Ο χώρος της κατασκοπείας είναι ένας χώρος μυστικότητος και παρασκηνιακών δράσεων. Για παράδειγμα, είδαμε στο άρθρο μας «Μοσάντ, ΜΙΤ και οι Ελληνικοί S-300» πως τέσσερις φαινομενικά άσχετες χώρες εμπλέκετο εις μία υπόθεση. Αντίστοιχα, είδαμε στο άρθρο μας «Ισραήλ: Σύλληψη πράκτορα του Ιράν» πως ένα κράτος μπορεί να χρησιμοποιεί «επαναστατικές οργανώσεις» κατά ενός άλλου κράτους, κτλ. Έτσι και εδώ, θα δούμε μία πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση 31 ετών κατασκοπευτικής δράσεως της Ρωσίας στην Αυστρία που βγήκε στην επιφάνεια προσφάτως.

Μεταφερόμαστε στο έτος 1987, την εποχή των λεγόμενων «κατασκόπων των κοκτέιλ πάρτι» όπως την αναφέρουν σήμερα πολλοί από το χώρο καθώς η κατασκοπεία ήταν με στρατολόγηση και υποκλοπές σε δεξιώσεις, στρατιωτικές εκδηλώσεις, κτλ. σε αντίθεση με σήμερα που είναι κυρίως σε εμπόλεμες ζώνες και παράνομες οργανώσεις. Η Σοβιετική Ένωση είχε τη πανίσχυρη υπηρεσία πληροφοριών και ασφαλείας KGB (Комите́т госуда́рственной безопа́сности, Επιτροπή για τη Κρατική Ασφάλεια) και μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, αρκετά στελέχη είτε είχαν μετατεθεί σε άλλες υπηρεσίες, της Ρωσίας πλέον, είτε είχαν μπει στο χώρο της παρανομίας. Ένας από εκείνους που είχαν μεταφερθεί σε άλλες υπηρεσίες ήταν ο τότε αξιωματικός πληροφοριών Ίγκορ Εγκόροβιτς Ζάιτσεβ. Ο Ίγκορ Ζάιτσεβ ήταν τότε 32 ετών και ήδη είχε μεγάλη εμπειρία στο χώρο των στρατιωτικών πληροφοριών στην Ευρώπη ως κατάσκοπος της KGB. Και λόγω αυτού, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωση μετατέθηκε στη ρωσική πλέον, GRU (Главное разведывательное управление, Κύρια Διοίκηση Πληροφοριών). Την υπηρεσία στρατιωτικών πληροφοριών της Ρωσίας. Βλέπετε μία πρόσφατη φωτογραφία του παρακάτω, όπως είναι σήμερα σε ηλικία 65 ετών.

Η Βιέννη αποτελούσε κέντρο των ευρωπαϊκών εξελίξεων και μία σημαντική πηγή κρατικών μυστικών. Ο Ίγκορ Ζάιτσεβ είχε ήδη μεγάλη άνεση δράσης και επαφές στη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία μέσω του δικτύου κατασκοπείας που είχε δημιουργήσει. Το ψευδώνυμο του ήταν «Γιούρι» και το 1987 κατάφερε να στρατολογήσει έναν αξιωματικό πυροβολικού της Αυστρίας που βρίσκονταν για επαγγελματικούς λόγους στη Τεχεράνη, και του οποίου το πλήρες όνομα δεν εδόθη εις τη δημοσιότητα. Το όνομα που εδόθη στη δημοσιότητα προσφάτως από την αυστριακή υπηρεσία αντικατασκοπείας είναι συνταγματάρχης Μάρτιν Μ. Ο Μάρτιν Μ. ήταν τότε 38 ετών και διοικούσε μονάδες πυροβολικού, αλλά το πιο ενδιαφέρον ήταν ότι μόλις είχε πάρει μετάθεση για το Σάλτζμπουργκ, ώστε να εργαστεί Υπουργείο Αμύνης της Αυστρίας. Παλαιότερα είχε συμμετάσχει σε στρατιωτικές αποστολές της Αυστρίας στα Υψώματα του Γκολάν στα σύνορα Ισραήλ-Συρίας, καθώς και σε επιχειρήσεις στη Κύπρο. Ωστόσο, η στρατολόγηση του έγινε σε φίλια προς τη Σοβιετική Ένωση (τότε) χώρα, το Ιράν, και πιο συγκεκριμένα στη Τεχεράνη.

Σύμφωνα με τη γενική εισαγγελία της Αυστρίας, ο Ζάιτσεβ στρατολόγησε τον Μάρτιν Μ. ως πράκτορα της GRU και τον εκπαίδευσε στη χρήση συσκευών κρυπτογράφησης για να μεταδίδει μυστικώς τας κλεμμένας πληροφορίας μέσω συστήματος δορυφορικής επικοινωνίας. Ωστόσο, δεν εντοπίσαμε από ανοικτές πηγές τις ακριβείς μεθόδους που εχρησιμοποιήθησαν. Σύμφωνα με την αυστριακή εισαγγελία και την ομολογία του, τα πρώτα χρόνια ο συνταγματάρχης Μάρτιν Μ. δέχθηκε πληρωμές της τάξης των €220,000 σε μετρητά από τη GRU, ενώ στα 31 έτη εργασίας του ως πράκτορας της GRU λάμβανε πληρωμές άνω από €300,000 για τις πληροφορίες που παρείχε, και πάντα σε μετρητά. Συγκεκριμένα, το διάστημα 1987-2018 είχε επαφές με το χειριστή του, τον Ζάιτσεβ, κάθε δύο εβδομάδες και παρείχε τα ακόλουθα:

• Διαβαθμισμένες πληροφορίες περί οπλικών συστημάτων της Αυστρίας
• Όλες τις θέσεις των δυνάμεων πυροβολικού της Αυστρίας
• Πληροφορίες για τον εξοπλισμό της πολεμικής αεροπορίας
• Αναφορές για τις δράσεις στο μεταναστευτικό ζήτημα
• Προφίλ στελεχών της στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας

Το 2006 ο Μάρτιν Μ. είπε στον «Γιούρι» ότι θέλει να σταματήσει τη κατασκοπευτική του δράση, αλλά εκείνος τον εκβίασε ότι θα διαρρεύσει στις αυστριακές αρχές τη δράση του, και έτσι η κατασκοπευτική του δράση εσυνεχίσθη με ανάλογες πληρωμές και τρόπο επικοινωνίας.

Πως όμως τον εντόπισε η Αυστρία έπειτα από 31 έτη κατασκοπευτικής δράσεως το 2018; Σύμφωνα με αρκετές αναφορές, όταν διέρρευσε στο τύπο η υπόθεση Σκρίπαλ στο Λονδίνο, η Μεγάλη Βρετανία ζήτησε τη στήριξη διαφόρων κρατών για να πιέσει τη Ρωσία διώχνοντας τις διπλωματικές αποστολές, και με άλλα μέσα, όπως και έκαναν οι περισσότερες χώρες ως αντίποινα. Για όσους δε το θυμούνται, η υπόθεση ήταν μία αποτυχημένη προσπάθεια εξουδετέρωσης ενός πρώην αξιωματικού της GRU από στελέχη της GRU στο Λονδίνο με δηλητήριο διότι, σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε σήμερα, ο Σεργκέι Σκρίπαλ (ο στόχος και πρώην αξιωματικός υποθέσεων της GRU που δρούσε με διπλωματική κάλυψη στην Ευρώπη) παρείχε ακόμη πληροφορίες στη βρετανική MI6 στην οποία είχε στρατολογηθεί ως διπλός πράκτορας (όσο εργάζονταν στη GRU) και είχε οδηγήσει και άλλους αξιωματικούς στο να προδώσουν τη GRU και να γίνουν διπλοί πράκτορες, ενώ είχε ασφαλώς προσφέρει και σημαντικές πληροφορίες για όσα γνώριζε ως κατάσκοπος της GRU. Εν τέλει, αποφασίσθη από την ανώτατη στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας ότι πρέπει να δολοφονηθεί πρώτον για να σταματήσει τη παροχή πληροφοριών στην MI6, και δεύτερον για να περάσει ένα μήνυμα προς όλους όσους ακολουθούσαν τα βήματα του. Βλέπετε μία πρόσφατη φωτογραφία του παρακάτω.

Το Μάρτιο του 2018 έγινε η αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του και όταν η Μεγάλη Βρετανία ζήτησε την υποστήριξη της Αυστρίας, η τελευταία αρνήθηκε να κάνει αντίποινα στη Ρωσία διότι δεν είχε διπλωματικές ή στρατιωτικές εντάσεις με τη Ρωσία, και δεν ήθελε να δημιουργήσει. Έτσι, επέλεξε να κρατήσει ουδέτερη στάση στο περιστατικό. Τότε η βρετανική MI6, προκειμένου να αλλάξει αυτή την άποψη της αυστριακής πολιτικής ηγεσίας, ενημέρωσε την αυστριακή ομόλογη υπηρεσία ότι εδώ και παραπάνω από 30 χρόνια ο Ρώσος «διπλωμάτης» Ίγκορ Εγκόροβιτς Ζάιτσεβ που ζούσε για μεγάλα διαστήματα στην Αυστρία και είναι γνωστός ως «Γιούρι» στρατολογεί στελέχη της αυστριακής στρατιωτικής ηγεσίας ως πράκτορες της GRU. Δεν είναι γνωστό εάν η Μεγάλη Βρετανία το εγνώριζε αυτό μέσω του Σκρίπαλ ή άλλης πηγής της, αλλά δε θα ήτο παράλογο να υποθέσουμε ότι προέρχονταν από τον Σκρίπαλ και εχρησιμοποιήθη ως απόδειξη της αξίας αυτής της ανθρώπινης πηγής, και του λόγου που η Αυστρία πρέπει να υποστηρίξει τη Μεγάλη Βρετανία σε αυτή τη πολιτική της απόφαση. Σε κάθε περίπτωση, αυτό οδήγησε σε μία μυστική επιχείρηση αντικατασκοπείας της Αυστρίας και αποτέλεσμα τον Ιούλιο του 2018 η αυστριακή εισαγγελία να έχει συλλέξει αρκετά αποδεικτικά στοιχεία ώστε να εκδώσει διεθνές ένταλμα σύλληψης με τη κατηγορία της κατασκοπείας για τον Ίγκορ Εγκόροβιτς Ζάιτσεβ.

Μόλις, τέσσερις μήνες αργότερα, το Νοέμβριο του 2018, βγαίνει στην επιφάνεια ότι ο καταζητούμενος χειριστής της GRU Ί. Ζάιτσεβ είχε στρατολογήσει τουλάχιστον δύο στελέχη των ενόπλων δυνάμεων της Αυστρίας. Τον εν αποστρατεία, πλέον, 71 ετών Μάρτιν Μ. για τον οποίο γράψαμε παραπάνω και ο οποίος καταδικάστηκε σε 3 έτη φυλάκισης για παροχή κρατικών μυστικών σε ξένο κράτος, και το δεύτερο άτομο που συνέλαβαν ήταν ένα στέλεχος της αυστριακής BVT (Bundesamt für Verfassungsschutz und Terrorismusbekämpfung, Υπηρεσία Προστασίας Συντάγματος και Καταπολέμησης Τρομοκρατίας) με το μόνο στοιχείο το αρχικό του ονόματος του, Ο. Όπως και ο Μάρτιν Μ., έτσι και ο Ο. ήταν πράκτορας της GRU με χειριστή τον «Γιούρι». Ωστόσο, δεν υπάρχουν περισσότερες λεπτομέρειες για τη δράση του σε ανοικτές πηγές. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Μάρτιν Μ. είχε ενημερωθεί από τη GRU πριν τη σύλληψη του και πρόλαβε να καταστρέψει κάποια από τα αποδεικτικά στοιχεία, αλλά όχι αρκετά ώστε να αποκρυφτεί η κατασκοπευτική του δράση.

Το Νοέμβριο του 2018 ο αυστριακός Καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρζ μαζί με τον Υπουργό Αμύνης Μάριο Κουνάσεκ έδωσαν έκτακτο δελτίο τύπου στη Βιέννη όπου ανάφεραν την «απαράδεκτη» πρακτική της Ρωσίας και κάποια πολύ γενικά στοιχεία για την επιχείρηση αντικατασκοπείας της Αυστρίας που περιγράψαμε εδώ, ενώ ζήτησαν δημόσια από τον Ρώσο πρέσβη της Αυστρίας να πάρει θέση, κάτι που δεν έχει γίνει μέχρι και σήμερα. Βλέπετε ένα στιγμιότυπο από αυτό το γεγονός παρακάτω.

Όπως στις περισσότερες αντίστοιχες υποθέσεις, έτσι και εδώ έχουμε μία πολύπλοκη υπόθεση κατασκοπείας με πολλά μαθήματα για το τρόπο δράσης της GRU, τους στόχους της, και τα κίνητρα της. Η GRU είναι γνωστή για τη μακροχρόνια στρατολόγηση και ανάπτυξη πρακτόρων σε ανώτατες στρατιωτικές θέσεις που είναι υπεράνω πάσης υποψίας, και όπως είχαμε παρουσιάσει και εις το άρθρο μας «GRU: Η ιστορία του πράκτορα Ντένις Μετσάβας», το κάνουν ιδιαιτέρως αποτελεσματικά. Θεωρούμε επίσης ότι αυτή η υπόθεση προσφέρει και μία ματιά στο παρασκήνιο των πολιτικών εξελίξεων που δείχνει έμπρακτα ένα τρόπο επηρεασμού εθνικών πολιτικών αποφάσεων στο τομέα των διεθνών σχέσεων και γεωπολιτικής που δεν είναι γνωστός στο ευρύ κοινό.