Όσοι ασχολούνται επαγγελματικά εκτός Ελλάδος σίγουρα θα έχουν έρθει αντιμέτωποι με αυτή τη νάρκη «φάντασμα» καθώς έως πολύ πρόσφατα (Μάιο του 2011) κανένας δε γνώριζε την ύπαρξη της αν και εικάζεται ότι κατασκευάζεται από το 1984. Σε αυτό το άρθρο θα δούμε όλα τα χαρακτηριστικά της και ότι έχουμε μάθει ως σήμερα (συμπεριλαμβανομένων και των τρόπων εξουδετέρωσης της).
Σύντομη Ιστορία
Υπήρχε πάντα η υποψία της ύπαρξης αυτής της αντιαρματικής (Α/Τ) νάρκης στο χώρο των πυροτεχνουργών αλλά κανένα στοιχείο ως το βράδυ της 5ης Μαίου 2011. Δύο φύλακες που περιπολούσαν στο λιμάνι Μισράτα της Λιβύης ενεργοποίησαν με το φορτηγό τους δύο τέτοιες νάρκες στις 21:00 με αποτέλεσμα τον βαρύ τραυματισμό του πρώτου, Faisal El Mahrougi ετών 32, με θραύσματα στο στο στήθος και την κάτω κοιλιακή χώρα, κάταγμα στο πόδι, εγκαύματα τρίτου βαθμού στο χέρι και στο πόδι και εκτεταμένες βλάβες στο δέρμα από το χέρι και το πόδι του. Ο δεύτερος φύλακας, Mohamed Nouri El Sherif είχε μόνο επιφανειακούς τραυματισμούς. Η ακτίνα δράσης των δύο ναρκών ήταν 100-150 μέτρα και σε απόσταση μόλις 300 μέτρων από το λιμάνι της Μισράτα. Την επόμενη μέρα συνεργεία πυροτεχνουργών εξουδετέρωσαν 28 νάρκες τύπου 84 σε αυτή την περιοχή. Έτσι, δύο μέρες αργότερα, στις 7 Μαίου 2011 διαβάζουμε στην εφημερίδα «New York Times» το άρθρο με τίτλο «Qaddafi Forces Spreading Land Mines in Misurata» (Οι Δυνάμεις του Καντάφι Κάνουν Ναρκοθετήσεις στη Μισράτα» του δημοσιογράφου C.J. Chivers. Σύμφωνα με έρευνες των ομάδων EOD σε Κινέζικα τεχνικά κείμενα, η νάρκη αυτή κατασκευάζεται από το 1984 από όπου πήρε και το όνομα της (Chinese Type 84 Model A) ενώ ακόμα και σήμερα δεν είναι ξεκάθαρο αν χρησιμοποιήθηκαν αυτές οι νάρκες στη Λιβύη ή κάποια παραλλαγή τους. Όσο προχωρούν οι εκκαθαρίσεις ναρκοπεδίων στη Λιβύη όλο και περισσότερες τέτοιες νάρκες ανακαλύπτονται που δημιουργεί πολλές υποψίες για την προέλευση τους καθώς οι περισσότερες έχουν έτος κατασκευής 2009. Τέλος έως σήμερα είναι υπεύθυνη για το θάνατο ενός πυροτεχνουργού Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης (ΜΚΟ) από την Βρετανία και δεκάδες ακόμα τραυματισμούς. Εδώ βλέπουμε το φορτηγό στο οποίο επέβαιναν οι δύο άτυχοι φύλακες.
Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Τύπου : Type 84 Model A
Βάρος : 3.12 κιλά
Γέμισμα : 780 γραμμάρια RDX
Χώρα Προέλευσης : Κίνα
Έτος Αρχικής Κατασκευής : 1984
Δομή και Χαρακτηριστικά
Ξεκινώντας από τις διαστάσεις της, είναι μία σχετικά μικρή (για Α/Τ) νάρκη με βάρος μόλις 3.125 κιλά. Η αναγνώριση της είναι εύκολη λόγω του ιδιαίτερου σχήματος της. Οι διαστάσεις της φαίνονται στην επόμενη επεξηγηματική φωτογραφία από τη Λιβύη.
Έως σήμερα όλες όσες έχουν βρεθεί έχουν έτος κατασκευής 2009, είναι χακί χρώματος ενώ η συσκευασία τους είναι από ατσάλι με μικρά τμήματα από πλαστικό (συγκεκριμένα βακελίτη). Παρότι οι αρχικές υποθέσεις ήταν ότι το γέμισμα της ήταν ΤΝΤ, οι πρόσφατες αναλύσεις δείχνουν ότι είναι RDX που την κάνουν πολύ πιο επικίνδυνη. Ας δούμε τώρα τα βασικά στοιχεία της.
Αυτό πρέπει ήδη να σας δίνει μία ιδέα για τον τρόπο ναρκοθέτησης της. Αλλά πρίν πρωχωρήσουμε ας δούμε τι είναι η κεφαλή τύπου MS που χρησιμοποιείται για πιο αποτελεσματική διατριτικότητα σε οχήματα.
Κεφαλή Misznay-Schardin (MS)
Κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ούγγρος επιστήμονας József Misznay σε συνεργασία με τον Γερμανό Hubert Schardin έκαναν μία έρευνα με στόχο να καταφέρουν να κάνουν πιο αποτελεσματικές αντιαρματικές νάρκες. Κατέληξαν σε μία λύση που ονομάστηκε κεφαλή Misznay-Schardin (MS) και δημιουργεί μία μεταλλική βολίδα όπως φαίνεται στο επόμενο σχέδιο.
Αυτό που συμβαίνει ότι κατά την πυροδότηση της εκρηκτικής ύλης (κίτρινο χρώμα) λιώνουν οι μεταλλικές επιφάνειες (πορτοκαλί χρώμα) και από το σχήμα της κεφαλής και την πίεση των αερίων δημιουργείται μία βολίδα από το λιωμένο μέταλλο. Ακόμα και σήμερα είναι από τις πιο αξιόπιστες μεθόδους για αντιαρματική χρήση.
Συνεχίζοντας με τα τεχνικά χαρακτηριστικά της, θα δούμε πως οπλίζει.
Όταν η νάρκη πέσει στο έδαφος το ελατήριο αναγκάζει τα τρία πόδια να ανοίξουν, ιδανικά όπως φαίνεται στη φωτογραφία αριστερά αν και μερικες φορές το αποτλέσμα είναι όπως αυτό της φωτογραφίας δεξιά.
Σε αυτό το σημείο το ένα από τα τρία πόδια πιέζει μία μεταλλική ράβδο στη βάση της νάρκης που την οπλίζει. Εμφανισιακά μπορούμε να δούμε αν έχει οπλίσει παρατηρώντας αν εξέχει από το πλάι μία μικρή μεταλλική ράβδος (φωτογραφία αριστερά) ενώ την ίδια στιγμή, μπορούμε να δούμε αν η μεταλλική ράβδος στη βάση της νάρκης έχει πιεστεί προς τα μέσα (φωτογραφία δεξιά).
Κατ’ επέκταση, αν η ράβδος Α εξέχει της νάρκης την ώρα που η ράβδος Β έχει εισχωρήσει στη συσκευασία της νάρκης γνωρίζουμε ότι η νάρκη είναι οπλισμένη και έτοιμη για πυροδότηση (όπως θα δούμε στη συνέχεια στην παράγραφο «Πυροδοτικός Μηχανισμός»).
Πρακτικά, η ράβδος Α πιέζεται προς τα έξω όταν η ράβδος Β εισχωρήσει μέσα στο σώμα της νάρκης. Αυτό φαίνεται αν κόψουμε από τη μέσα πλευρά τη βάση της νάρκης που θα δούμε πως η ράβδος Α πηγαίνει προς το κέντρο της, εκεί που βρίσκεται η ράβδος Β.
Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η νάρκη έχει σχεδιαστεί ώστε να οπλίζει όταν η ράβδος Β πιεστεί προς τα μέσα και να δίνει στον πυροτεχνουργό την ένδειξη κατάστασης της από τη ράβδο Α.
Κάτω από τη μεταλλική βάση που φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία υπάρχει ένας δίσκος με ηλεκτρονικό κύκλωμα. Αυτό που κάνει η ράβδος Β όταν πιεστεί είναι να ελευθερώνει μία τρίτη ράβδο που συγκρατείται στη θέση της με ένα μικρό έλασμα. Αν αφαιρέσουμε από τη νάρκη το εν λόγω ηλεκτρονικό κύκλωμα από τη βάση της μπορούμε να δούμε την τρίτη ράβδο.
Και στη συνέχεια βλέπουμε πως είναι η συγκεκριμένη μεταλλική ράβδος πρίν οπλίσει η νάρκη και εφόσον οπλίσει αριστερά και δεξιά αντίστοιχα.
Από την πάνω πλευρά του το ηλεκτρονικό κύκλωμα έχει ένα κομβίο που ενεργοποιείται από τη μεταλλική ράβδο Γ όπως φαίνεται στο σχέδιο δεξία και στην πραγματικότητα αριστερά.
Τέλος, το κομβίο αυτό κλείνει το κύκλωμα και ενεργοποιεί το μηχανισμό πυροδότησης που θα δούμε στ συνέχεια.
Πυροδοτικός Μηχανισμός
Η 6η ομάδα EOD της Πρεσβείας της Μεγάλης Βρετανίας μας έχει δώσει μία πολύ ωραία απεικόνιση της βάσης αυτής της νάρκης που τη βλέπετε στη συνέχεια.
Πάνω από το ηλεκτρονικό κύκλωμα που είδαμε στην προηγούμενη παράγραφο υπάρχει η μπαταρία που εφόσον κλείσει το κύλκλωμα το ενεργοποιεί αλλά και η οπή για την πυροδότηση του πυροκροτητή που γίνεται με ηλεκτρονικά ελεγχόμενο κομβίο. Εδώ βλέπουμε το «καπάκι» του ηλεκτρονικού κυκλώματος.
Η πυροδότηση γίνεται από ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία έτσι ώστε να μην μπορεί να πυροδοτηθεί από ζώα ή ανθρώπους αλλά μόνο από μηχανοκίνητους στόχους ή άλλους παράγοντες ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Δυστυχώς, ακόμη δεν είναι γνωστή η απόσταση στην οποία ενεργοποιείται αν και εμπειρικά έχει πυροδοτηθεί όταν όχημα πέρασε 1-1.5 μέτρα δίπλα της.
Πέρα από το βασικό μηχανισμό πυροδότησης από ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία υπάρχει και ένας μηχανισμός ασφαλείας (αυτοκαταστροφής) για τον οποίο έχουν καταγραφεί δύο διαφορετικοί τύποι στη Λιβύη από τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ. Αυτοί είναι:
- GLD220
Παρότι αυτός ήταν ο πρώτος μηχανισμός που βρέθηκε, δεν είναι τόσο διαδεδομένος όσο ο δεύτερος. Μετά από 72 ώρες από την ενεργοποίηση της νάρκης το ηλεκτρονικό κύκλωμα αφοπλίζει τη νάρκη και σταματάει την παροχή ρεύματος. - GLD220A
Αυτός ο μηχανισμός πυροδοτεί τη νάρκη έπειτα από 4.5, 13.6, 22.8, 36.4 ή 72 ώρες μετά την ενεργοποίηση της. Έως σήμερα δεν έχει βρεθεί τρόπος ρύθμισης του οπότε εικάζεται ότι αυτό γίνεται από το ηλεκτρονικό κύκλωμα κατά την κατασκευή του στο εργοστάσιο έπειτα από αίτημα του αγοραστή.
Με βάση τα δύο παραπάνω και δοκιμές, είναι προφανές ότι η μπαταρία που χρησιμοποιείται (στις περισσότερες περιπτώσεις) δεν είναι ικανή για παροχή τάσης για πυροδότηση έπειτα από 72 ώρες.
Τέλος, στα Κινέζικα τεχνικά κείμενα αυτής της νάρκης αναφέρεται ότι υπάρχει ενσωματομένος μηχανισμός παγίδευσης που σε περίπτωση μετακίνησης πυροδοτεί τη νάρκη. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα δεν είναι γνωστό αν αυτό συμβαίνει ηλεκτρικά (με μηχανικό μέσο) ή ηλεκτρονικά αλλά για λόγους αξιοπιστίας (δεν απαιτεί τάση από τη μπαταρία) εικάζεται ότι γίνεται ηλεκτρικά με άγνωστο έως σήμερα τρόπο.
Ναρκοθέτηση
Όπως ήδη αναφέρθηκε οι νάρκες αυτές έχουν ένα πλαστικό καπάκι που κρύβει ένα βοηθητικό αλεξίπτωτο. Βλέπουμε μερικές που τους έχει αφαιρεθεί το καπάκι για να φανεί το αλεξίπτωτο εδώ.
Ωστόσο, η ναρκοθέτηση τους δε γίνεται απλώς με ρίψη από εναέρια μέσα. Γίνεται με ρουκέτα 122 χιλιοστών τύπου TYPE 122-15 ATML γνωστή ως CBL-112.
Το συνολικό μήκος της ρουκέτας είναι 86.3 εκατοστά και ζυγίζει 63.6 κιλά. Από την παραπάνω φωτογραφία, βλέπουμε στην κομμένη ρουκέτα το περιεχόμενο της που είναι η μύτη της ρουκέτας, έξι νάρκες Type 84 Model A σε σειρά και τέλος ο κινητήρας της ρουκέτας. Στη συνέχεια βλέπουμε δύο ακόμα φωτογραφίες από τέτοιες ρουκέτες στα κιβώτια μεταφοράς τους.
Και εδώ βλέπουμε τη ρουκετά εκτός του σωλήνα πυροδότησης της.
Η ρουκέτα πυροδοτείται από ειδικό όχημα και με ηλεκτρονικό σύστημα καθυστέρησης ξεκινάνει να διαλύεται στον αέρα τραβώντας τα καπάκια από τα βοηθητικά αλεξίπτωτα κάθε νάρκης. Ως αποτέλεσμα οι νάρκες περιστρέφονται στον αέρα μέχρι να ανοίξει πλήρως το αλεξίπτωτο τους που τις αναγκάζει σε μία ελεγχόμενη τοποθέτηση με το τρίποδο προς τα κάτω. Βλέπουμε στη συνέχεια ένα όχημα που έχει χρησιμοποιηθεί από την κυβέρνηση της Λιβύης σε τέτοια ναρκοθέτηση.
Αυτή η τεχνική προσφέρει γρήγορη ναρκοθέτηση αλλά είναι πολύ δύσκολη η εκκαθάριση ενός τέτοιου ναρκοπεδίου και επίσης υπάρχει μεγάλη πιθανότητα λάθους όπως στις νάρκες που βλέπουμε στις επόμενες δύο φωτογραφίες.
Εφόσον ολοκληρώσαμε και τη μέθοδο ναρκοθέτησης της Κινέζικης Type 84 Model A θα προχωρήσουμε στην επόμενη και τελευταία παράγραφο.
Εξουδετέρωση
Έπειτα από εξουδετέρωση δεκάδων τέτοιων ναρκών έχουν καταγραφεί κάποιοι βασικοί κανόνες για τη διαδικασία που θα τους δούμε αμέσως.
- Ελεγχόμενη Πυροδότηση
Ασφαλίζουμε την περιοχή και πυροδοτούμε τη νάρκη από απόσταση με τη χρήση πυροβόλου όπλου διαμετρήματος .50 ή μεγαλύτερο. Υπάρχουν περιπτώσεις που μιρκότερα διαμετρήματα (7.62mm) πυροδότησαν τέτοιες νάρκες. Όμως ένας Βρετανός πυροτεχνουργός έχασε το χέρι του από μη πυροδοτημένη νάρκη με χρήση διαμετρήματος 7.62 χιλιοστών. Η τεχνική αυτή βασίζεται στην ενεργοποίηση του μηχανισμού παγίδευσης που πυροδοτεί τη νάρκη όταν μετακινηθεί. - Ελεγχόμενη Έκρηξη (χωρίς μετακίνηση)
Η τεχνική αυτή εφαρμόζεται σε νάρκες που δεν γνωρίζουμε αν λειτουργούν σωστά αλλά εχουν τοποθετηθεί πρόσφατα. Πρώτον, κανένας δεν πρέπει να πλησιάσει τη νάρκη της πρώτες 73 ώρες (για αποφυγή της έκρηξης από το μηχανισμό αυτοκαταστροφής). Στη συνέχεια τοποθετούμε στην κατεύθυνση της κεφαλής MS μία μεταλλική ασπίδα που δε μπορεί να τη διαπεράσει. Προσεκτικά τοποθετούμε 50 γραμμάρια πλαστικού εκρηκτικού κοντά στο σώμα της νάρκης. Αν βρισκόμαστε σε περιοχή που αποτελεί μεγάλο κίνδυνο η πυροδότηση, τοποθετούμε ακόμα 50 γραμμάρια πλαστικού εκρηκτικού στη κορυφή της κεφαλής MS (γνωστή με τον Αγγλικό όρο Explosively Formed Penetrator -EFP) για πιο ελεγχόμενη έκρηξη χωρίς πολλά θραύσματα. - Ελεγχόμενη Έκρηξη (με μετακίνηση)
Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται μόνο αν δεν υπάρχει άλλη λύση πέρα από τη μετακίνηση της νάρκης. Όσον αφορά τις 73 ώρες και τη μεταλλική ασπίδα είναι ίδια με την προηγούμενη τεχνική. Άρα, μετά από 73 ώρες αναμονής σκάβουμε μία τρύπα όσο πιο κοντά γίνεται στη νάρκη. Κατά προτίμηση με ρομπότ μεταφέρουμε τη νάρκη μέσα στη τρύπα και τοποθετούμε 50 γραμμάρια πλαστικού εκρηκτικού για την ελεγχόμενη έκρηξη της.
- Ελεγχόμεη Καταστροφή Ρουκέτας
Εφόσον βρεθεί μία ρουκέτα TYPE-112-15-ATML τοποθετούμε κατά μήκος της 150 γραμμάρια πλαστικού εκρηκτικού για την ασφαλή εξουδετέρωση της. - Ελεγχόμεη Καταστροφή Τμήματος Ρουκέτας
Σε περιπτώσεις που η ρουκέτα δεν είναι ολόκληρη, μπορεί να τοποθετηθεί πλαστικό εκρηκτικό (όπως στην προηγούμενη τεχνική) με αναλογία 250 γραμμάρια/μέτρο.
- Κόψιμο της Νάρκης
Αυτή η τεχνική δεν είναι χρήσιμη στις περισσότερες περιπτώσεις. Ωστόσο, είναι εφικτή με οποιαδήποτε εκρηκτική ύλη μπορεί να διαπεράσει το ατσάλι πάχους 1-1.5 χιλιοστών της νάρκης. Ο Βρετανός πυροτεχνουργός M.E. Quigley προτείνει μία κεφαλή μαγνησίου τύπου EFP με 20 γραμμάρια πλαστικού εκρηκτικού (Βρετανικός τύπος PE7) σε απόσταση 10 εκατοστών. - Εμπρηστική Ελεγχόμενη Καταστροφή
Λόγω του σχήματος της νάρκης αυτή η μέθοδος δεν είναι πολύ χρήσιμη. Ουσιαστικά είναι η καταστροφή/εμπρησμός της εκρηκτικής ύλης της νάρκης με τη χρήση τυοποιημένου εμπρηστικού μηχανισμού με βάση το μαγνήσιο.
Υπάρχουν και θεωρητικές (έως τώρα) μέθοδοι καταστροφής της με χρήση καυστικών χημικών. Επίσης, αξίζει να αναφέρουμε ότι σε όλες τις παραπάνω τεχνικές (εκτός της εμπρυστικής) ίσως να απαιτείται βυσμάτωση των εκρηκτικών με σάκους άμμου για πιο ελεγχόμενη έκρηξη.
Τέλος, οι κίνδυνοι που πρέπει πάντα να γνωρίζουμε για αυτή τη νάρκη:
- Οτιδήποτε παράγει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μπορεί να την πυροδοτήσει.
- Ο μηχανισμός παγιδεύσεως της λειτουργεί με οποιαδήποτε μετακίνηση της και δεν έχει χρονικό περιορισμό καθώς δε βασίζεται στο ηλεκτρονικό κύκλωμα πυροδότησης.
- Κατά τις πρώτες 72 ώρες μετά τον οπλισμό της μπορεί να αυτοκαταστραφεί οποιαδήποτε χρονική στιγμή.
- Η έκρηξη οδηγεί τη βολίδα αλλά και το μεγαλύτερο ποσοστό των αερίων προς την κατεύθυνση της κεφαλής MS.
Νάρκες
#ΑΤ #Νάρκη #Τύπου #Αμυντικά #και #Στρατιωτικά #Θέματα
