Πρόσφατα είδαμε στο eBay έναν συλλέκτη κατασκοπευτικού εξοπλισμού να πουλάει έναν αμερικανικής κατασκευής ασύρματο RS-1 προερχόμενο από τον κατασκοπευτικό πυρήνα της Ελλάδος. Ο κατασκοπευτικός ασύρματος RS-1 ήταν μία ιδιαίτερα διαδεδομένη συσκευή σε επιχειρησιακά στελέχη και συνεργάτες της CIA (Central Intelligence Agency, Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών) των ΗΠΑ εργαζόμενα στο εξωτερικό και κάτι τέτοιο συμβαίνει και σε αυτή τη περίπτωση. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.

Όπως βλέπετε η τιμή του ήταν περίπου $2600 και σε ελληνική απόδοση ο τίτλος του αναγράφει «Σπανιότατος Ελληνικός κατασκοπευτικός ασύρματος σταθμός RS-1 από μυστικούς πυρήνες «STAY BEHIND» της CIA – Ψυχρός Πόλεμος». Ο όρος «STAY BEHIND» είναι δύσκολο να μεταφραστεί καθώς αφορά μία ΝΑΤΟϊκή μυστική δράση υπό την ηγεσία της CIA κατά το Ψυχρό Πόλεμο. Συγκεκριμένα ήταν η δημιουργία ενός συμμαχικού κατασκοπευτικού δικτύου με πυρήνες ανά χώρα ώστε η Δύση να είναι έτοιμη να αντισταθεί με δολιοφθορές και άλλες μυστικές δράσεις σε περίπτωση εισβολής των κομμουνιστικών κρατών του Σύμφωνου της Βαρσοβίας σε Ευρωπαϊκές χώρες. Η Ελλάδα έγινε μέρος του μυστικού δικτύου μέσω των ΛΟΚ (Λόχοι Ορεινών Καταδρομών) στις 25 Μαρτίου του 1955 με μία άκρως απόρρητη συμφωνία που υπογράφηκε από τον Αμερικανό Στρατηγό, και διοικητή της CIA, Λούσιαν Κ. Τράσκοτ Τζ. και τον Αντιστράτηγο, και Αρχηγό του ΓΕΕΘΑ, Κωνσταντίνο Δόβα.

Εν συνεχεία, είναι η περιγραφή του αντικειμένου στο eBay σε ελληνική απόδοση όπως την είχε γράψει ο συλλέκτης που πωλούσε αυτό το ιδιαίτερο αντικείμενο κατασκοπευτικής ιστορίας της χώρας μας.

Πουλάω αυτό το ΠΟΛΥ ΣΠΑΝΙΟ αυθεντικό ασύρματο σταθμό RS-1 μυστικών δράσεων της CIA, που αναπτύχθηκε το 1948 και κατασκευάστηκε στις ΗΠΑ (από την εταιρία Admiral Corporation) από το 1950 έως το 1964 για τη CIA και την άκρως απόρρητη οργάνωση του ΝΑΤΟ «STAY BEHIND» (τη περίοδο του Ψυχρού Πολέμου).

Ο ασύρματος σταθμός αναφέρεται ότι χρησιμοποιούνταν έως το 1975 στη Νοτιο-ανατολική Ασία, Βουλγαρία, Αλβανία, Γερμανία, Λάος, Βιετνάμ, Θιβέτ, Κούβα, Ολλανδία, κ.ά. χώρες από κατασκόπους της CIA. Αυτός ο συγκεκριμένος πομποδέκτης RS-1 ήταν κρυμμένος για χρήση από έναν Ελληνικό «STAY BEHIND» πυρήνα του ΝΑΤΟ (μέλη των ΛΟΚ: Λόχοι Ορεινών Καταδρομών που διαλύθηκαν το 1988).

Αυτός ο ασύρματος σταθμός της CIA είναι σε άψογη λειτουργική κατάσταση (πλήρως δοκιμασμένος από επαγγελματία), και πλήρης με πολλά αυθεντικά παρελκόμενα/εξτρά εξαρτήματα. Δε μπορεί να αναβαθμιστεί!

Αυτή η σπάνια δημοπρασία περιλαμβάνει όλα όσα βλέπετε στις φωτογραφίες. Ένα εξαιρετικό συλλεκτικό κομμάτι από το Ψυχρό Πόλεμο.

Τώρα που είδαμε αυτή τη περιγραφή, πάμε να γνωρίσουμε αυτό τον ασύρματο λίγο καλύτερα. Η ανάπτυξη του ξεκίνησε το 1948 έπειτα από αίτημα της CIA, και οι πρώτοι ασύρματοι άρχισαν να χρησιμοποιούνται το 1950 από πράκτορες της CIA σε όλο το κόσμο. Αργότερα, υπό την ηγεσία και καθοδήγηση της CIA έγινε μέρος του ΝΑΤΟϊκού «STAY BEHIND» για κατασκοπεία κατά των κομμουνιστών κατά το Ψυχρό Πόλεμο. Στη συνέχεια, το 1961, άρχισε να χρησιμοποιείται και από τον Αμερικανό στρατό υπό τη κωδική ονομασία AN/GRC-109. Παρότι η CIA σταμάτησε τη χρήση του γύρω στο 1975, ο στρατός των ΗΠΑ συνέχισε να το χρησιμοποιεί έως τα τέλη της δεκαετίας του 1970.

Ο ασύρματος ήταν κατασκευασμένος σε ανεξάρτητες μονάδες τόσο για ευκολότερη μυστική μεταφορά και απόκρυψη, όσο και για πιο εύκολη συντήρηση. Τα βασικά του μέρη χωρίζονται στις παρακάτω μονάδες που συνδέονται μεταξύ τους με ειδικά σχεδιασμένα καλώδια.

• Δέκτης
• Πομπός
• Τροφοδοτικό
• Κωδικοποιητής

Σύμφωνα με το Μουσείο Κρυπτογραφίας, παρακάτω είναι οι κωδικοί των παραπάνω μονάδων που διέφεραν ανάμεσα στη CIA και στο στρατό των ΗΠΑ.

Ο κωδικοποιητής ήταν μία προαιρετική μονάδα που χρησιμοποιούνταν για τη κωδικοποιημένη μετάδοση των επικοινωνιών ώστε να μη μπορούν να εντοπιστούν από τον εχθρό. Για να γίνει καλύτερα κατανοητό το πως συνδέονται αυτές οι μονάδες, δείτε τη παρακάτω επεξηγηματική φωτογραφία.

Παραπάνω είναι το τροφοδοτικό RP-2 που δέχεται ρεύμα από οποιαδήποτε χώρα και ως έξοδο δίνει 6V DC το οποίο μέσω του ειδικού βύσματος συνδέεται στο πομπό και το δέκτη όπως είδατε παραπάνω. Όπως βλέπετε παρακάτω, στα δεξιά του έχει ένα ποτενσιόμετρο με το οποίο ο χρήστης μπορεί να επιλέξει τη παροχή ρεύματος. Οι διαθέσιμες επιλογές είναι 75V, 90V, 110V, 130V, 150V, 180V, 220V, 260V, εκτός λειτουργίας, και μπαταρία. Όπως αναφέραμε παραπάνω, υπήρχε επίσης διαθέσιμη μία χειροκίνητη γεννήτρια με μανιβέλα και μπαταρία για χρήση του ακόμα και χωρίς παροχή ρεύματος.

Στη συνέχεια, έχουμε το δέκτη των ραδιοσημάτων ο οποίος λειτουργούσε με έξι λυχνίες για προενίσχυσης, μείξης, μεσαίων συχνοτήτων ενίσχυσης, ενίσχυσης AF, και ταλαντωτή BFO για μετάδοση σημάτων σε κώδικα Μορς. Κάτω στα δεξιά βλέπετε ένα διακόπτη που από κάτω αναγράφει «Range» (Εύρος) και διαθέτει τις τιμές 1, 2, και 3. Αυτές οι τρεις επιλογές αντιστοιχούν στα ακόλουθα εύρη συχνοτήτων λήψεως. Ο χειριστής διαλέγει την ανάλογη επιλογή, και έπειτα με το ρυθμιστή συχνότητας ρυθμίζει την ακριβή συχνότητα εντός του επιλεγμένου εύρους συχνοτήτων.

1. 3-6 MHz
2. 6-12 MHz
3. 12-24 MHz

Έπειτα έχουμε το πομπό της συσκευής ο οποίος διαθέτει δύο λυχνίες, μία 6AC7 για τον κρυσταλλικό ταλαντωτή, και μία 2E26 για ενίσχυση σήματος. Η ισχύς του πομπού είναι ρυθμιζόμενη είτε στα 12-15W σε συχνότητες 3-15MHz, είτε στα 10-12W σε συχνότητες 15-22MHz. Αντίστοιχα με το δέκτη, είναι σχεδιασμένος για εκπομπές ραδιοσημάτων τύπου CW (Continuous waves, Συνεχή κυμάτων) και μπορεί να εκπέμπει σε συχνότητες από 3MHz έως 22MHz που χωρίζονται στη συσκευή σε τέσσερις σκάλες.

Και τώρα που έχετε μία στοιχειώδη άποψη του τι είναι το RS-1, πως χρησιμοποιείται, και γιατί ευρίσκετο εις την Ελλάδα. Πάμε να δούμε το πιο ενδιαφέρον προαιρετικό παρελκόμενο του, το κωδικοποιητή ασφαλούς επικοινωνίας GRA-71. Σύμφωνα με τη κατασκευάστρια εταιρία του, την Αμερικανική Stenographic Machines, το μοντέλο του ήταν CK-8 για λογαριασμό της CIA υπό τη κωδική ονομασία GRA-71 τη δεκαετία του 1960. Αυτή η συσκευή χρησιμοποιήθηκε για δεκαετίες όχι μόνο από τη CIA αλλά και δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ για ασφαλή μετάδοση μηνυμάτων σε κώδικα Μορς.

Όπως βλέπετε η συσκευή έρχονταν σε μία αεροστεγή και πλήρως αδιάβροχη βαλίτσα μεταφοράς που λειτουργούσε ως βάση της συσκευής και αποτελούντο από επτά απάρτια. Το αίτημα από τη CIA για αυτή τη συσκευή ήταν να μπορεί να κωδικοποιήσει και να μεταδώσει προγραμματισμένα μηνύματα σε κώδικα Μορς με τέτοιο τρόπο ώστε να μη μπορούν να εντοπιστούν με ραδιογωνιόμετρα. Γι’αυτό, το GRA-71 σχεδιάστηκε για πολύ γρήγορη κωδικοποίηση και εκπομπή καταγεγραμμένων μηνυμάτων ώστε να μη προλάβει κάποιος με ραδιογωνιόμετρο να εντοπίσει το σημείο εκπομπής.

Η χρήση του έχει ως εξής. Ο κατάσκοπος χρησιμοποιεί είτε το αλφαβητικό, είτε το κωδικοποιητή Μορς για να καταγράψει το μήνυμα που θέλει να μεταδώσει σε μία κασέτα. Πρακτικά, και οι δύο κωδικοποιητές καταγράφουν το μήνυμα σε κώδικα Μορς στη κασέτα. Απλά ο αλφαβητικός είναι πιο εύκολος για όσους δε γνωρίζουν πολύ καλά κώδικα Μορς, και επίσης επιτρέπει κρυπτογράφηση του κειμένου με απλή κρυπτογραφία αντικατάστασης. Μάλιστα, έρχεται ήδη με διπλό δίσκο αλφαβήτου ώστε να κάνει τη καταγραφή με κρυπτογράφηση αντικατάστασης πιο εύκολη. Παρακάτω βλέπετε πως ο χειριστής επέλεγε κάποιο γράμμα, και με το μοχλό το έγραφε στη κασέτα.

Ασφαλώς, ο κωδικοποιητής Μορς είναι πιο απλός διότι διαθέτει τρία κουμπιά για τελεία, κενό, και παύλα. Ο χειριστής απλώς τοποθετεί τη κασέτα και έπειτα πατάει τα κουμπιά με το μήνυμα που επιθυμεί σε κώδικα Μορς.

Συνήθως οι κατάσκοποι της CIA κατέγραφαν στις κασέτες τα μηνύματα προς μετάδοση, έπειτα τοποθετούσαν τις κασέτες σε προκαθορισμένες κρυψώνες, και άλλα στελέχη του πυρήνα τις συνέλεγαν και τις μετέδιδαν με τον ασύρματο RS-1 προς άλλους πυρήνες του δικτύου. Για τη μετάδοση τους, η συσκευή GRA-71 συνδέεται στο πομπό του RS-1 με ένα καλώδιο, και με ένα δεύτερο καλώδιο στη συσκευή ανάγνωσης της κασέτας. Έπειτα ο χειριστής τοποθετεί τη κασέτα στη συσκευή ανάγνωσης και με μία μανιβέλα τη περιστρέφει. Αυτό οδηγεί στην ανάγνωση της κασέτας και στην εκπομπή του κωδικοποιημένου μηνύματος μέσω του πομπού. Παρακάτω βλέπετε αυτή τη διασύνδεση στη πράξη. Αριστερά είναι η συσκευή ανάγνωσης της κασέτας με τη κασέτα, και στα δεξιά ο πομπός που είδαμε νωρίτερα.

Αντίστοιχα, στην επόμενη φωτογραφία μπορείτε να δείτε ακόμα καλύτερα τη συσκευή ανάγνωσης των μαγνητικών κασετών του κωδικοποιητή, τη στιγμή τοποθέτησης μίας κασέτας.

Το πλεονέκτημα του GRA-71 ήταν ότι πρώτον μπορούσε πολύ πιο γρήγορα απ’ότι ένας άνθρωπος να εκπέμψει το μήνυμα από τη κασέτα, και δεύτερον, επέτρεπε στους χειριστές να προετοιμάζουν κρυπτογραφημένα μηνύματα με την ησυχία τους, χωρίς τη πίεση του ότι ίσως ο εχθρός να τους εντοπίσει από τις εκπομπές των ασυρμάτων τους. Σύμφωνα με το εγχειρίδιο του GRA-71, ο χρόνος μετάδοσης μίας τελείας ήταν 3.3msec και για μία παύλα ήταν 10msec. Σαφώς αυτά επηρεάζονται και από τις ρυθμίσεις εκπομπής του πομπού, αλλά κατά μέσο όρο προσέφερε δυνατότητα μετάδοσης 300 λέξεων ανά λεπτό. Να τονίσουμε, για όσους ίσως να μη το γνωρίζουν, η μετάδοση κώδικα Μορς από ανθρώπους είναι κατά μέσο όρο 20 λέξεις ανά λεπτό (με καταγραφή τους με το χέρι), ή 70 λέξεις ανά λεπτό (χωρίς καταγραφή τους). Οπότε αντιλαμβάνεστε πόσο πιο γρήγορη ήτο η μετάδοση χρησιμοποιώντας το GRA-71.

Στη παραπάνω φωτογραφία βλέπετε τον ασύρματο RS-1 μαζί με το κωδικοποιητή GRA-71 και θεωρούμε ότι με όσα περιγράψαμε θα είστε σε θέση να κατανοήσετε όλα του τα μέρη και τη χρήση τους. Ελπίζουμε να σας βοηθήσαμε να κατανοήσετε το τι ήταν αυτή η συσκευή, πως χρησιμοποιούνταν, και γιατί έχει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τη κατασκοπευτική ιστορία της πατρίδος μας κατά το Ψυχρό Πόλεμο.