ιδρώσουν», θα πρέπει να χρησιμοποιείτε αντιθαμβωτικούς φακούς.

Φροντίδα και Συντήρηση
Μετά από κάθε χρήση η μάσκα πρέπει να καθαριστεί εξωτερικά και εσωτερικά με ένα καθαρό πανί, και στη συνέχεια με ένα πανί εμποτισμένο με οινόπνευμα. Δε μπορείτε να πλένετε τη μάσκα με νερό. Καθαρίστε το εσωτερικό των βαλβίδων για να συνεχίσουν να λειτουργούν. Ελέγξτε το θάλαμο φωνής για φθορές. Μετά τον καθαρισμό, σκουπίστε όλη τη μάσκα με ένα στεγνό πανί και τοποθετήστε πούδρα σκόνης όπως η πούδρα μωρού ταλκ.
Σε αποθήκευση η μάσκα πρέπει να έχει πληθεί και να είναι τοποθετημένη σε σακούλα πολυαιθυλενίου.
Η μάσκα πρέπει να είναι προστατευμένη από μηχανικές βλάβες και διαλύτες.
Μην χρησιμοποιείτε φθαρμένες μάσκες.
Η μάσκα είναι ένα ατομικό μέσο προστασίας και δεν πρέπει να το δανείζετε σε άλλους.

Εγγύηση
Η Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego «PZL – Βαρσοβία ΙΙ» δίνει εγγύηση για μία περίοδο 24 μηνών από την ημερομηνία κατασκευής του προϊόντος. Αν ελαττωματικά ή φθαρμένα προϊόντα βρέθηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου εγγύησης, πρέπει να παραδωθούν στο κατασκευαστή.
Στη περίπτωση διπλής βλάβης στην ίδια μάσκα – η μάσκα πρέπει να αντικατασταθεί.
Η εγγύηση δεν καλύπτει την πρόκληση ζημιάς στο προϊόν που προκύπτει ως αποτέλεσμα της κακής μεταφοράς και αποθήκευσης, καθώς και ασυνεπή τρόπο της χρήσης από τον κάτοχο της.
==========================================================

Η Μάσκα ΟΜ-14
Εφόσον έχουμε μία καλύτερη ιδέα για αυτή τη μάσκα πλέον, μπορούμε να δούμε τα επιμέρους τμήματα της. Αρχικά, έχουμε τη τσάντα μεταφοράς της που διαθέτει ένα απλό μηχανισμό πρόσδεσης και είναι σχεδιασμένη ώστε να τοποθετείται χιαστί.

Στο εσωτερικό της, η τσάντα μεταφοράς έχει ταμπελάκι ονοματοδοσίας και τρία διαχωριστικά διαμερίσματα για την αποθήκευση της μάσκας, του κυματοειδούς σωλήνα και του φίλτρου της αντίστοιχα. Αυτά μπορείτε να τα δείτε καλύτερα στη παρακάτω φωτογραφία.

Ο κυματοειδής σωλήνας έχει σπειρώματα από ανοξείδωτο ατσάλι και είναι κατασκευασμένος από καουτσούκ με φλάντζες ασφάλισης και στις δύο πλευρές του και διαθέτει ένα αρσενικό και ένα θυληκό σπείρωμα.

Στη συνέχεια έχουμε τη μάσκα που όπως ήδη ανέφερε το εγχειρίδιο χρήσης, είναι διαθέσιμη σε πέντε μεγέθη, αυτά είναι 0, 1, 2, 3 και 4 και αναγράφονται στο κάτω μέρος της μάσκας, δεξιά και αριστερά όπως βλέπετε εδώ.

Στο κάτω μέρος της μάσκας μπορείτε εύκολα επίσης να διακρίνετε τις βαλβίδες εξαγωγής που ειναι απλώς ένα λεπτό ελαστικό τμήμα που μπορεί να ανοίγει μόνο όταν ο αέρας βγαίνει από τη μάσκα (το βλέπετε με κόκκινο χρώμα) αλλά και την υποδοχή της συσκευής καθαρισμού που έχει μία βαλβίδα με αντίστροφη φορά, δηλαδή επιτρέπει μόνο την εισαγωγή αέρα (μπλε χρώμα).

Το εσωτερικό της είναι εξίσου απλό καθώς δε διαθέτει τίποτα παραπάνω (όπως μηχανισμό ομιλίας, παροχή νερού, κτλ.) από τις βαλβίδες εισαγωγής και εξαγωγής αέρα που μόλις περιγράψαμε.

Το τελευταίο χαρακτηριστικό της μάσκας είναι οι αντιθαμβωτικοί φακοί που δυστυχώς είναι κατασκευασμένοι από εύθραυστο υλικό. Όπως μπορείτε να δείτε και από την επόμενη φωτογραφία είναι προσαρμοσμένοι στη μάσκα με μία σειρά από μεταλλικούς συνδέσμους.

Τέλος έχουμε το φίλτρο καθαρισμού. Το φίλτρο αποτελείται από μία μεταλλική συσκευασία που περιέχει μία σειρά από φίλτρα στο εσωτερικό του. Η ροή του αέρα είναι από κάτω προς τα επάνω και όπως μπορείτε να δείτε και στη παρακάτω φωτογραφία, στο επάνω μέρος το φίλτρο διαθέτει ένα βιδωτό πώμα στο οποίο μπορεί να προσαρμοστεί είτε απευθείας η μάσκα ΟΜ-14 είτε μέσω του κυματοειδούς σωλήνα που είδαμε παραπάνω.

Αντίστοιχα, στο κάτω μέρος του, το φίλτρο έχει ένα πώμα που αν αφαιρεθεί επιτρέπει την εισαγωγή του αέρα. Αυτό το βλέπετε καλύτερα εδώ.

Στο εσωτερικό του, το φίλτρο έχει μία σειρά από πλέγματα και στρώματα χημικών ουσιών που απορροφούν τα βλαβερά αέρια. Μία εικόνα του εσωτερικού του μπορείτε να πάρετε από την επόμενη φωτογραφία στην οποία βλέπετε το εσωτερικό όταν έχει αφαιρεθεί το επάνω πώμα του φίλτρου.

Πρακτικά, το εσωτερικό του είναι αντίγραφο του παρακάτω (που είναι Ρωσικής κατασκευής) και δίνει μία καλύτερη εικόνα των εσωτερικών του φίλτρων αλλά και της ροής του αέρα από το κάτω μέρος του προς τα επάνω όπου προσαρμόζεται η μάσκα.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Με τις πρόσφατες μελέτες που έχουν γίνει έχει αποδειχθεί ότι τα φίλτρα που έχουν οι μάσκες OM-14 είναι μολυσμένα με αμίαντο και αυτό μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες πνευμονικής νόσου δραματικά. Για αυτό το λόγο αν έχετε προμηθευτεί μία τέτοια μάσκα μην τη χρησιμοποιήσετε ποτέ με προσαρμοσμένο το παρελκόμενο φίλτρο.

Κλείνοντας, η OM-14 είναι ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα απλής αντιασφυξιογόνας μάσκας χωρίς καμία παραπάνω λειτουργία. Είναι σχεδιασμένη ώστε να είναι πολύ εύκολη στη χρήση και τη συντήρηση αλλά για τα σημερινά δεδομένα είναι ελάχιστα πρακτική καθώς περιορίζει πολύ την ορατότητα, δε προσφέρει γρήγορη τοποθέτηση-αφαίρεση, έχει μεγάλο όγκο, δεν έχει πώμα ομιλίας και παροχής νερού, κτλ. Όμως, παραμένει ένα καλό σχέδιο για κάποιον που τώρα ξεκινάει τη μελέτη του στο χώρο αυτό.