Σήμερα θα δούμε το FN P90 που παρά τον ιδιαίτερο σχεδιασμό του είναι ένα από τα πιο δημοφιλή όπλα προσωπικής ασφάλειας (PDW – Personal Defense Weapon) παγκοσμίως. Κατασκευάζεται από τη Βέλγικη εταιρία FN Herstal για το διαμέτρημα FN 5.7x28mm, διαμέτρημα ειδικά σχεδιασμένο για μία συγκεκριμένη σειρά από όπλα της γνωστής εταιρίας FN.

Στις Ελληνικές δυνάμεις η χρήση του είναι περιορισμένη καθώς χρησιμοποιείται σε λίγες μονάδες και σώματα ασφαλείας που θα δούμε παρακάτω.

Σύντομη Ιστορία
Το 1989 το ΝΑΤΟ ξεκίνησε το διαγωνισμό υπ’ αριθμό D/296 για την κατασκευή νέων υποπολυβόλων όπλων, γνωστών με τον όρο PDW (Personal Defense Weapon – Όπλο Προσωπικής Ασφάλειας). Αυτά τα όπλα θα χρησιμοποιούνται ως μέσο αυτοάμυνας και όχι ως επιθετικά όπλα, τέλος θα πρέπει να είναι σύμφωνα με τα παρακάτω δεδομένα.

• Διαμετρημα με μεγαλύτερο βεληνεκές, ακρίβεια και επιδόσεις από το υπάρχον 9x19mm NATO.
• Δυνατότητα μετατροπής του διαμετρήματος ώστε να είναι διατρητικό σε ελαφριά θωράκιση.
• Πρέπει να έχει κοντάκιο με ικανότητα βολών όπως ένα τυφέκιο μάχης.
• Το βάρος του δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 3 κιλά (6.6 λίβρες).
• Να μπορεί να φέρει γεμιστήρα με τουλάχιστον 20 σφαίρες.
• Να έχει μέγεθος που να του επιτρέπει να φαίρεται χωρίς να απασχολεί τα χέρια του χρήστη με όλους τους γνωστούς τρόπους και σε όλα τα οχήματα (πχ. αυτοκίνητα, αεροπλάνα, κτλ.).
• Να λειτουργεί το ίδιο αποτελεσματικά σε όλα τα περιβάλλοντα και καιρικές συνθήκες.

Έπειτα από έρευνες η εταιρία FN Herstal κατασκέυασε το 5.7x28mm FN SS90 το οποίο είναι κάτι ανάμεσα από το 9x19mm NATO και το 5.56x45mm NATO. Το όνομα του, στο μοντέλο SS90 είναι από το έτος που ξεκίνησε η μαζική παραγωγή του, το 1990. Μαζί κυκλοφόρησε και το υποπολυβόλο P90 που χρησιμοποιεί αυτό το διαμέτρημα και επίσης πήρε το όνομα του από το έτος κατασκευής του, 1990. Σήμερα πάνω από 40 χώρες το χρησιμοποιούν στις ένοπλες δυνάμεις τους, ανάμεσα τους και η Ελλάδα. Επίσης, η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε σε πραγματικές συνθήκες ήταν στον Πόλεμο του Κόλπου το 1991 από τις ειδικές δυνάμεις του Βελγίου ενώ έως σήμερα έχει χρησιμοποιηθεί σε εκατοντάδες ειδικές επιχειρήσεις αστυνομικών δυνάμεων παγκοσμίως αλλά και στους παρακάτω πολέμους.

• Πόλεμος του Κόλπου (1991)
• Πόλεμος του Αφγανιστάν (2001)
• Πόλεμος του Ιράκ (2003)
• Πόλεμος των Καρτέλ στο Μεξικό (2006)
• Εμφύλιος Πόλεμος της Λιβύης (2011)

Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Χώρα Προέλευσης       : Βέλγιο
Χώρα Κατασκευής       : Βέλγιο
Έτος Κατασκευής        : 1990
Όνομα Μοντέλου         : P90
Τύπος Όπλου                : Υποπολυβόλο/PDW
Διαμέτρημα                   : FN 5.7×28 χιλιοστά
Σχεδιαστής                    : FN Herstal
Βάρος                             : 2.6-2.85 κιλά (ανάλογα το μοντέλο)
Μήκος                            : 50.5-66.6 εκατοστά (ανάλογα το μοντέλο)
Δραστικό Βεληνεκές   : 200 μέτρα
Μέγιστο Βεληνεκές     : 1800 μέτρα
Ταχύτητα Εξόδου        : 715 μέτρα/δευτερόλεπτο
Ταχυβολία                     : 900 σφαίρες/λεπτό
Χωρητικότητα              : 50 σφαίρες

Διαφορετικοί Τύποι
Αρχικά υπάρχουν δύο διαφορετικά μοντέλα που έχουν άλλο μηχανισμό σκανδάλης και το κάθε ένα από αυτά έχει τρεις διαφορετικούς τύπους. Τα δύο μοντέλα που υπάρχουν είναι:

1. P90
   Το όπλο που σχεδιάσε η FN για στρατιωτική χρήση με δυνατότητα βολών κατά ριπάς και γεμιστήρα με χωρητικότητα 50 σφαιρών.
2. PS90
   Το γράμμα S στο μοντέλο του σημαίνει Semi-Automatic (Ημιαυτόματο) και είναι το μοντέλο που παράγει η εταιρία για πωλήσεις σε πολίτες και ιδιωτικές εταιρίες υπηρεσιών ασφαλείας. Δεν έχει δυνατότητα για βολές κατά ριπάς, έχει 11.1 εκατοστά πιο μακριά κάννη και γεμιστήρα που μπορεί να δεχθεί 10 ή 30 σφαίρες.

Με βάση τα παραπάνω θα δούμε τώρα τους τρεις τύπους διαθέσιμων P90.

1. P90 TR
   Το όνομα του το πήρε από το Triple Rail (ράγες προσαρμογής) που φέρει στη θέση του εργοστασιακού σκοπευτικού. Αυτό του επιτρέπει την προσάρτηση διαφορετικών σκοπευτικών ανάλογα με τη χρήση του. Χρησιμοποιεί ράγες τύπου MIL-STD-1913 και η παραγωγή του ξεκίνησε το 1999.
   
2. P90 USG
   Τα αρχικά είναι από τις λέξεις United States Government (Κυβέρνηση Ηνωμένων Πολιτειών) και έχει ράγες τύπου MIL-STD-1913, κάλυμμα αλουμινίου (αντί για το εργοστασικό πολυμερές πλαστικό) και διαφορετικά σκοπευτικά.
   
3. P90 LV/IR
   Αυτές είναι δύο εκδόσεις που ξεκίνησαν το 1995. Η πρώτη (LV – Laser Visible) έχει ενσωματωμένο σκοπευτικό λέιζερ των 8mW από την εταιρία Laserex Technologies με έδρα την Αυστραλία. Η δεύτερη έκδοση έχει ενσωματωμένο σκοπευτικό λέιζερ υπέρυθρης ακτινοβολίας (IR – InfraRed) των 4.5mW που είναι ορατό μόνο με εξοπλισμό όρασης νυκτός. Το επιπρόσθετο βάρος είναι και στις δύο περιπτώσεις 131 γραμμάρια ενώ το κουμπί ενεργοποίησης βρίσκεται στο κάτω μέρος της πιστολοειδούς λάβης. Τέλος, έχει τις εξής επιλογές:
   • Απενεργοποιημένο (Off)
   • Εκπαίδευση (Training) – Προσφέρει χαμηλή κατανάλωση και περιορισμένο κίνδυνο όρασης.
   • Μάχη (Combat) – Μέγιστη ισχύς.

   Η διάρκεια της μπαταρίας είναι 250 ώρες στην επιλογή εκπαίδευσης και 50 ώρες στην επιλογή μάχης.
   

 
Αντίστοιχα, οι τρεις τύποι από το PS90 που υπάρχουν σήμερα είναι:

1. PS90 Standard
   Είναι η βασική έκδοση του PS90 με την κατά 11.1 εκατοστά μεγαλύτερη κάννη, ράγες τύπου MIL-STD-1913 που έχουν και ενσωματομένα σκοπευτικά και σκανδάλη χωρίς τη δυνατότητα βολής κατά ριπάς. Τέλος υπάρχει διαθέσιμο σε δύο χρώματα, μαύρο και χακί.
   
2. PS90 TR
   Όπως προδίδει το όνομα του, το TR (Triple Rail) έχει ράγες προσάρτησης εξαρτημάτων δεξιά και αριστερά, αντίστοιχα με το P90 TR όμως η παραγωγή του σταμάτησε το 2013 λόγω του χαμηλού αγοραστικού ενδιαφέροντος.
   
3. PS90 USG
   Η αντίστοιχη έκδοση του P90 USG που επίσης σταμάτησε η παραγωγή της το 2011.

   

Αρχές Λειτουργίας
Το P90 φαντάζει πολύπλοκο αλλά είναι ένα όπλο σχεδιασμένο για αξιόπιστη και απλή χρήση. Ας δούμε πρώτα πως λειτουργεί ο γεμιστήρας του που βλέπουμε στην επόμενη φωτογραφία.

Ο χώρος που συγκρατεί τις σφαίρες ακολουθεί την ίδια αρχή όπως κάθε γεμιστήρας. Ένα ελατήριο με έναν οδηγό στην άκρη του πιέζει τις σφαίρες προς τη μία ακρή. Αυτό φαίνεται καλύτερα στην εικόνα αυτή.

Στην άκρη ωστόσο, αντί οι σφαίρες να βγαίνουν με τη φορά την οποία έχουν μέσα στο γεμιστήρα περιστρέφονται κατά 90 μοίρες με πλαστικούς οδηγούς στην άκρη του γεμιστήρα.

Το αποτέλεσμα είναι οι σφαίρες να βγαίνουν με τη σωστή φορά για να οδηγηθούν στη θαλάμη από το κλείστρο.

Η λειτουργία του όπλου είναι αρκετά πρωτότυπη για υποπολυβόλο αλλά γνωστή από το χώρο των ημιαυτόματων πιστολιών. Ο γεμιστήρας μπαίνει στο πάνω μέρος του όπλου και οι σφαίρες περιστρέφονται ώστε να η μύτη τους να έχει την ίδια φορά με την κάννη του όπλου.

Το οποίο φαίνεται πιο καθαρά από το επόμενο σχέδιο.

Το σχέδιο μας δείχνει τι συμβαίνει όταν οπλίζουμε το όπλο για πρώτη φορά ή οπλίζει μόνο του έπειτα από την πρώτη βολή. Τα βήματα που βλέπετε είναι:

1. Το ελατήριο του γεμιστήρα πιέζει τις σφαίρες.
2. Η σφαίρα περιστρέφεται κατά 90 μοίρες μέσα στο γεμιστήρα προτού μπει στη θαλάμη.
3. Το κλείστρο (μπλε χρώμα) πιέζεται προς τα πίσω.
4. Η σφύρα της σκανδάλης (κόκκινο χρώμα) πιέζεται προς τα κάτω (οπλίζει) από το κλείστρο που μεταφέρεται προς τα πίσω.
5. Το επανατατικό ελατήριο (πράσινο χρώμα) σπρώχνει το κλείστρο εμπρός το οποίο οδηγεί τη σφαίρα από το γεμιστήρα στη μέσα θαλάμη.

Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των τυφεκίων μάχης και υποπολυβόλων, το P90 δεν πιέζει πίσω το κλείστρο με ένα σωλήνα που μεταφέρει τα αέρια από την κάννη σε ένα έμβολο που σπρώχνει με τη σειρά του προς τα πίσω το κλείστρο. Ωστόσο, λειτουργεί με αντίβαρα, η μέθοδος αυτή ονομάζεται blowback και από την αρχική ανάφλεξη και πίεση των αερίων το κλείστρο πιέζεται προς τα πίσω. Για τη σωστή ταχύτητα και συντονισμό το κλείστρο πρέπει να έχει συγκεκριμένο βάρος. Αυτή είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλα τα ημιαυτόματα πιστόλια.
 
Τώρα θα δούμε τι πρέπει να γνωρίζουμε για το χειρισμό του FN P90. Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται με κόκκινο χρώμα ο μηχανισμός συγκράτησης του γεμιστήρα.

Τραβώντας το προς τα πίσω μπορούμε να ελευθερώσουμε το γεμιστήρα όπως φαίνεται στην επόμενη εικόνα από το εγχειρίδιο του όπλου.

Ενώ η τοποθέτηση του γεμιστήρα είναι εξίσου απλή όπως φαίνεται εδώ.

Η επιλογή του τύπου βολής (Ασφάλεια, μία βολή ή βολή κατά ριπάς) βρίσκεται ακριβώς κάτω από τη σκανδάλη όπως φαίνεται με κόκκινο χρώμα στην επόμενη φωτογραφία και είναι σχεδιασμένο για να είναι το ίδιο εύχρηστο τόσο σε δεξιόχειρες όσο και σε αριστερόχειρες.

Και πιο ξεκάθαρα εδώ με τις επιλογές S (Safe – Ασφάλεια), 1 (Μία βολή) και A (Automatic – Βολή κατά ριπάς).

Εν συνεχεία, η λαβή οπλισμού του κλείστρου βρίσκεται στο μπροστινό μέρος και είναι ίδια και στις δύο πλευρές του όπλου.

Και για τον οπλισμό του κλείστρου απλώς τραβάμε τη συγκεκριμένη λαβή προς τα πίσω.

Τέλος, εφόσον το όπλο φέρει το ενσωματωμένο λέιζερ, ο διακόπτης του βρίσκεται στο κάτω μέρος της πιστολοειδούς λαβής όπως φαίνεται εδώ με κόκκινο χρώμα.

Σε αυτό το στάδιο ολοκληρώσαμε τις αρχές λειτουργίας του και τις βασικές γνώσεις για τη χρήση του.

Συντήρηση
Όπως τα περισσότερα όπλα της Βέλγικης εταιρίας FN, έτσι και το P90 είναι πολύ εύκολο στη συντήρηση. Τα επόμενα βήματα περιγράφουν πως λύνουμε το όπλο για καθαρισμό.

1. Αφαιρούμε το γεμιστήρα
   Αφαιρούμε το γεμιστήρα και ελέγχουμε ότι το όπλο είναι άδειο και εν συνεχεία οπλίζουμε (ώστε η σφύρα της σκανδάλης να είναι προς τα κάτω).
   
   
2. Λύνουμε το όπλο
   Κάτω από το γεμιστήρα υπάρχει ένα κουμπί που κρατάει το όπλο ενωμένο. Το πιέζουμε προς τα κάτω και τραβάμε το μπροστά από το πίσω μέρος. Στην επόμενη εικόνα βλέπουμε το μπροστινό μέρος που έχει αφαιρεθεί και με κόκκινο χρώμα το κουμπί και το σημείο στο οποίο κλειδώνει με το πίσω μέρος.
   
3. Αφαιρούμε το κλείστρο
   Απλώς τραβάμε το κλείστρο προς τα έξω χωρίς να απαιτεί κανένα ιδιαίτερο χειρισμό.
   
4. Αφαιρούμε το μηχανισμό της σκανδάλης
   Αφαιρούμε το καπάκι από το κοντάκιο πιέζοντας το προς τα πάνω.
   
   Και στο πάνω μέρος υπάρχει μικρό δοχείο λαδιού
   
   Με το μοχλό που βλέπετε εδώ μπορείτε να τραβήξετε έξω το μηχανισμό της σκανδάλης.
   
   Και ακριβώς από πάνω του υπάρχει και ένα μικρό σετ εργαλείων για τον καθαρισμό του όπλου.
   

Σε αυτό το στάδιο ολοκληρώθηκε το λύσιμο του όπλου που φαίνεται και στο σχέδιο αυτό.

Αλλά και στην επόμενη φωτογραφία.

Σε αυτό το σημείο η συντήρηση περιλαμβάνει καλό καθαρισμό του όπλου και λάδωμα στα κινητά του μέρη. Το δέσιμο είναι ακριβώς τα ίδια βήματα αντίστροφα.
 
Παρότι η εταιρία προτείνει να μην γίνεται λύσιμο του γεμιστήρα είναι μία απλή διαδικασία. Πιέζουμε το κουμπί ασφάλισης του γεμιστήρα στη βάση του και την αφαιρούμε προσεκτικά.

Και πιο ολοκληρωμένα.

Είναι σημαντικό οι οδηγοί να τοποθετηθούν με ακριβώς την ίδια φορά αλλιώς ο γεμιστήρας δε θα λειτουργεί σωστά.

Ρύθμιση Σκοπευτικών
Υπάρχουν πολλές εκδόσεις του όπλου με διαφορετικά σκοπευτικά μέσα που θα τα δούμε σε μεγαλύτερο βάθος στην επόμενη παράγραφο. Ωστόσο, ασχέτως με τη διόπτρα που θα χρησιμοποιηθεί η ρύθμιση γίνεται με τον ίδιο τρόπο. Η διαδικασία είναι η εξής.

• Τοποθετούμε το όπλο σε σταθερή βάση και ρίχνουμε 10 βολές σε απόσταση 50 μέτρων.
• Αν η απόκλιση μεταξύ των βολών είναι μικρότερη ή ίση με 20 εκατοστά τότε πάμε στο επόμενο βήμα. Αν είναι μεγαλύτερη υπάρχει μεγάλη φθορά στην κάννη του όπλου και απαιτεί αντικατάσταση.
• Το όπλο πρέπει να ρίχνει περίπου 10 εκατοστά πιο ψηλά από εκεί που σκοπεύουμε σε απόσταση 50 μέτρων. Αν όχι πάμε στο επόμενο βήμα.
• Για να ρυθμίσουμε τη διόπτρα απαιτείται το εργαλείο OREO-849 που φαίνεται παρακάτω.
  
  Και με τη χρήση του μπορούμε να κάνουμε ρύθμιση καθ’ ύψος με τη βίδα που φαίνεται εδώ.
  
  Και κατά κατεύθυνση (δεξιά/αριστερά) με την βίδα της επόμενης φωτογραφίας.
  
• Πίσω στο πρώτο βήμα μέχρι το όπλο να ρίχνει όπως πρέπει.

Αν το όπλο ρυθμιστεί να ρίχνει 10 εκατοστά πάνω από το σημείο σκόπευσης στα 50 μέτρα τότε θα έχει ακρίβεια έως τα 200 μέτρα. Επίσης, αξίζει να αναφέρουμε ότι κάθε περιστροφή βίδας ρύθμισης κατά 90 μοίρες προσφέρει απόκλιση 24 εκατοστά στα 50 μέτρα.
Αν το όπλο φέρει λέιζερ (ορατής ή υπέρυθρης ακτινοβολίας) τότε χρειάζεται μία απλή 2/3A 3V μπαταρία που τοποθετειται κάτω από την πιστολοειδή λαβή.

Αν λύσουμε το όπλο, στο σώμα του, κάτω από το σημείο στο οποίο μπαίνει η κάννη θα υπάρχει η δυνατότητα ρύθμισης του λέιζερ με τον διακόπτη Β4.

Οι επιλογές είναι:

• 0 – Απενεργοποιημένο
• Ι – Εκπαίδευση
• ΙΙ – Μάχη

Η ρύθμιση του λέιζερ είναι επίσης διαφορετική και μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο εφόσον έχει ολοκληρωθεί η ρύθμιση των σκοπευτικών όπως περιγράψαμε παραπάνω. Τα βήματα για αυτή τη διαδικασία είναι:

• Ελέγχουμε ότι το όπλο είναι άδειο.
• Ενεργοποιούμε το λέιζερ και βεβαιωνόμαστε ότι έχει το ίδιο σημείο σκόπευσης με τη διόπτρα.
• Αν αυτό δεν ισχύει ρυθμίζουμε την κατεύθυνση του με τις τρεις βίδες ρύθμισης τύπου άλεν στο μπροστινό μέρος του όπλου, γύρω από το λέιζερ.
  
  Η αλλαγή της κατεύθυνσης ανάλογα με την κάθε βίδα ρύθμισης φαίνεται καλύτερα στο επόμενο σχέδιο από το εγχειρίδιο ρύθμισης του.
  
• Πίσω στο πρώτο βήμα μέχρι το όπλο να ρίχνει όπως πρέπει.

Όταν έχουμε ολοκληρώσει τη ρύθμιση των σκοπευτικών μέσων του όπλου μπορούμε να προχωρήσουμε στη χρήση του που είναι το θέμα της επόμενης παραγράφου.

Σκόπευση
Η σκόπευση γίνεται με την ίδια στάση όπως με κάθε τυφέκιο μάχης. Εδώ βλέπουμε έναν άντρα των ειδικών δυνάμεων της Ινδονησίας (Kopassus) που κάνει βολές από στάση πρηνηδόν.

Και εν συνεχεία από όρθια θέση.

Όσον αφορά τη διόπτρα σκόπευσης, η πρώτες εκδόσεις του όπλου φέρουν το μοντέλο HC-14-62 ερυθρής ακίδας της εταιρίας Ring Sights. Η ανάκλαση αυτού του μοντέλου είναι δύο ομόκεντροι κύκλοι και λειτουργεί με φως περιβάλλοντος.

Η νεώτερη MC-10-80 επίσης της εταιρίας Ring Sights έχει σταυρόνημα τύπου Τ, δυνατότητα πολλαπλών ρυθμίσεων για βολές ημέρας και νύχτας. Τέλος είναι από αλουμίνιο και όχι πλαστικό.

Χρήση στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις
Στην Ελλάδα η χρήση του περιορίζεται σε ειδικές επιχειρήσεις από την Ειδική Κατασταλτική Αντιτρομοκρατική Μονάδα (ΕΚΑΜ) της Ελληνικής Αστυνομίας. Βλέπουμε σχετική φωτογραφία εδώ με άντρα της ΕΚΑΜ που βγαίνει από όχημα κρατώντας ένα FN P90.

Από τις στρατιωτικές δυνάμεις, το P90 είναι το βασικό φορητό όπλο των Δυνάμεων Καταδρομών της Εθνικής Φρουράς στην Κύπρο. Ενδεικτικά βλέπουμε φωτογραφία από παρέλαση μονάδας Καταδρομών της Εθνικής Φρουράς στην Κύπρο.