Σχεδόν όλες οι δυτικές χώρες (καθώς και μερικές πέραν της Δύσης) χρησιμοποιούν τη δομή που θα παρουσιάσουμε εδώ για τη παραγωγή πληροφοριών. Η γνώση αυτής της μεθοδολογίας πλέον έχει υιοθετηθεί και από ιδιωτικές εταιρίες αλλά και άλλους οργανισμούς για πιο ολοκληρωμένη και αντικειμενική εκτίμηση και λήψη αποφάσεων.

Καταρχάς, είναι πολύ σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε τη διαφορά μεταξύ intelligence και information καθώς σε αυτό το άρθρο μας αναφερόμαστε στο πρώτο. Δυστυχώς, στα ελληνικά και τα δύο μεταφράζονται ως «πληροφορίες» αλλά υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές ανάμεσα τους. Πληροφορίες (information) είναι στοιχεία σχετικά με ένα γεγονός όπως για παράδειγμα «η μονάδα Χ έχει έδρα στο Υ στρατόπεδο». Από την άλλη πλευρά, πληροφορίες (intelligence) είναι δύο πράγματα. Πρώτον, είναι η διαδικασία επεξεργασίας πληροφοριών (information) για την απάντηση ενός ερωτήματος (π.χ. «υπάρχει πιθανότητα να γίνει τρομοκρατική επίθεση την άλλη εβδομάδα στο Χ μέρος;»). Δεύτερον, πληροφορίες (intelligence) είναι το αποτέλεσμα της διαδικασίας, δηλαδή η απάντηση στο ερώτημα. Για ευκολία, μπορείτε να σκέφτεστε τις πληροφορίες (information) ως ανεξάρτητα δεδομένα, και τις πληροφορίες (intelligence) ως τη διαδικασία και την απάντηση σε ένα συγκεκριμένο ερώτημα βάσει στοιχείων που έχουν συλλεχθεί και επεξεργαστεί από διάφορες πηγές.

Εμείς εδώ συγκεντρωνόμαστε αποκλειστικά στις πληροφορίες (intelligence) και παρακάτω βλέπετε το κύκλο των πληροφοριών. Ο κύκλος αυτός περιγράφει τα ανεξάρτητα στάδια που περιλαμβάνει η διαδικασία. Στη συνέχεια θα τα μελετήσουμε εν συντομία ένα προς ένα.

Σχεδιασμός και κατεύθυνση (planning and direction)
Αυτό είναι πρακτικά το στάδιο στο οποίο ξεκινάει η διαδικασία που μελετάμε εδώ. Η κατεύθυνση είναι με απλά λόγια το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί, κάτι που στο ΝΑΤΟ το αναφέρουν ως EEI (Essential Elements of Intelligence, Απαραίτητα Στοιχεία για Πληροφορίες), και ο σχεδιασμός είναι το πως θα γίνει η προσέγγιση σε αυτό το ερώτημα. Ασφαλώς, όσο πιο συγκεκριμένη είναι η κατεύθυνση & σχεδιασμός τόσο πιο αξιόπιστες πληροφορίες θα είναι διαθέσιμες στο τέλος για να ληφθεί μία απόφαση. Οπότε εδώ η ομάδα πρέπει να δουλέψει με το άτομο που θέτει τη κατεύθυνση για να είναι όσο πιο συγκεκριμένη γίνεται. Π.χ. «ποιος βρίσκονταν στη Χ περιοχή τη τάδε ημέρα από τις 21:00 ως τις 23:00;» είναι κάτι που ίσως να ρωτήσει μία αστυνομική υπηρεσία από μία κρατική υπηρεσία πληροφοριών, ή κάτι όπως «είναι ασφαλές να ανοίξουμε ένα γραφείο στο Αμμάν τους επόμενους 6 μήνες;» είναι κάτι που ίσως να ρωτήσει την ομάδα πληροφοριών του ένας πρόεδρος μίας πολυεθνικής εταιρίας.

Συλλογή (collection)
Εδώ έχουμε τη συλλογή όσο περισσότερων σχετικών δεδομένων είναι εφικτό από όλες τις διαθέσιμες πηγές. Αυτό μπορεί να είναι είτε ανοικτές πηγές (εφημερίδες, σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, δορυφορικές φωτογραφίες, κτλ.), είτε κλειστές πηγές (πληροφοριοδότες, υποκλοπές, κατασκοπεία, κτλ.). Ασφαλώς, για τον ιδιωτικό τομέα σχεδόν πάντα η συλλογή περιορίζεται στις ανοικτές πηγές, αλλά εδώ βλέπουμε τα βασικά στάδια οπότε έπρεπε να αναφέρουμε και τις δύο εκδοχές.

Επεξεργασία και εκμετάλλευση (Processing and exploitation)
Αυτό ουσιαστικά σημαίνει πως θα κάνουμε τα δεδομένα που συλλέξαμε κάτι χρήσιμο. Για παράδειγμα, χρειάζονται μετάφραση; Είναι όλα σε μορφή που επιτρέπει επεξεργασία από τα εργαλεία μας; Μετά το τέλος αυτής της διαδικασίας θα πρέπει να είμαστε σε θέση να μπορούμε να συσχετίζουμε όλα τα συλλεχθέντα δεδομένα με μεγάλη ευκολία. Αξίζει να αναφέρουμε ότι μερικές φορές σε αυτό το στάδιο γίνεται ορατό ότι υπάρχει έλλειψη κάποιων συνδετικών δεδομένων και έτσι ίσως να χρειαστεί ακόμα μία επανάληψη της διαδικασίας συλλογής.

Ανάλυση και παραγωγή (Analysis and production)
Όπως φαίνεται και από το όνομα του σταδίου αυτού, εδώ οι αναλυτές θα χρησιμοποιήσουν διάφορες επιστημονικά αποδεδειγμένες αναλυτικές μεθόδους για να συνδυάσουν τα δεδομένα και να δώσουν απάντηση στο ερώτημα που τέθηκε κατά το πρώτο στάδιο. Ανάλογα με τη πολυπλοκότητα του ερωτήματος και τα διαθέσιμα δεδομένα αυτή η διαδικασία μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη και χρονοβόρα. Ωστόσο, μετά το τέλος αυτής της διαδικασίας η ομάδα θα πρέπει να έχει μία αρχική έκδοση της ανάλυσης που δίνει απάντηση στο ερώτημα, όπως επίσης και απαντήσεις σε όλες τις πιθανές εναλλακτικές υποθέσεις.

Διάδοση και ολοκλήρωση (Dissemination and integration)
Εδώ είναι ακόμα ένα στάδιο «κλειδί» που είναι το πως θα παρουσιαστεί αυτή η ανάλυση σε εκείνον/εκείνη που έκανε το αρχικό αίτημα. Είναι πολύ σημαντικό η ανάλυση να είναι απόλυτα ξεκάθαρη για το τι λένε τα στοιχεία, τι έδειξε η ανάλυση, ποια είναι η εκτίμηση των αναλυτών, και τι είναι άγνωστο στους αναλυτές, χωρίς όμως ποτέ να μπλέκονται αυτά τα τέσσερα. Βεβαίως, ανάλογα με το δέκτη ίσως να χρειάζεται ανάλογη παρουσίαση της ανάλυσης ώστε να γίνει απόλυτα κατανοητή η απάντηση χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε παρερμηνεία, και εκεί αποσκοπεί αυτό το τελευταίο στάδιο. Δεν είναι περίεργο κατά αυτό το στάδιο το άτομο που είχε κάνει το αρχικό αίτημα να έχει κάποιο νέο αίτημα και γι’αυτό βλέπουμε ότι στο κύκλο υπάρχει ένα βέλος από αυτό το στάδιο ξανά στο πρώτο.

Το κάθε ένα στάδιο έχει τις δικές του δυσκολίες και στη πραγματικότητα κατά κανόνα εκτελούνται από πολλές διαφορετικές ομάδες, αλλά μη ξεχνάτε ποτέ, ο στόχος της διαδικασίας είναι η απάντηση σε ένα ερώτημα (συνήθως από κάποιο ανώτατο στέλεχος του οργανισμού) που θα τον/την βοηθήσει να λάβει μία σημαντική απόφαση. Κάτι πολύ σπουδαίο και πολύ πιο δύσκολο απ’ότι φαίνεται από το κύκλο που περιγράφει τη γενική δομή της διαδικασίας. Τέλος, να τονίσουμε ότι σε αυτό το άρθρο κάναμε μία σύντομη εισαγωγή. Για το θέμα αυτό έχουν γραφτεί αμέτρητες επιστημονικές μελέτες, εγχειρίδια, και βιβλία, οπότε θα ήταν αδύνατο να έχουμε το ίδιο επίπεδο πληρότητας σε ένα τόσο σύντομο άρθρο.