Ως αναλυτής πληροφοριών, είναι πολύ σημαντικό να κατανοεί κανείς το είδος του προβλήματος που προσπαθεί να απαντήσει. Για παράδειγμα, δεν είναι το ίδιο όταν ζητηθεί από έναν αναλυτή να απαντήσει στο ερώτημα «ήταν ο Χ στο τάδε ξενοδοχείο στις 20 Μαρτίου του 2020;» με το να ερωτηθεί «τι θα συμβεί εάν εξουδετερώσουμε το Υ άτομο;» όπως αντιλαμβάνεστε. Παρότι όλοι το καταλαβαίνουμε αυτό, ως αναλυτής δεν αρκεί αυτό. Πρέπει να είσαι σε θέση να γνωρίζεις τι πρόβλημα προσπαθείς να απαντήσεις ώστε να επιλέξεις τις κατάλληλες αναλυτικές μεθόδους.

Υπάρχουν τέσσερις βασικές κατηγορίες προβλημάτων που επηρεάζονται άμεσα από τη διαφορά που παίζουν τα γεγονότα σε σχέση με το ρόλο που παίζουν η κρίση του αναλυτή και οι πιθανότητες. Αυτό γίνεται καλύτερα κατανοητό σχηματικά όπως βλέπετε εδώ.

Για να γίνει πιο ξεκάθαρο πάμε να δούμε το τι περιγράφει το κάθε ένα εκ των τεσσάρων αυτών κατηγοριών.

Απλά προβλήματα
Σε αυτή τη κατηγορία είναι τα προβλήματα που έχουν λύση ξεκάθαρα βάσει αποδεικτικών στοιχείων, χωρίς να αφήνουν ίχνος αβεβαιότητας. Σκεφτείτε για παράδειγμα την απάντηση στο ερώτημα «ήταν ο Χ στο τάδε ξενοδοχείο στις 20 Μαρτίου του 2020;» που είχαμε αναφέρει στην εισαγωγή. Η απάντηση είναι είτε «ναι» είτε «όχι» βάσει των στοιχείων που υπάρχουν.

Ντετερμινιστικά προβλήματα
Εδώ τα πράγματα διαφέρουν ελαφρώς διότι και πάλι υπάρχει μόνο μία πραγματική απάντηση και αυτή βρίσκεται σε αποδεικτικά στοιχεία, αλλά για να την ανακαλύψουμε πρέπει να γνωρίζουμε το σωστό συνδυασμό των στοιχείων αυτών. Ένα παράδειγμα τέτοιου ερωτήματος θα μπορούσε να ήταν «ποιο είναι το ηλεκτρομαγνητικό ίχνος του Χ πυραύλου;» το οποίο είναι ασφαλώς κάτι που μπορούμε να δημιουργήσουμε και να προσφέρουμε απάντηση, αλλά για να το κάνουμε απαιτείται να γνωρίζουμε πως να συνδυάσουμε όλα τα διαθέσιμα στοιχεία.

Τυχαία προβλήματα
Εδώ αρχίζουμε να βγαίνουμε από το χώρο των ξεκάθαρων στοιχείων. Συγκεκριμένως, εδώ θα βρούμε προβλήματα όπου υπάρχουν πολλές διαφορετικές σωστές απαντήσεις, αλλά και πάλι, είναι δυνατό να τις αναγνωρίσουμε όλες. Παράδειγμα τέτοιου ερωτήματος θα μπορούσε να είναι «όταν αύριο ο Χ φύγει από την οικία του, προς τα που θα κινηθεί;» το οποίο έχει πολλές πιθανές σωστές απαντήσεις, αλλά μπορούμε σχετικά εύκολα να τις μελετήσουμε όλες και να παρέχουμε την απάντηση βάσει πιθανοτήτων και κριτικής σκέψης.

Αόριστα προβλήματα
Τέλος, έχουμε το πιο πολύπλοκο τύπο προβλημάτων όπου και πάλι υπάρχουν πολλές πιθανές απαντήσεις, αλλά δεν είναι εφικτό να τις αναγνωρίσουμε όλες. Ένα τέτοιο παράδειγμα θα ήταν το αίτημα «τι προτάσεις θα μου κάνει ο Χ όταν θα τον συναντήσω σε μια εβδομάδα στο Υ μέρος;» το οποίο είναι αρκετά σύνηθες ερώτημα στο χώρο των υπηρεσιών πληροφοριών από τη πολιτική ηγεσία. Σίγουρα ένας καλός αναλυτής μπορεί να προσφέρει μία πολύ ολοκληρωμένη μελέτη και βάσει πιθανοτήτων να κρίνει τις προτάσεις, αλλά, σε καμία περίπτωση δε μπορεί να είναι σίγουρος ότι θα έχει καλύψει όλες τις πιθανές προτάσεις.

Όπως αναφέραμε και κατά την εισαγωγή, η κατανόηση του τύπου προβλήματος είναι σπουδαία διότι αυτό θα καθορίσει τι αναλυτικές μεθόδους πρέπει να χρησιμοποιήσει ο αναλυτής. Επιπρόσθετα, βοηθάει τον αναλυτή στο να δει εάν έχει όντως κατανοήσει το πρόβλημα ή όχι. Εάν δεν είναι σε θέση να το κατηγοριοποιήσει, τότε ίσως πρέπει να ξοδέψει λίγο παραπάνω χρόνο στο σωστό ορισμό του προβλήματος προτού προβεί στο στάδιο της ανάλυσης του.